جشنواره فیلم کوتاه تهران موجب شد؛
سینمای کوتاه در مسیر تعالی
فیلم کوتاه ایران طی سال‌های اخیر پیشرفت بسیاری داشته است.
به گزارش ایلنا، جشنواره فیلم کوتاه تهران در طی ۴۲ سال هم فیلمسازان و هنرمندان بسیاری را به کشور معرفی کرده و هم آثاری که در این جشنواره حضور یافته‌اند جوایز بین‌المللی بسیاری دریافت کرده‌اند؛ نمونه آن انیمیشن کوتاه «در سایه سرو» بود که سال گذشته جایزه اسکار بهترین انیمیشن کوتاه را دریافت کرد. این جشنواره در دیده شدن، معرفی و رشد هنرمندان تاثیر بسیاری داشته است.
معرفی استعدادهای جدید و تربیت فیلمسازان
سعید نجاتی کارگردان فیلم کوتاه، معتقد است این جشنواره نه‌تنها بستری برای دیده شدن آثار فیلمسازان جوان است، بلکه نقش مهمی در ارتقای کیفیت فیلم کوتاه و تربیت نسل جدید فیلمسازان ایفا کرده است. به گفته او فیلم کوتاه ایران با تکیه بر خلاقیت و تجربه‌گرایی، همچنان به رشد و در جهت معرفی استعدادهای تازه ادامه می‌دهد.
سعید نجاتی، فیلمساز و داور جشنواره فیلم کوتاه تهران در گفت‌وگو با ایلنا درباره وضعیت فیلم کوتاه ایران و نقش جشنواره فیلم کوتاه تهران در ارتقای کیفیت این حوزه گفت: جشنواره فیلم کوتاه تهران نه‌تنها مهم‌ترین رویداد این حوزه در کشور، بلکه معتبرترین جشنواره فیلم کوتاه در آسیاست و در واقع بزرگ‌ترین مدرسه فیلم‌سازی ایران محسوب می‌شود.
او افزود: حتی اگر این عنوان‌ها را از جشنواره بگیریم و آن را صرفا یک رویداد کوچک محلی بدانیم، باز هم کسی تردید ندارد که چنین جشنواره‌ای به رشد و ارتقای فیلم کوتاه کمک کرده است؛ چرا که بستری برای دیده شدن، نقد و بررسی آثار، اصلاح اشتباهات فیلمسازان جوان و شکل‌گیری ارتباط میان آن‌ها فراهم می‌کند.
هنرمندان با این جشنواره دیده شده و بازخورد می‌گیرند
نجاتی با اشاره به تاثیر جشنواره فیلم کوتاه تهران بر این حوزه بیان کرد: زمانی که جوانان برای حضور در جشنواره فیلم می‌سازند، دیده می‌شوند و بازخورد می‌گیرند، به‌صورت طبیعی کیفیت آثارشان افزایش پیدا می‌کند. به همین دلیل، جشنواره فیلم کوتاه تهران در چهار دهه اخیر نقش مهمی در تربیت فیلمسازان و کشف استعدادهای جدید داشته است.
او با اشاره به قدمت و سابقه ۴۲ساله جشنواره فیلم کوتاه در ایران بیان کرد: در طول ۴۲ سال برگزاری این جشنواره، بسیاری از فیلمسازان، بازیگران و عوامل حرفه‌ای سینما نخستین تجربه‌های خود را در این رویداد به دست آوردند. بسیاری از برندگان و شرکت‌کنندگان این جشنواره بعدها به چهره‌های شناخته‌شده سینمای بلند ایران تبدیل شدند.
افزایش مخاطبان با جشنواره فیلم کوتاه
نجاتی گفت: مخاطبان فیلم کوتاه نیز به واسطه برگزاری منظم این جشنواره افزایش یافته‌اند.
او یادآور شد که در سال‌های گذشته فیلم کوتاه کمتر در معرض دید عموم بود، اما اکنون خانواده‌ها و جوانان بیش از گذشته با آن آشنا هستند. به گفته وی، جشنواره فیلم کوتاه تهران همچون «گردهمایی بزرگ و صمیمی فیلمسازان» به ترویج و شناساندن این گونه سینمایی کمک کرده است.
او افزود: به یاد دارم در سال‌های نخست حضورم در جشنواره، آن‌قدر استقبال زیاد بود که جایی برای اقامت نداشتیم و در چادر می‌خوابیدیم تا فیلم‌ها را ببینیم. همان تجربه، انگیزه‌ای شد تا در سال‌های بعد خودمان فیلمساز شویم و در جشنواره شرکت کنیم.
نجاتی در ادامه درباره دریافت جایزه اسکار یکی از آثار معرفی شده در جشنواره فیلم کوتاه گفت: طی سال‌ها، این جشنواره در بخش بین‌الملل اعتبار زیادی کسب کرده و اکنون امکان معرفی آثار برگزیده به آکادمی اسکار را دارد. همین مسئله موجب شده فیلمسازان بیشتری از سراسر جهان به آن توجه کنند.
او افزود: البته مانند هر رویداد دیگری، ممکن است در بخش‌هایی کاستی‌هایی وجود داشته باشد، اما تیم اجرایی همواره تلاش کرده تا بهترین کیفیت ممکن را ارائه دهد. اگر هم نقصی دیده می‌شود، معمولاً فیلمسازان پس از جشنواره آن را به برگزارکنندگان منتقل می‌کنند تا در دوره‌های بعدی رفع شود.
نجاتی تأکید کرد: جشنواره فیلم کوتاه تهران امروز به ساختاری رسیده که می‌کوشد مسیر درست خود را حفظ کند و موجب رضایت و همدلی فیلمسازان سراسر کشور و جهان شود.
نجاتی در پاسخ به این پرسش که آیا در آینده فیلم کوتاه می‌تواند از نظر مخاطب از سینمای بلند پیشی بگیرد، گفت: بعید می‌دانم چنین اتفاقی بیفتد، زیرا سینمای بلند ساختار اقتصادی و تجاری خاص خود را دارد. فیلم کوتاه بیشتر عرصه تجربه‌گرایی و خلاقیت است و اگر به سمت جنبه‌های صرفاً تجاری برود، از ماهیت اصلی خود فاصله می‌گیرد.
او افزود: در سراسر جهان، دولت‌ها حامی اصلی فیلم کوتاه هستند، زیرا این نوع سینما بیش از هر چیز بستری برای رشد هنری و آموزشی محسوب می‌شود.
نجاتی درباره حضور عوامل حرفه‌ای در تولید فیلم کوتاه نیز توضیح داد: هر فیلمساز حق دارد برای بیان دغدغه‌هایش از هر ابزاری استفاده کند. ممکن است کارگردانی تصمیم بگیرد از بازیگر حرفه‌ای استفاده کند تا فیلمش بهتر دیده شود. این انتخاب شخصی اوست و نمی‌توان آن را نادرست دانست.
او با تاکید بر این امر که هرگز استفاده از عوامل آماتور را بر کسی تحمیل نمی‌کند، بیان کرد: در فیلم‌های خودم هرگز از بازیگران حرفه‌ای استفاده نکرده‌ام، اما معتقدم هر هنرمند باید مسیر خود را پیدا کند. آنچه اهمیت دارد، درک درست از هدف فیلم‌سازی و محتوای اثر است، نه صرفاً نوع عوامل حاضر در آن.
نجاتی در ادامه گفت: بسیاری از فیلمسازان برجسته سینمای بلند ایران کار خود را از فیلم کوتاه آغاز کرده‌اند؛ از جمله کسانی که در انجمن سینمای جوان فعالیت داشتند. فیلم کوتاه زمینه‌ای برای تجربه و آموزش است و همچنان نقش مهمی در تربیت نسل جدید فیلمسازان دارد.
او افزود: سینمای کوتاه ایران با پشتوانه آموزش‌های انجمن سینمای جوان، گنجینه ارزشمند سینمای کشور است؛ چشمه‌ای زلال که جریان مداوم آن موجب رشد و پویایی سینمای ملی شده است.
فیلم کوتاه باید بر خلاقیت و ایده‌های جدید متکی باشد
یک کارگردان معتقد است جشنواره فیلم کوتاه تهران در معرفی و رشد فیلمسازان جوان نقش موثری داشته و این جشنواره تنها فرصت جدی برای نمایش آثار فیلمسازان کوتاه است و با وجود برخی محدودیت‌ها، در ارتقای کیفیت و جایگاه فیلم کوتاه نمی‌توان نقش آن‌را انکار کرد. به گفته او فیلم کوتاه باید بر خلاقیت و ایده‌های تازه متکی باشد، نه حضور عوامل حرفه‌ای.
مسعود مددی، کارگردان سینما در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره اهمیت جشنواره فیلم کوتاه تهران گفت: این جشنواره را می‌توان یکی از معدود فرصت‌های جدی برای نمایش و دیده شدن آثار فیلمسازان جوان دانست. بسیاری از فیلمسازان کوتاه در طول سال تنها از طریق این جشنواره امکان نمایش عمومی آثار خود را پیدا می‌کنند و به همین دلیل برگزاری آن اهمیت زیادی دارد.
او افزود: وقتی فیلمسازان جوان اثری تولید می‌کنند، بخشی از انگیزه‌شان به دیده شدن و ارزیابی اثرشان در جشنواره برمی‌گردد. هرچند ممکن است همه فیلم‌ها فرصت حضور پیدا نکنند و همین مسئله گاهی باعث دلخوری برخی از فیلمسازان شود، اما در مجموع جشنواره بستر ارزشمندی برای نمایش آثار و تعامل میان فیلمسازان است.
ارتقای فیلم کوتاه را می‌توان به وضوح مشاهده کرد
مددی تصریح کرد: رشد فیلم کوتاه در ایران در برخی سال‌ها به وضوح دیده می‌شود و در برخی دوره‌ها دچار نوسان است. به گفته وی، کیفیت آثار به شرایط تولید، حمایت‌ها و فضای فرهنگی هر دوره بستگی دارد. او یادآور شد که در برخی سال‌ها شاهد فیلم‌هایی بسیار شاخص بوده‌ایم که حتی در جشنواره‌های بین‌المللی هم مورد توجه قرار گرفته‌اند.
او با اشاره به موفقیت انیمیشن ایرانی در سال گذشته اظهار کرد: انیمیشن ایرانی طی سال‌های اخیر رشد قابل توجهی داشته و جشنواره فیلم کوتاه در معرفی و ارتقای جایگاه آن نقش مثبتی ایفا کرده است. با این حال، به گفته او، جشنواره تنها یک فرصت است و موفقیت یا ناکامی نهایی آثار به تلاش و استمرار خود فیلمسازان بستگی دارد.
مددی درباره حضور عوامل حرفه‌ای در تولید فیلم کوتاه گفت: شخصا با این رویکرد موافق نیستم. فیلم کوتاه باید بر خلاقیت و ایده‌های تازه متکی باشد، نه بر حضور عوامل یا بازیگران حرفه‌ای. به نظر من فیلم کوتاه نیازی به چنین عناصری ندارد، زیرا بودجه‌های کلان و ساختار تولید حرفه‌ای معمولاً با روح مستقل و تجربی فیلم کوتاه هم‌خوانی ندارد.
او افزود: گاهی استفاده از عوامل حرفه‌ای در فیلم کوتاه نه‌تنها کمکی به اثر نمی‌کند، بلکه ممکن است به اصالت آن آسیب بزند. فیلم کوتاه به جوانان خلاقی نیاز دارد که با امکانات محدود بتوانند ایده‌های خود را به تصویر بکشند، نه به تکرار قالب‌های سینمای حرفه‌ای.
مددی در ادامه با اشاره به روند پیشرفت سینمای کوتاه گفت: طی سال‌های اخیر، فیلم کوتاه ایران در مسیر رشد قرار گرفته است. هر سال شاهد آثار درخشانی هستیم که چه در قالب داستانی و چه تجربی، خلاقیت چشمگیری دارند و نشان می‌دهند نسل جوان فیلمسازان ایرانی با وجود محدودیت‌ها، مسیر پویایی را طی می‌کند.
ارتباط میان سینمای بلند و فیلم کوتاه
مددی در پاسخ به پرسشی درباره ارتباط میان سینمای بلند و فیلم کوتاه اظهار کرد: در تاریخ سینما، بسیاری از فیلمسازان حرفه‌ای کار خود را با فیلم کوتاه آغاز کرده‌اند و برخی از آثار بلند از دل داستان‌ها و ایده‌های کوتاه متولد شده‌اند. این ارتباط طبیعی است و اگر درک درستی از اقتباس و پیوند میان این دو وجود داشته باشد، می‌تواند به تولید آثار ارزشمند منجر شود.
او افزود: فیلم کوتاه بستری برای تجربه، خلاقیت و تربیت فیلمسازان آینده است. جشنواره فیلم کوتاه تهران نیز اگرچه محدودیت‌هایی دارد، اما نقش مهمی در شکل‌دهی به جریان فیلم کوتاه و معرفی استعدادهای تازه به سینمای ایران ایفا کرده است. جشنواره فیلم کوتاه در ایران به ویژه در حوزه انیمیشن بسیار موثر بوده است.
