تاریخ گمشده سندباد و شیلا در بندر تاریخی سیراف
سیراف بندری تاریخی در استان بوشهر با داستان و روایات متعدد اما ناشناخته برای ایران و جهان همچنان در گوشه‌ای از پهنه آبی خلیج فارس آرمیده است. شاید کمی عجیب باشد، اما سیراف الهام بخش انیماتور ژاپنی بود که در دهه ۶۰ داستان‌های سندباد را برای کوکان ایران و جهان به تصویر کشید. سیراف بندری تاریخی در استان بوشهر با داستان و روایات متعدد اما ناشناخته برای ایران و جهان همچنان در گوشه‌ای از پهنه آبی خلیج فارس آرمیده است. شاید کمی عجیب باشد، اما سیراف الهام بخش انیماتور ژاپنی بود که در دهه ۶۰ داستان‌های سندباد را برای کوکان ایران و جهان به تصویر کشید. شخصیت کارتونی سندباد و پرنده همیشه همراهش شیلا کاملا برگرفته از بندر سیراف ایران هستند. داستانی که برگرفته از زندگینامه دریانورد مشهور و بلندآوازه ایرانی به‌نام «سندباد بحری» با پرنده همیشه همراهش به نام شیلا بود؛ پرنده‌ای که نام آن برگرفته از نام کهن بندر سیراف بود.
به گزارش خبرنگار ایلنا، سندباد بحری، یکی از ۴۲ دریانورد مشهور ایرانی در بندر سیراف بود که با لنج‌ها و قایق‌های بادبانی از بوشهر تا چین در دریاها سفر کرد. شاید هنوز هم بسیاری از ایرانی‌ها سندباد را شخصیتی عرب می‌دانند. در انیمیشن ژاپنی سندباد در کشورهای عرب گل کرد و شخصیت سندباد در اذهان به نام آن‌ها هم ثبت شد.
مدیر «انجمن سیراف پارس موزه» درباره دریانوردان مشهور سیراف به ایلنا می‌گوید: سیرافی‌ها بیش از ۴۲ دریانورد بزرگ در تاریخ دارند که مهمترین آن‌ها سندباد بحری با پرنده همیشه همراهش به نام شیلا بود. نامی که اسم قدیم و تاریخی سیراف است. «سلیمان تاجر سیرافی» هم دریانوردی بود که ۴۶۰ سال قبل از مارکوپولو به چین و ماچین سفر کرد و سفرنامه او به نام «اخبار السین و الهند» که به زبان عربی نگاشت و اکنون در موزه لوور فرانسه نگهداری می‌شود و به ۶ زبان زنده دنیا ترجمه شده است، از دیگر دریانوردان سیراف بود.
سیراف، گنج پنهان خلیج فارس
بندر سیراف اما گنج پنهان ایران است. منطقه‌ای غنی از آثار تاریخی و میراث ناملموس متنوع که هنوز در اذهان ایرانی ها ناشناخته مانده است.
دیوید وایت هاوس باستان‌شناس انگلیسی از سال ۱۳۴۵ تا ۱۳۵۱ وقتی به مدت ۷ سال در بندر سیراف کاوش باستان‌شناسی کرد، فقط بیش از یکهزار سکه تاریخی و ۱۷ هزار قطعه اشیاء تاریخی مهم کشف کرد که هر کدام از این آثار روایتگر تاریخ تجاری سیراف و سند آشکار هویت دیرینه این منطقه است.
گنجینه‌های تاریخی بندر سیراف، برخلاف دیدگاه کشورهای همسایه جنوبی خلیج فارس که از هر فرصتی برای مصادره میراث ملموس و ناملموس این منطقه به نفع خود بهره می‌برند، حالا به‌دلیل کم‌توجهی مسئولین فرهنگی کشور به محاق رفته و مهجور مانده است.
موزه سیراف در همان خانه دکتر «دیوید وایت هاوس» باستان‌شناس انگلیسی که ۷ سال در این بندر کاوش باستان شناختی کرد و اشیای یافت شده را نیز به موزه بریتانیا انتقال داد راه اندازی شده است.
محمد کنگانی، مدیر انجمن سیراف پارس موزه، به ایلنا می‌گوید: ۱۷ هزار قطعه اشیاء تاریخی متعلق به سیراف در موزه لندن است که شاید غنی‌ترین آثار تاریخی خاورمیانه به لحاظ تعداد باشد.
او افزود: دکتر وایت هاوس قطعه زمینی در سیراف خریداری و بنایی در آن احداث کرد. اوایل انقلاب این بنا تبدیل به مدرسه شد. در دوران جنگ پایگاه شد و پس از آن در سال ۸۳ که انجمن مردم نهاد موسسه سیراف پارس موزه راه اندازی شد، آثار تاریخی در اختیار مردم توسط این موسسه جمع آوری و ابتدا در یک مغازه در سطح شهر انبار شد و پیش از برگزاری کنگره بین‌المللی سیراف با حضور پژوهشگران خارجی و بیش از صد پژوهشگر داخلی در بوشهر که سال ۸۴ برگزار شد، خانه وایت هاوس که در حال تخریب بود مرمت و نخستین موزه مشارکتی جنوب کشور با ظرفیت ۵ اتاق راه‌اندازی شد.
موزه غنی و نیازمند توسعه سیراف
مدیر انجمن سیراف پارس موزه گفت: هم اکنون موزه سیراف حدود دو هزار مترمربع مساحت دارد، در ۲۰ سال گذشته نیز هر سال مقام کشوری موزه منتخب کسب کرد و با توجه به تخصیص اعتبار از سوی وزارت میراث‌فرهنگی، موزه‌سیراف توسعه یافت و اتاق‌های مجاور هم مرمت و در مجموع ۹ اتاق با یک سایه‌بان توسعه پیدا کرد و حالا تصمیم داریم این موزه به موزه هوشمند در کشور تبدیل شود.
یکی از باستان‌شناسان وایت هاوس در همین موزه سیراف عاشق علی یکی از کارگران وایت هاوس شد هر چند که علی به خواستگاری باستان‌شناس انگلیسی رفت. اما مادر علی این ازدواج را نپذیرفت و با این حال هر دو تا آخر عمر دلداده یکدیگر باقی ماندند و در یک سال فوت کردند اما هیچ گاه این عشق به سرانجام نرسید. حالا اتاق اول موزه سیراف همان اتاقی است که روایت عشق کارگر وایت هاوس به دختر باستان‌شناس انگلیسی از آن آغاز شد و تصاویری از اشیای سیراف در موزه لندن در آن به نمایش گذاشته شده است.
اتاق دوم موزه سیراف کشاورزی سنتی تا پخت نان را به تصویر می‌کشد. اتاق سوم یا همان سالن سوم فرهنگ عامه و زندگی سنتی مردم را تصویر کرده است و در اتاق دیگر فرهنگ پزشکی و بهداشتی مردم سیراف به نمایش گذاشته شده است. اتاق سکه و دریانوردی هم که باعث شد سیراف بیش از ۷۰۰ سال در تجارت بین‌المللی زنده بماند اطلاعات تاریخ دریانوردی و تجارت را به بازدیدکنندگان ارایه می‌دهد.
اتاق دیگر اتاق سفال و جمجمه موزه سیراف است و در اتاق هفتم این موزه گچبری‌های خاص و ارزشمند خانه‌های سیراف به نمایش گذاشته شده است. ثروتمندان سیرافی در دوره‌های تاریخی حتی خانه‌های ۵ طبقه مزین به گچبری‌های ارزشمند در سیراف می‌ساختند.
اتاق هشتم موزه سیراف هم به سنگ‌نبشته‌های کوفی موجود در این بندر تاریخی اختصاص یافته است که سه سنگ نبشته تاریخی سیراف هم در موزه لوور پاریس و موزه لندن نگهداری می‌شوند.
نهمین اتاق موزه سیراف، بنای تاریخی ثبت ملی شده این بندر اما به اتاق دریا نامگذاری شده است. جایی که در آن می توان اشیای تاریخی مرتبط با دریا و آبزیان تاکسیدرمی شده را مشاهده کرد. موزه سیراف حالا یکهزار قطعه اثر دارد و هر سال نیز توانسته است به عنوان موزه منتخب برگزیده شود.
از آموزش جراحی مغز به ابوعلی سینا تا ضرابخانه سکه در سیراف
محمد کنگانی به ایلنا می گوید: ابوعلی سینا شیوه جراحی مغز را در سیراف آموخت. این شهر بندری در دوره های تاریخی گذشته سیستم فاضلاب شهری داشت و لوله‌های سفالین «دمبوچه» در یکدیگر چفت می‌شدند و سیستم فاضلاب را تشکیل می‌دادند. سیراف در دوره باستان به دلیل جغرافیای تجاری حق ضرب سکه داشت. به همین دلیل بود که وایت هاوس باستان شناس انگلیسی در کاوش‌های باستان شناختی خود در بندر سیراف بیش از هزار سکه کشف کرد.
محمد کنگانی با اعلام این که اگر سیراف ثبت جهانی شود، اولین اثبات کننده نام خلیج فارس خواهد بود که گوی سبقت را از کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس که با بوق و کرنا سعی در تغییر نام آن دارند خواهد ربود.
او پیشنهاد می دهد که اطراف موزه سیراف پژوهشکده خلیج‌فارس و سیراف شناسی راه اندازی شود و دانشجویان بتوانند با بهره گیری از داشته‌های علمی و تاریخی آن پایان نامه‌هایی با موضوع خلیج فارس و سیراف منتشر کنند.
