اجرای «تراژدی پارک اتابک» همزمان با قیام تاریخی ۲۹ بهمن/ستارخان، در ناخودآگاه جمعی ما ایرانیان زندگی می‌کند
همزمان با ۲۹ بهمن، سالروز قیام تاریخی مردم تبریز، نمایش «تراژدی پارک اتابک» از آثارراه یافته به بخش «چهل‌سالگی» سی‌وهفتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، ساعات پر التهابی از زندگی ستارخان سردار ملی را در تالار سنگلج روایت می‌کند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، «اتابک پارکینین تراژدسی» به کارگردانی سیروس مصطفی و نویسندگی سید مرتضی هاشم‌پور به آخرین بخش از مبارزه نافرجام مجاهدان مشروطه با قوای دولتی در غائله پارک اتابک می‌پردازد. آنجا که حدود ۳ هزار نیروی نظمیه، پس از محاصره پارک اتابک، با توپ و مسلسل به باغ یورش برده و ۳۰۰ مجاهد مشروطه‌طلب را به خاک و خون می‌کشند. در جریان این درگیری، پای ستارخان تیر می‌خورَد. اینکه ستارخان، توسط دشمن، تیر خورده یا دوست، از نکات مشکوک این غائله است. درست از این لحظه است که داستان «اتابک پارکینین تراژدسی» آغاز می‌شود و التهابات روحی ستارخان را بعد از اصابت گلوله و عفونت زخم، روایت می‌کند.
قصه التهاب‌های روحی ستارخان از تبریز تا ترابوزان
سیروس مصطفی، کارگردان نمایش با اشاره به اینکه «اتابک پارکینین تراژدسی» دو سال پیش، با طرح اولیه سیدمرتضی هاشم‌پور کلید خورد، گفت: خوشبختانه از همان روز نخست، تعامل بسیار نزدیکی با نویسنده داشتیم و همین باعث شد روایت اثر، رفته‌رفته منسجم‌تر شود.
او اضافه کرد: «اتابک پارکینین تراژدسی» سال‌های ۹۵ و ۹۶، دو دوره در تبریز اجرا داشت و در هر دور، ۱۵ بار روی صحنه رفت؛ بعد از اجراهای تبریز، نمایش، سال گذشته، به جشنواره منطقه‌ای تئاتر «سوره ماه» در کرمانشاه رسید و از این طریق، به بیست‌وپنجمین جشنواره سراسری «سوره ماه» در تهران راه یافت.
مصطفی که سال گذشته نمایش خود را در نهمین فستیوال بین‌المللی روزهای هنر ترابوزان نیز روی صحنه برده بود، خاطرنشان کرد: بازخوردهایی که در اجراهای دو سال گذشته، از مخاطبان و منتقدان نمایش داشتیم، نقش تاثیرگذار در قوام کار داشته است؛ بعد از جشنواره کرمانشاه، تغییرات کلی در اجرا داشتیم و در اجرای پیش‌رو، با یکسری تغییرات فنی و ساختاری در صحنه، سعی کردیم به بخش‌هایی از نمایش که از نظر مخاطبان، ساکن بود، تحرک ببخشیم.
تاریخ تبریز همواره با عدالت‌طلبی و ظلم‌ستیزی پیوند داشته
این کارگردان، تاکید کرد: با یک جمع‌بندی ایده‌آل، راهی جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر می‌شویم و امیدوارم نماینده شایسته‌ای برای تئاتر آذربایجان‌شرقی باشیم.
مصطفی با اشاره به انگیزه‌‌های فکری و هنری خود، متذکر شد: تاریخ تبریز همواره با عدالت‌طلبی و ظلم‌ستیزی پیوند داشته است. مشروطیت نقطه تجلی این شاخص و ۲۹ بهمن، نقطه اوج‌گیری آن است؛ به همین خاطر، اجرای این نمایش را همزمان با سالروز قیام ۲۹ بهمن ۵۶، به فال نیک می‌گیریم.
اغلب آثاری که در مورد ستارخان ساخته شده سرشار از آشفتگی و ضعف محتواست
او با اشاره به آثار مشابهی که در مورد زندگی و مجاهدت ستارخان، ساخته شده است، یادآور شد: متاسفانه در اغلب این آثار، با یک سری آشفتگی و ضعف محتوایی مواجهیم؛ بهترین اثری که در مورد این شخصیت تاریخی کار شده، ستارخان مرحوم «علی حاتمی» است که البته آن هم آن‌طور که باید و شاید، دیده نشده است.
مصطفی، خشم، ترس، شادی و منطق را چهار بُعد شخصیت اصلی نمایش «اتابک پارکینین تراژدسی» عنوان کرد و گفت: هر یک از این بُعدها با نقش‌آفرینی یک بازیگر مجزا، معرفی می‌شود؛ ستارخانِ تیر خورده، در آن ساعات دردناک، زندگی و مبارزات خود را مرور می‌کند و طی آن، با چهار بُعد رفتاری خود مواجه می‌شود.
این کارگردان و بازیگر تئاتر تصریح کرد: اوج این تراژدی زمانی است که ستارخان متوجه می‌شود، عامل تیراندازی، یک نفر از اردوی خودی بوده است؛ این ابهام، در مطالعات مشروطه‌پژوهان نیز آمده و نقطه پایان تراژدی ما نیز تاکید بر همین ابهام تاریخی است.
مصطفی به مشخصه کلی زبان در این اثر نمایشی نیز اشاره و خاطرنشان کرد: سعی کرده‌ایم زبان ترکی محاوره تبریز را با لحاظ قواعد و دستور زبان معیار، به سطح تاریخی و فاخر اثر ارتقا دهیم. زبان اصلی این نمایش، بیشتر، زبان حوزه تئاتر است، تا زبان گفتار؛ و ما سعی کرده‌ایم از طریق تصویرسازی، ریتم، موسیقی، ترکیب‌بندی و صحنه‌پردازی، با مخاطب ارتباط برقرار کنیم.
ستارخان، در ناخودآگاه جمعی ما ایرانیان زندگی می‌کند
سیدمرتضی هاشم‌پور، نویسنده «اتابک پارکینین تراژدسی» است که غنای منابع پژوهشی را ویژگی مهم این نمایش می‌داند. هاشم‌پور نیز درباره این منابع گفت: تصاویر، اسناد و بریده‌روزنامه‌های انگلیسی و آمریکایی، محور پژوهش‌های این اثر بوده است؛ همچنین از آثار به‌جا‌مانده از امیرخیزی و کسروی، که از روایان متقن آن دوره بوده‌اند نیز بهره گرفته شده است.
او یادآور شد: ستارخان، در ناخودآگاه جمعی ما ایرانیان زندگی می‌کند و من بسیار دلبسته این شخصیت تاریخی هستم؛ همین دلبستگی باعث شد، با حساسیت و جدیت بیشتری، سراغ این طرح بروم.
هاشم‌پور متذکر شد: یکسری جزئیات مهم در مورد شخصیت ستارخان، مغفول ماندهاست؛ سعی شده در «اتابک پارکینین تراژدسی» این جزئیات فراموش شده، پررنگ و واقع‌نگاری شوند.
نمایش «اتابک پارکینین تراژدیسی» اثری از «گروه تئاتر آینا» است و ابراهیم عباسعلی‌زاده، سیروس مصطفی، رامین بوستانی، میثم حبیبی، مسعود نیازی، علی سلیمانی، بابک قره خانلو و عاشیق عیسی قره خانلو در آن، ایفای نقش داشته‌اند.
این نمایش، روز دوشنبه ۲۹ بهمن، در دو نوبت (ساعت ۱۷ و ۲۰) در تالار سنگلج روی صحنه می‌رود.
