سورئال‌ترین و جدیدترین آثار کهکشانی با وضوح بالا/ این آثار رنگارنگ دیدگاه‌تان به جهان هستی را تغییر می‌دهند+عکس‌ها

به گزارش خبرنگار ایلنا، خبرگزاری «رویترز» آخرین عکس‌های باکیفیت کهکشانی را در یک گزارش منتشر کرده است. این رسانه آثار مذکور را سورئال‌ترین عکس‌های فضایی دانسته است. 

گزارش تصویری «تصاویری سورئال از سیاه‌چاله‌های شناخته‌شده در کهکشان‌های نزدیک و دور» منتشرشده توسط خبرگزاری رویترز در ۱۰ ژوئیه ۲۰۲۴، مجموعه‌ای خیره‌کننده از تصاویر و مفاهیم هنری را ارائه می‌دهد که به بررسی عمیق‌ترین و مرموزترین ساختارهای کیهانی می‌پردازد. 

این آثار، عکس‌هایی سورئال از سیاهچاله‌های شناخته شده‌ی کهکشهان‌های دور و نزدیک هستند و ذهن مخاطبان را از فضا و آنچه از کهکشان‌ها می‌دانند، فراتر می‌برد. 

این مجموعه با بهره‌گیری از داده‌های به‌دست‌آمده از تلسکوپ‌های پیشرفته مستقر در شیلی، از جمله ALMA و VLT، و همچنین همکاری با پروژه تلسکوپ افق رویداد (EHT)، تصاویری از سیاه‌چاله‌های عظیم در مرکز کهکشان راه شیری و دیگر کهکشان‌های دوردست را به نمایش می‌گذارد. 

در این گزارش، تصاویر هنری از پدیده‌هایی مانند ادغام کهکشان‌ها با حضور اختروش‌ها (کوازارها) در هسته‌هایشان، تابش‌های پرانرژی گسیل‌شده از سیاه‌چاله‌ها، و نمایی از سیاه‌چاله مرکزی کهکشان راه شیری، Sagittarius A*، در نور قطبیده ارائه شده است. این تصاویر نه‌تنها زیبایی بصری دارند، بلکه به درک بهتر از ساختارهای مغناطیسی و دینامیک‌های پیچیده اطراف سیاه‌چاله‌ها کمک می‌کنند. 

مجموعه تصویری رویترز، با ترکیب علم پیشرفته و هنر، نگاهی نو به جهان‌های دور و پدیده‌های کیهانی ارائه می‌دهد که فراتر از درک معمول ما هستند. این گزارش برای علاقه‌مندان به نجوم، فیزیک و هنر، منبعی ارزشمند و الهام‌بخش محسوب می‌شود. 

کهکشان‌هایی که با استفاده از دو تلسکوپ مستقر در شیلی مشاهده شده‌اند، در تصویر هنری به‌ شکل وضعیتی نمایش داده شده‌اند که حدود ۱۱.۴ میلیارد سال پیش، یعنی تقریباً ۲.۴ میلیارد سال پس از مهبانگ (Big Bang) که آغازگر جهان بود، وجود داشته‌اند. کهکشان سمت راست دارای یک اختروش (quasar) در مرکز خود است که توسط یک سیاه‌چاله ابرپرجرم تغذیه می‌شود. این سیاه‌چاله ماده‌ی اطراف را بلعیده و مخروطی نیرومند از تابش را ساطع می‌کند که به کهکشان سمت چپ نفوذ کرده و ابرهای گاز و غبار آن را برهم می‌زند، به‌گونه‌ای که تنها متراکم‌ترین و کوچک‌ترین نواحی باقی می‌مانند که احتمالاً پس از این فرایند دیگر قادر به ستاره‌زایی نخواهند بود. 

همکاری تلسکوپ افق رویداد (EHT)، که نخستین تصویر از سیاه‌چاله‌ی کهکشان راه شیری را در سال ۲۰۲۲ منتشر کرد، اکنون نمایی تازه از این جرم عظیم در مرکز کهکشان ما به دست آورده است: نمایی از آن در نور قطبیده (polarized light). این نخستین بار است که اخترشناسان موفق شده‌اند  نشانه‌ای از میدان‌های مغناطیسی را تا این حد نزدیک به لبه‌ی سیاه‌چاله‌ی کمان‌ای (Sagittarius A*) اندازه‌گیری کنند. 

این تصویر هنری، کهکشانی را با یک اختر درخشان در مرکز آن نشان می‌دهد؛ عنصری که یک سیاه‌چاله ابرپرجرم، بسیار درخشان، فعال و بسیار دور است و جرم آن میلیون‌ها تا میلیاردها برابر خورشید است.

در این تصویر مفهومی، دنباله‌ای از ماده دیده می‌شود که از یک توده سفید (گوی پایین سمت راست) که درون قرص داخلی سیاه‌چاله‌ در حال گردش است، جدا شده. اخترشناسان برای توضیح نوسانات سریع پرتو ایکس که توسط ماهواره‌ی XMM-Newton آژانس فضایی اروپا شناسایی شده، این سناریو را ارائه کرده‌اند. 

این عکس یک برداشت هنری از انفجاری بسیار پرانرژی به نام فوران پرتو گاما (gamma-ray burst) را نشان می‌دهد. اخترشناسانی که چنین فوران قدرتمندی را با رصدخانه بین‌المللی جمینی بررسی کرده‌اند، احتمال می‌دهند که برخورد ستاره‌ها یا بقایای ستاره‌ای در محیط بسیار متراکم اطراف یک سیاه‌چاله ابرپرجرم در مرکز یک کهکشان کهن را مشاهده کرده باشند. 

در این تصویر مفهومی، سیاه‌چاله‌ی ابری در مرکز کهکشان راه شیری، معروف به کمان‌ ای (Sagittarius A*)، در میان قرص برافزایشی چرخانی از گاز داغ دیده می‌شود. گرانش قوی سیاه‌چاله باعث خم‌شدن نور از سمت دورتر قرص شده و آن را طوری جلوه می‌دهد که گویی از بالا و پایین سیاه‌چاله عبور می‌کند. نقاط داغی که شبیه شراره‌های خورشیدی هستند، در قرص قابل مشاهده‌اند. 

این عکس، برداشت هنری از صفحه‌ در حال رشد ماده‌ای را نشان می‌دهد که توسط سیاه‌چاله بلعیده می‌شود. این سیاه‌چاله همزمان از گاز محیط اطراف تغذیه می‌کند و موجب درخشش کهکشان SDSS1335+0728 می‌شود. در اواخر سال ۲۰۱۹، این کهکشان ناگهان روشن‌تر از همیشه درخشید و به‌ عنوان یک هسته فعال کهکشانی، با قدرت‌گیری از یک سیاه‌چاله عظیم در مرکز خود، شناخته شد. این نخستین بار است که بیدار شدن یک سیاه‌چاله عظیم در زمان واقعی رصد می‌شود. 

تصویری مفهومی از یک سیاه‌چاله‌ در حال رشد که در کیهان اولیه واقع شده است. اخترشناسان با استفاده از عمیق‌ترین تصویر پرتو ایکس گرفته‌ شده تاکنون، نخستین شواهد مستقیم از فراوانی سیاه‌چاله‌های عظیم در کیهان اولیه را یافته‌اند. این کشف نشان می‌دهد که سیاه‌چاله‌های جوان بسیار سریع‌تر از آنچه پیش‌تر تصور می‌شد، رشد می‌کردند

کهکشان مارپیچی میله‌ای NGC ۴۶۳۹ در تصویری از تلسکوپ فضایی هابل دیده می‌شود. این کهکشان در فاصله‌ای بیش از ۷۰ میلیون سال نوری در صورت فلکی سنبله (Virgo) قرار دارد و یکی از حدود ۱۵۰۰ کهکشان عضو خوشه سنبله است. در مرکز این کهکشان نیز یک سیاه‌چاله‌ی عظیم پنهان شده که در حال بلعیدن گاز اطراف خود است. 

این اثر ، تفسیر هنری از مجموعه‌ای از اخترها (pulsars) را نشان می‌دهد که تحت تأثیر موج‌های گرانشی ناشی از یک جفت سیاه‌چاله‌ی ابرپرجرم در کهکشانی دوردست قرار گرفته‌اند. 

حلقه‌ای از ستارگان که به دور سیاه‌چاله‌ی مرکزی کهکشان راه شیری (کمان ای) می‌گردند/ ترکیبی از مشاهدات مادون قرمز و پرتو ایکس که بیانگر آن است که یک صفحه بزرگ از گاز پیرامون سیاه‌چاله منجر به شکل‌گیری تعداد زیادی ستاره‌ی پرجرم شده است. ده‌ها ستاره عظیم که عمر کوتاه اما درخشانی خواهند داشت، در فاصله‌ای کمتر از یک سال نوری از این محیط خشن متولد شده‌اند. 

دانشمندان با رصد هسته‌ی رادیویی فشرده‌ی کهکشان M۸۷، جزئیات تازه‌ای درباره‌ی سیاه‌چاله‌ی ابرپرجرم آن کشف کرده‌اند. در این تصویر مفهومی، جت عظیمی که از مرکز سیاه‌چاله بیرون زده دیده می‌شود. این نخستین بار است که جت و سایه‌ی سیاه‌چاله با هم تصویربرداری شده‌اند و اطلاعات تازه‌ای درباره‌ی چگونگی ایجاد چنین جت‌هایی به دانشمندان داده است. 

تصویر هنری از ستاره‌ای که توسط یک سیاه‌چاله تکه‌تکه و بلعیده می‌شود. ابتدا ستاره‌ای شبیه خورشید (سمت چپ) بیش از حد به سیاه‌چاله نزدیک می‌شود و گرانش آن موجب متلاشی شدن ستاره می‌گردد. سپس ستاره کشیده شده (توده‌ی زرد در وسط) به تکه‌هایی تقسیم می‌شود و بخشی از آن به داخل سیاه‌چاله کشیده می‌شود (حلقه‌ی ابری سمت راست). این ماده‌ی در حال مرگ گرم شده و نوری از جمله فرابنفش ساطع می‌کند پیش از آنکه برای همیشه در سیاه‌چاله ناپدید شود. اطراف سیاه‌چاله نیز به دلیل گرانش شدید، مانند یک عدسی نور را پیچ‌وتاب می‌دهد و منظره‌ای تحریف‌شده پدید می‌آورد. 

کهکشان مارپیچی NGC ۴۸۴۵ که در فاصله‌ای بیش از ۶۵ میلیون سال نوری در صورت فلکی سنبله قرار دارد. موقعیت این کهکشان ساختار مارپیچی آن را به‌خوبی نمایان می‌کند: صفحه‌ای صاف و غبارآلود که پیرامون برآمدگی درخشان مرکزی آن قرار دارد. در مرکز درخشان این کهکشان، نسخه‌ای غول‌پیکر از یک سیاه‌چاله، یعنی یک سیاه‌چاله ابرپرجرم، جای گرفته است. 

یک ابرنواختر درون کهکشان M۱۰۰، که ممکن است جوان‌ترین سیاه‌چاله‌ی شناخته‌شده در همسایگی کیهانی ما را در خود جای داده باشد. مشاهدات پرتوی ایکس نشان می‌دهند که این جرم، که تنها ۵۰ میلیون سال نوری با ما فاصله دارد و در کهکشانی همسایه واقع شده، در حال تبدیل شدن به یک سیاه‌چاله است.