در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد؛
نمی‌توان برای تناسب قیمت و کیفیت خدمات گردشگری خط‌کش گذاشت/ اخذ گواهی استاندارد توسط ۱۷۰۰ واحد هتلی و غیرهتلی
مدیرکل نظارت و ارزیابی خدمات گردشگری تصریح کرد: براساس جهت‌گیری کلی بحث قیمت‌گذاری، تناسب آن با کیفیت و کمیت خدمات، یک محور اصل و راهبردی است که ما پیگیر آن هستیم. اما نمی‌توان خط کش برای تناسب قیمت و کیفیت خدمات ارائه شده قائل شد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، طی چند ماه گذشته علاوه بر تعطیلات نوروز که با پیک سفر همراه بودیم و از قضا به دلیل برداشته شدن محدودیت‌های سفر در دوران پساکرونا با سیلی از انواع سفرها در مناطق مختلف کشور همراه شدیم، تعطیلات عید فطر و البته تعطیلاتی که به واسطه شهادت امام علی(ع) با آن روبه رو بودیم نیز از دیگر زمان‌های پرمسافر بود که سیلی از مسافران در جاده‌ها به راه افتادند و بیشتر مناطق گردشگری کشور مملو از مسافر شد.
این حجم از سفر سبب شد تا در برخی استان‌ها با مشکلاتی از قبیل کمبود مواد غذایی، اسکان و حجم ترافیکی روبه‌رو شویم. در این میان مسئولان از تشدید نظارت‌ها بر اماکن توزیع غذا و رستوران‌ها در صورت اخطار بهداشتی و همچنین لزوم تامین آب آشامیدنی در شهرهای پرمسافر خبر می‌دهند. همچنین ارتباط با سامانه ۰۹۶۲۹ راه ارتباطی بیان شکایات و مشکلات در حوزه گردشگری معرفی شده است.
تشدید نظارت‌ها و بازدید ویژه از رستوران‌ها، تهیه ارزاق و اطلاع‌رسانی تردد ماشین‌ها در ورودی شهرها، اطلاع‌رسانی برای تعطیلی اماکن گردشگری و موزه‌ها در تعطیلات ۱۴ خرداد ماه، مدیریت و اسکان استان‌ها از مواردی است که ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر بر آن تاکید دارد. در این میان با یحیی نقی‌زاده محجوب (مدیرکل نظارت و ارزیابی خدمات گردشگری) به گفتگو نشستیم تا از کم و کیف چگونگی نظارت بر تاسیسات گردشگری سخن گوید.
در آستانه تعطیلات خرداد و به تبع آن پیک سفری دیگری قرار داریم که همچون تعطیلاتی که گذشت نیازمند رسیدگی و نظارت است. اداره کل نظارت و ارزیابی خدمات گردشگری معاونت گردشگری کشور در این راستا چه ماموریت‌هایی برعهده دارد؟
سیاست‌های نظارتی ما برگرفته از دستورالعمل‌ها و آیین‌هایی است که قبلا به دستگاه‌ها و تاسیستات گردشگری اعلام شده و شامل مواردی ازجمله رعایت حقوق مصرف‌کننده از باب کیفیت، قیمت و تسهیل دسترسی مردم به این تاسیسات است. در باب موضوعات فنی تاسیسات گردشگری نیز به صورت مستمر مواردی از جمله آموزش نیروی انسانی، ایمنی، بهداشت و… را مدنظر داریم و در این میان درجه‌بندی و اخذ گواهینامه استانداردسازی در حوزه کیفی مورد بررسی و نظارت قرار می‌گیرند.
معمولا در پیک‌های سفر و قبل از فرارسیدن پیک سفر این موضوعات به مدیران استانی یادآوری و تاکید می‌شود و ماموریت‌هایی به آن‌ها محول می‌شود تا بازدیدهایی قبل از شروع پیک سفر از تاسیسات گردشگری داشته باشند و متعاقبا در ایام سفر نیز آمادگی لازم برای رسیدگی به شکایات و درخواست بررسی را داشته باشند. موضوعاتی از جمله گران‌فروشی، کم فروشی و… از جمله مواردی است که در ایام سفر گزارش می‌شود. از این رو هماهنگی با سایر دستگاه‌های فرابخشی نیز در دستور کار ما قرار دارد.
به این نکته اشاره داشتید که در حوزه کیفیت و قیمت‌های ارائه شده از سوی تاسیسات گردشگری نیز در ایام سفر و زمان پرمسافر نظارت دارید. آیا بر اساس استانداردها، قیمت‌هایی که در تاسیسات گردشگری ارائه می‌شوند با کیفیتی که ارائه می‌دهند، همخوانی دارد؟
تمام سعی و تلاش ما در قالب کمیته‌های فنی، نظام ارزیابی و استانداردها و کمیسیون‌های نرخ‌گذاری بر آن است که این تناسب ایجاد شود. اصل و پایه این تفکر برآن است که این تناسب وجود دارد حال آنکه ممکن است در مورد خاصی از نظر شخصی‌عدم تناسب بین قیمت و کیفیت خدمات ارائه شده وجود داشته باشد، این مهم قابل بررسی است چراکه ما نمی‌گوییم لزوما صد در صد این تناسب همیشه از نظر همه افراد تامین است. اما بر اساس جهت گیری کلی بحث قیمت‌گذاری، تناسب آن با کیفیت و کمیت خدمات است، یک محور اصل و راهبردی است که ما پیگیر آن هستیم.
آیا اگر یک هتل ۳ ستاره تخت خود را شبی حدود ۳۰۰ هزار تومان به مسافر می‌فروشد، این قیمت با خدماتی که ارائه می‌دهد، همخوان است؟
بحث قیمت موضوع کلی است و نمی‌توان آن را به همه تعمیم داد. نرخ‌ها بر حسب مورد، درجه، موقعیت استان و شهرستان، نوع خدمات و… متفاوت است. گردشگری یک موضوع کیفی و نسبی است و دارای قیمت از پیش تایین شده نیست. ممکن است در یک شهرستان به سادگی و راحتی به تاسیسات گردشگری دسترسی داشته باشید اما در شهرستان دیگر این دسترسی آسان نباشد و نیاز باشد تا مسافت طولانی برای دسترسی یافتن به تاسیسات گردشگری طی شود. این عوامل بر کیفیت سفر تاثیر دارد. حتا نمای ساختمان، امکانات و تجهیزات، نو بودن و… در کیفیت و درجه‌بندی تاثیر دارد. صرفا دارا بودن درجه و ستاره لازمه قیمت‌گذاری خدمات تاسیسات گردشگری در کل کشور نیست. این موضوع قابل بررسی و قابل بحث است که هر مورد باید در ظرف زمانی و مکانی خود مورد بررسی قرار گیرد و صرفا نمی‌توان گفت ۳۰۰ هزار تومان برای یک شب در هتل درجه ۳ در همه جا مناسب است یا نه. میزان رضایت‌مندی مسافر، آلودگی صوتی، آلودگی نوری و… تاثیرگذار است. حتا میزان انتظار مسافران و تمکن مالی آن‌ها در داوری این قیمت‌ها تاثیرگذار است. در کل نمی‌توان خط کشی برای تناسب قیمت و کیفیت خدمات ارائه شده قائل شد.
باتوجه به آنکه سیاست وزارت میراث و گردشگری بر ارزان‌سازی سفر بنانهاده شده، از این رو قطعا بحث نرخ‌گذاری و تناسب آن با خدماتی که توسط تاسیسات گردشگری ارائه می‌شود، اهمیتی دو چندان پیدا می‌کند. اگر بخواهید از این منظر به سئوال قبل پاسخ دهید چه راهکاری برای تحقق این سیاست وزارتخانه متبوع خود دارید؟
ارزان‌سازی سفر یک سیاست و راهبرد است. این راهبرد یا سیاست در نتیجه اقدامات و تمهیدات متعددی قابل تحقق است. اینگونه نیست که همه انتظارات را از بخش خصوصی داشته باشیم که از سرمایه و امکانات خود کم کند چراکه کم کردن قیمت در یک واحد اقامتی ارتباط مستقیم با کاهش کیفیت خدمات آن دارد. هیچ واحد اقتصادی نباید در فعالیت خود دچار خسارت شود.
صرف نظر از آنکه بازار عرضه و تقاضا نیز در این حوزه تاثیرگذار است. عموما تاسیسات گردشگری در زمان پیک سفر، نرخ‌های مصوب خود را ارائه می‌دهند اما در زمان‌های غیرپیک سف، بعضا تخفیفاتی ارائه می‌دهند که می‌تواند در فضای رقابتی برای مسافران جذاب باشد. به طور کلی ارزان‌سازی سفر از آن جهت است که با این مهم مواجه نشویم که بدون منطق و بدون سیاست مشخصی، گران‌فروشی یا افزایش نرخ در خدمات سفر اتفاق بیفتند. این موضوع با همکاری بخش خصوصی و تشکل‌ها محاسبه و ارائه می‌شود.
یکی از مباحثی که در حوزه نرخ‌گذاری‌ها مطرح است، استانداردسازی است. استانداردسازی تاسیسات گردشگری از آن بحث‌هایی است که بیش از ۱۳ سال است که هنوز به نتیجه دلخواه نرسیده و فراز و فرودهای زیادی را طی کرده. این حوزه بالاخره به کجا رسید و وضعیت استانداردسازی تاسیسات گردشگری ما چگونه شد؟
استانداردسازی تاسیسات گردشگری روالی است که حدود ۱۵ سال است ادامه دارد و همچنان نیز ادامه خواهد داشت. در طول سال‌های اخیر، تعداد زیادی از کاشناسان در قالب ارزیاب، مدیرفنی، شرکت‌های عامل تطبیق مجوز فعالیت در این حوزه رادریافت کرده‌اند و ارزیابان در یک پروسه تعریف شده‌ای با هتل‌ها و ادارات کل استانی درصدد استانداردسازی و تایین درجه و اخذ گواهی‌های استاندارد اقدام می‌کنند. بر این اساسا نرخ این مراکز به صورت رقابتی درمی‌آید و می‌توانند بر اساس بازار عرضه و تقاضا، نرخ آزاد و پیشنهادی خود را ارائه دهند.
برای مدت طولانی شاهد فعالیت تنها یک شرکت به عنوان عامل تطبیق بودیم که از قضا سبب بوجود آمدن انحصار در این حوزه و به تبع آن کندی روند استانداردسازی شده بود. از بررسی پرونده این انحصار طلبی و حضور و فعال شدن شرکت‌های عامل تطبیق برایمان بگویید.
هرچند برای سال‌های طولانی در گذشته تنها یک شرکت عامل تطبیق بود اما اکنون حدود ۳۱ شرکت عامل تطبیق داریم که در استان‌ها فعال هستند و به نوعی عامل رقابتی یکدیگر تبدیل شده‌اند. در آن سال‌ها سیاست تمرکز در شرکت عامل تطبیق برای استاندارسازی مطرح بود و امور بر این اساس پیش می‌رفت. هرچند ممکن است این امر سبب کند شدن روند بود و استقبالی از سوی تاسیسات صورت نمی‌گرفت از این رو در سال‌های نخست شاهد انجام نهایتا ۱۰ تا ۱۲ بررسی در سال و دریافت یک یا دو مورد گواهی استاندارد بودیم. اما اکنون استقبال از یک سو افزایش عاملان تطبیق از دیگر سو و مشخص شدن قیمت‌های استاندارسازی سبب شده تا این روند سرعت گیرد.
بنابر گزارش‌های دریافتی، حدود ۱۷۰۰ واحد از تاسیسات هتلی و غیر هتلی موفق به اخذ گواهی استاندارد شده‌اند. البته تاکنون حدود ۷۰ درصد هتل‌های یک تا سه ستاره استاندارسازی شده‌اند. اگر در هر شرایطی تاسیسات گردشگری مبلغی افزون بر نرخ موصب دریافت کنند، قعا مورد بررسی قرار خواهند گرفت. ارائه اخطار و تذکر به واحدهای گردشگری هرساله در قالب پروسه‌ای طی می‌شود و مورد بررسی قرار می‌گیرد به وطر مثال، این امر پروسه‌ای‌ست که هر سال در زمان اعلام نرخ‌های جدید مور بررسی قرار می‌گیرد.
