تقویت ابتکارهای جمعی در سازمان‌های مدنی

به گزارش ایلنا، حل مسائل اجتماعی در شرایط کنونی نیازمند راه‌حل‌های نوآورانه از سوی گروه‌ها و تشکل‌هاست. از سوی دیگر، ضعف سازمان‌های مدنی در مدیریت دانش و مستندسازی باعث شده است ابتکارات فعلی هم نتوانند به پتانسیل خود در اثرگذاری برسند، ترویج، نقد و بسط داده شوند. «جایزهٔ معین» به‌عنوان یک راهکار جمعی برای مواجه شدن با این مسئله طراحی شده است.

در یک رویکرد ترویجی، دبیرخانهٔ این جایزه هر دو سال و طی یک فراخوان بلندمدت، پروژه و ابتکارات جامعهٔ مدنی را جمع‌آوری می‌کند. ترغیب گروه‌های اجتماع‌محور و تشکل‌های داوطلبانه به مدون کردن و مستند کردن فعالیت‌های خود به بهبود مؤثر و تدریجی این تشکل‌ها و تقویت فرایند «مستندسازی» منجر می‌شود.

در این دوره از جایزه ۳۰ پروژه‌ٔ اجتماعی از نقاط مختلف کشور مانند سنندج، زاهدان، اردبیل، سرپل ذهاب، یزد، تهران و… به دست دبیرخانه رسیده است

به‌عقیدهٔ «ناصر نوربخش»، دبیر اجرایی این جایزه، رویکرد آموزشی و توان‌افزایی هم می‌تواند در این زمینه مؤثر باشد. به همین دلیل، فعالان و مدیران تمام پروژه‌های شرکت‌کننده در این جایزه از مشاوره در طول فرایند برگزاری بهره می‌گیرند و همچنین فرصت شرکت در مجموعهٔ کارگاه‌های آموزشی در حوزه‌هایی مانند اهمیت تحلیل داده برای سازمان‌های مردم‌نهاد، و راه‌های استفاده از مدیریت دانش و هوش مصنوعی برای آنها فراهم می‌شود. در این دوره از جایزه ۳۰ پروژه‌ٔ اجتماعی از نقاط مختلف کشور مانند سنندج، زاهدان، اردبیل، سرپل ذهاب، یزد، تهران و… به دست دبیرخانه رسیده است.

بُعد دیگری که در جایزهٔ معین مورد توجه قرار می‌گیرد، «نوآوری» است. کسانی با تشکل‌های اجتماعی و مؤسسات نیکوکاری فعالیت کرده باشند، می‌دانند که خستگی و ملال از رویکردهای تکراری از یک‌سو و اصرار بر روش‌های خیرانه که قدرت تغییر شرایط را ندارند، از سوی دیگر باعث کاهش مشارکت جوانان و به‌ویژه اعضا جوامع محلی در این پروژه‌ها می‌شود. مصطفی معین، رئیس هیئت‌مدیرهٔ مؤسسهٔ معین، در سخن‌هایش از اهمیت تلاش درونی جامعهٔ مدنی برای ایجاد امید اجتماعی و همچنین ترویج کار جمعی به‌جای راه‌های فردی و رویکردهای از بالا به پایین سخن گفت. او فرهنگ کار داوطلبانه را در کشور ضعیف توصیف کرد. اما پرسشی که به‌نظر می‌رسد، این است که چرا وضع نامطلوب است؟ و سازمان‌های باتجربهٔ جامعه مدنی نسبت به آن چه مسئولیتی دارند؟

اما فعالانی که از پروژه‌های آنها در مراسم اختتامیه تقدیر شد، پر از امیدهای جمعی و واقع‌گرا هستند. یکی از تاب‌آوری فعالان مدنی در آموزش در نقاط مرزی کردستان می‌گفت، یکی برای توان‌افزایی کودکان دارای معلولیت فیلم مشارکتی ساخته بود، گروهی فرایند مدرسه‌سازی در روستاهای بلوچستان را با مشارکت و نظردهی خود اعضای محلی پیش برده بودند و دیگری برای تأمین مالی جمعی پلتفرمی طراحی کرده بود. گروهی آموزش را برای معلمان مدارس دولتی مناطق حاشیه‌ای فراهم کرده بودند و گروه دیگر پلتفرم‌های یادگیری آنلاین حوزهٔ تکنولوژی و آموزش فناوری به عشایر را هدف گرفته بودند. 

«فیروزه صابر» که به نمایندگی از تیم داوری متشکل از «پیام روشنفکر»، «مروئه وامقی»، «سیامک زند رضوی» و او سخن می‌گفت، فرایند داوری را شامل جلسه‌های همفکری و تعیین شاخص‌های مستندسازی و نوآوری، و سپس جلسه‌های امتیازدهی و جمع‌بندی توصیف کرد. 

در پایان مراسم جایزه، سه پروژهٔ برگزیده در هر بخش مستندسازی و نوآوری اعلام شدند. همچنین هیئت داوران سه پروژه را نیز شایسته تقدیر دانستند. در آینده کتابچه‌ای در معرفی این پروژه‌ها توسط مؤسسهٔ معین منتشر خواهد شد. 

سه پروژه‌ٔ برتر بخش مستندسازی: «دورهٔ راهبری پداگوژیک« (مؤسسهٔ پداگو-اهرم)، «پروژهٔ یادگیری برای همه» (مجتمع آموزشی-نیکوکاری رعد) و «ساخت دبیرستان دختران اردیبهشت توتان» (مؤسسهٔ توسعهٔ پایدار اردیبهشت) 

سه پروژه‌ٔ برتر بخش نوآوری: «افزایش قابلیت‌های کودکان ساکن در مرکز خیریهٔ یاوران معلولین نارمک از طریق ابزار ویدئوی مشارکتی» (مؤسسهٔ اندیشهٔ انسان‌شهر)، «کارخانهٔ تولید محتوای استودیو نیک‌سو» (مرکز فرهنگ نیکوکاری مؤسسهٔ خیر ماندگار)، «پلتفرم تأمین مالی جمعی ایفا» (انجمن حمایت از توسعهٔ مناطق محروم)

سه پروژه‌ٔ برتر بخش شایستهٔ تقدیر: «کافهٔ فروشگاه گیل بانو» (مؤسسهٔ ایزدوستان شمال)، «پروژهٔ تک‌یار» (مؤسسهٔ تک‎یار)، «آموزش صلح و صلح‌سازی» (بنیاد توسعهٔ صلح و مهربانی)