گرافیک پنهان چیست/ترویج کتابخوانی با فیزیک کتاب ممکن است
غلامی جلیسه گفت: علی‌رغم سابقه درازمدتی که از دیرباز در کتاب‌آرایی داشتیم و امروز افتخارمان این است که آثار کتاب‌آرایی ما در موزه‌های جهان؛ هویت ایرانی را تبلیغ می‌کنند اما جای تاسف است که امروز به آن اهمیت داده نمی‌شود.
به گزارش خبرنگار ایلنا، نشست خبری نشان شیرازه (دومین سالانه هنر طراحی ایران) با حضور کیانوش غریب‌پور (دبیرعلمی سالانه هنر طراحی)، مجید غلامی جلیسه (مدیرعامل خانه کتاب) و افشین داورپناه (معاون امور فرهنگی خانه کتاب)، امروز صبح (14 شهریور) در سرای اهل قلم برگزار شد.
غریب‌پور در ابتدای این نشست بیان کرد: خانه کتاب به موازات جایزه کتاب سال که موضوعش محتوا و متن کتاب است، رویدادی را از سال قبل ترتیب داده که به شکل و فیزیک کتاب پرداخته شود. ما در تمدن خود در حوزه شکل کتاب شاهد اتفاقات بسیار خوبی بودیم که متاسفانه در این سال‌ها به آن بی‌توجهی کردیم. کتاب‌های ما را در جهان می‌شناسند و می‌دانند که ایران به شکل فیزیک کتاب و زیبایی آن اهمیت خاصی داده است.
وی ادامه داد: با ورود چاپ و خارج شدن از هنر دستی و تسلیم روند مکانیکی شدن به این موضوع توجه کمتری شد. اما نزدیک شدن ناشران به صنعت نشر کتاب‌آرایی در این صنعت مهم تلقی شد. خانه کتاب تصمیم گرفته وارد این موضوع شود. سال قبل نتایج خوبی گرفتیم بنیاد را دوستان بنا نهادند و ما امسال آن را تصحیح کردیم که به واقعیت‌های صنعت نشر به کتاب‌آرایی نزدیک‌تر شویم و به تدریج به یک برند تبدیلش کنیم.
مدیر علمی سالانه هنر طراحی افزود: به دلیل همین برندسازی فکر کردیم که احتیاج به یک نام کوتاه داریم. شیرازه در مفهوم اجتماعی ما معنای مشخصی دارد اما در کتاب‌سازی بخشی از صحافی تلقی می‌شود. در این جایزه؛ جشنواره نشان شیرازه به کتاب‌هایی تعلق می‌گیرد که داوران امتیاز لازم را به آن بدهند.
او در خصوص فراخوان منتشر شده گفت: در این فراخوان دو بخش اصلی وجود دارد یکی پیکره کتاب یعنی کتاب‌هایی که از همه جهات تعریف شده امتیاز بگیرد و در ژانر کتاب‌های مصور دو رویکرد مختلف وجود دارد و در حوزه کتاب‌های غیرتصویری اهمیت به فونت فارسی، مدیریت متن و ساده‌خوانی مدنظر قرار دارد. همچنین به کتاب‌های گنجینه و کتاب‌های نفیس ادبیات فارسی که در سال‌های اخیر به عنوان هدیه به خارج از کشور فرستاده می‌شود؛ دو جایزه تعلق می‌گیرد. همچنین یک جایزه به مدیر هنری نشر و یکی هم به مدیرمسئول نشر که در این خصوص سرمایه‌گذاری کرده؛ داده می‌شود. دو پنل خواهیم داشت یکی برای طراحان گرافیک و یک پنل برای ناشران است.
غریب‌پور همچنین در رابطه با تغییراتی که از سال گذشته در این جشنواره برگزار شده؛ افزود: ما دوم شهریور فراخوان را منتشر کردیم و دیرکرد آن به خاطر تغییر ساختاری بود که در آن ایجاد کردیم. ما احتیاج به سایت مفصل‌تری داشتیم و نمی‌خواستیم اتفاق ناقصی بیفتد. این فراخوان تا 25 شهریورماه مهلت دارد و تاکنون نیز تعداد قابل توجهی ثبت‌نام کردند و امیدواریم تعداد کتاب‌ها به اندازه‌ای باشد که کارهای درخشانی از میان آنها انتخاب کنند.
بعد از او مجید غلامی‌جلیسه گفت: بدون شک همه کسانی که اهل کتابخوانی هستند واقفند که شکل کتاب نکته قابل توجهی برای ترویج کتابخوانی در دنیای امروز است. علی‌رغم سابقه درازمدتی که ما از دیرباز در حوزه کتاب‌آرایی داشتیم و امروز افتخار ما این است که آثار کتاب‌آرایی ما در موزه‌های مختلف جهان و هویت ایرانی را تبلیغ می‌کنند؛ جای تاسف است امروز به آن اهمیت داده نمی‌شود.
او با اشاره به اینکه صنعت چاپ ما به‌روز نیست و فاصله قابل توجهی با کشورهای توسعه‌یافته دارد، ادامه داد: ضعیف بودن اقتصاد نشر و عوامل دیگر دست به دست هم دادند که ویترین کتابفروشی‌ها چندان جذاب نباشد این همان عاملی است که می‌تواند خریداران را جذب کتاب کند. در اصل شیرازه قرار است کمک کند تا شیرازه از هم پاشیده کتاب ایرانی به هم بپیوندد و لذا بخش‌بندی ما به دنبال این است که فقط یک جایزه برگزار نکنیم.
جلیسه افزود: برگزاری نمایشگاه، ورک‌شاپ‌ها و مسترکلاس‌ها به دنبال این است که سطح و توان طراحی کتاب را بالا ببرد. ما این فعالیت‌ها را تنها محدود به تهران نخواهیم کرد. امیدواریم با تداوم این جشنواره بتوانیم آینده رنگارنگ و پر از کیفیت و ارزش از کتاب‌های ایرانی اسلامی داشته باشیم. سال گذشته فکر نمی‌کردیم که این مسئله تاثیرگذار باشد اما آثاری که به دبیرخانه رسید و استقبالی که از آن شد نشان‌دهنده تاثیرگذاری این جشنواره بود.
داورپناه نیز با اشاره به اینکه سال گذشته نزدیک به هزار کتاب ارسال شد؛ گفت: 60 درصد از این کتاب‌ها بزرگسال بودند و بقیه کودک و نوجوان اما تنها 15 درصد از این کتاب‌ها به مرحله دوم راه پیدا کرد. 15 درصد هم تاکید اصلی روی زیبایی‌شناسی داشتند و بخشی نیز روی کاربرد، یعنی فونت و ساده‌خوانی. اما متاسفانه ما استانداردهای لازم را در کتاب‌های ارسال شده بسیار کم داشتیم. امیدواریم امسال تعداد و کیفیت آثار تداوم پیدا کرده باشد.
غریب‌پور در پاسخ به این سوال که چرا بخشی مختص قرآن درنظر گرفته نشده؛ گفت: آنچه ما در طراحی قرآن می‌بینیم چیز تازه‌ای نیست و تنها از الگوهای استاندارد خطی جهان اسلام استفاده می‌شود. نمونه‌هایی که داریم یا مربوط به دوران گذشته است یا اینکه چندان کارهای موفقی نبوده. ممکن است قرآن‌ها برای جلد جایزه بگیرند اما الگوها تکراری است و خلاقیت کم شده است. اینکه بخش مخصوصی را برای یک موضوع درنظر نگرفته‌ایم به معنای مفعول بودن آن بخش نیست بلکه تعداد آن به اندازه‌ای که باید نیست.
او همچنین با اشاره به اینکه ما روی حوزه‌هایی که برای خودشان دارای رویداد مستقل هستند تمرکز نخواهیم کرد؛ بیان کرد: دو جشنواره خوب به حوزه تصویرگری می‌پردازد. تصویرگری ما تابع ادبیات است ما در حوزه کودک و نوجوان چندان به‌روز نیستم اما طبیعتاً توصیه شورای علمی و تاکید من در این است که به کتاب‌هایی جایزه بدهیم که توانستند در صنعت نشر و در حضور مخاطبان مورد قبول واقع شوند.
او ادامه داد: ما فقط به آثار خوب نگاه می‌کنیم واقعیت‌های بسیار جدی پشت صنعت نشر ما وجود دارد. مثل دخالت بی‌جای طراحی گرافیک در جایی نباید یا مثل تقلید بدون فکر از یکدیگر و .... ولی یک رویداد باید وظیفه خود را مشخص کند. ما قرار نیست صنعت نشر را درمان کنیم.
مدیر علمی سالانه هنر در پاسخ به این سوال که در انتخاب کتاب‌ها چقدر به ناشران دولتی و خصوصی توجه کرده‌اید؛ بیان کرد: برای من و دوستانم مهم نیست که ناشر دولتی یا خصوصی است برخی ناشران قدیم ما در حوزه ادبیات سنگ بنای فرهنگی ما را نهادند اما به شیرازه کتاب توجهی ندارند. من وقتی جایزه‌های سال قبل را نگاه کردم یادم نمی‌آید جایزه‌ای به ناشر دولتی داده باشیم. حتی اگر یک ناشر دولتی با مدیریت شخصی در دوره کوتاهی توانسته باشد کار مهمی انجام دهد ما آن را در نظر می‌گیریم.
وی افزود: ما معیارهایی داریم که بی‌توجه به بازار فروش هم قابل شناسایی است. چیزی که برای ما بسیار مهم است کتاب‌هایی است که بدون تصویر کار شده اما مدیر هنری و ناشر به چشم بیننده احترام گذاشتند و با استفاده از فونت‌های درست و بدون نشان و حضور پررنگ گرافیک آن را منتشر کردند که من آن را گرافیک پنهان می‌نامم.