خشونت و سوءاستفاده جنسی در نظام آموزشی واقعیت وحشتناکی است

افسانه ماهیان که این روزها نمایش «کوکوی کبوتران حرم» را براساس یکی از متن‌های علیرضا نادری روی صحنه دارد، در گفتگو با خبرنگار ایلنا، با بیان اینکه «قدرت نمایشنامه‌نویسی آقای نادری و تم نمایشنامه‌های او همیشه برای من جذاب بوده است» گفت: من خودم قبلا در نمایش‌های آقای نادری بازی کرده‌ام؛ نه تنها در کوکوی کبوتران حرم بلکه در کارهای دیگر آقای نادری هم همکاری داشتم و در نتیجه علاقه‌مند بودم به عنوان کارگردان این اثر را کار کنم.

ماهیان یکی از دلایل اصلی انتخاب کوکوی کبوتران حرم را برای اجرا، موضوعش دانست که در ارتباط با مسائل اجتماعی ماست و تمام شدنی هم نیست و با اشاره به اثرگذاریش روی مخاطب یادآور شد: میزان تاثیرگذاری تئاتر خیلی زیاد است. تئاتر به عنوان یک اثر هنری بیشترین تاثیر را روی ذهن مخاطب می‌گذارد؛ به دلیل زنده بودن و هم نفسی‌اش با تماشاچی. مثل حوزه های دیگر نیست که تو در منزل یا فضای خصوصی خودت آن را کار کنی. بلکه در تئاتر با تماشاچی مستقیم در ارتباط هستی در نتیجه تئاتر موثرتر است.

ماهیان ادامه داد: برای همین با نشان دادن چنین موضوعاتی و کار کردن روی چنین تم‌هایی در نتیجه تماشاگر با فکر از سالن بیرون می‌آید یعنی قطعا رویش تاثیر می‌گذارد. من به‌عنوان یک هنرمند و کسی که اثر هنری تولید می‌کنم وظیفه‌ام اجرای چنین آثاری روی صحنه است و مسلما تاثیرش را روی مخاطب خواهد گذاشت.

این کارگردان تئاتر با اشاره به واکاوی مسائل و دغدغه‌های زنان در این نمایش، گفت: علیرضا نادری به عنوان یک نمایشنامه‌نویس مرد، فضای زنانه را خوب نوشته و توصیف کرده به طوری که تو به عنوان مخاطب فکر می‌کنی یک زن آن را نوشته است. خیلی‌ها وقتی برای اولین بار این نمایشنامه را می‌بینند و می‌خوانند می‌پرسند واقعا علیرضا نادری این متن را نوشته است؟ این به خاطر دید و شناخت نادری از فضای جامعه‌اش است و برای همین او می‌شود علیرضا نادری که جزو معدود نویسنده‌های موثر معاصر است.

ماهیان با تاکید بر اینکه علیرضا نادری شناخت کاملی از فضای جامعه‌اش دارد، گفت: چون او یک معلم هم بوده است قبل از اینکه یک تئاتری باشد. در نتیجه موضوعش را خیلی خوب می‌شناسد وقتی از نظام آموزشی صحبت می‌کند و از جنگ یا خشونت خانگی می‌گوید؛ اینها واقعیت‌هایی است که نگاه تیزبین او دیده و با معماری کلماتش و دراماتورژی که در کارش انجام می‌دهد به خوبی آن را پیاه می‌کند.

او با بیان اینکه نمایش کوکوی کبوتران حرم را مردها باید بشنوند و ببینند، گفت: هرچند فضای اثر زنانه است اما این زن‌ها درباره مردهایشان صحبت می‌کنند و آسیب‌هایی که مردهای زندگی‌شان به آنها رسانده‌اند. این نمایش خشونت زن علیه زن، مرد علیه زن و جامعه علیه زن و مرد است. بله، مردها وقتی این نمایشنامه را می‌شوند و می‌بینند به خودشان می‌آیند و در واقع برایشان مثل یک تلنگر می‌ماند.

این کارگردان تئاتر ادامه داد: از این حیث بعد روانکاوری اجتماعی این نمایشنامه بسیار قوی است. از همه ابعاد من می‌توانم بگویم نمایشنامه کوکوی کبوتران حرم از هرحیث نمایشنامه کامل و شاملی است. چه از بعد سیاسی، مذهبی، روانشناسنانه و چه اجتماعی. چون بنیان خانواده و آسیب‌هایی که زن و مرد دیده است را واکاوی می کند. زن به عنوان یک نیروی زاینده وقتی تخریب شود خیلی تاثیرهای وحشتناکی دارد و علیرضا نادری از این بعد بسیار خوب به این نمایشنامه پرداخته است.

ماهیان همچنین با اشاره به بعد نظام آموزشی و آسیب‌ها و ضعف‌های مرتبط با آن به اتفاقی که در این نمایشنامه درباره کاراکتر ناهید یا فاطمه و در دوره هنرستان و مدرسه افتاده؛ اشاره کرد که شامل سواستفاده‌های جنسی و خشونت می‌شد و گفت: اتفاق‌هایی که ما آنها را امروز در جامعه به طرز وحشتناکی داریم. اتفاق‌هایی که فقط راجع به نوجوان‌ها نیست درباره کودکان هم رخ می‌دهد.

او یادآور شد: پس این نمایشنامه یک اثر بسیار قوی اجتماعی است. درحالی که متعلق به 15 سال پیش است اما ما هنوز با معضلاتی که در آن اشاره می‌شود روبرو هستیم؛ آنهم به دلیل بستر فرهنگی است که داریم. تا زمانی که اینها درمان نشود ما همچنان با این معضلات روبرو بوده و خواهیم بود. همانطور که آسیب‌های اتفاقی مثل جنگ ادامه خواهد داشت. نمی‌توانیم از آن فرار کنیم.

کارگردان نمایش کوکوی کبوتران حرم با اشاره به انتخاب بازیگران این اثر گفت: کوکوی کبوتران حرم کاری بود که نیاز به بازیگران باتجربه داشت به دلیل اینکه نقش‌ها راحت نیستند. فضای رئالیستی و واقعی جزو سخت‌ترین تجربه‌های بازیگر است. وقتی از فرم خارج می‌شوی و به زندگی می‌رسی از نظر بازیگری کار سخت و دشوارتر می شود. در نتیجه نیازمند بازیگران باتجربه بودم که خوشبختانه بازیگرانی که انتخاب کردم هم بسیار همراه بودند. باتوجه به اینکه پروسه تمرین طولانی داشتیم، ما سه ماه روزی 7 ساعت برای این اجرا تمرین می‌کردیم.

ماهیان در پایان خاطرنشان کرد: نمایشنامه «ققنوس افسانه نیست» را که علیرضا نادری برای اجرای من نوشته را در آینده قصد دارم اجرا کنم. نمایشنامه‌ای که آن هم موضوعی اجتماعی دارد و یکی از آرزوهایم این است که روی صحنه بیاید.