صدقیان در گفت‌وگو با ایلنا:
بصره به تنهایی نمی‌تواند اقلیم جداگانه باشد/ مردم جنوب عراق از نابرابری دست به خیزش زده‌اند
شورای استانداری بصره به تنهایی نمی‌تواند اعلام استقلال کند، بلکه طبق قانون اساسی باید موافقت دو استان همجوار برای اقلیم شدن را کسب کند.
«محمدصالح صدقیان» رئیس مرکز عربی مطالعات ایران با اشاره به اخبار منتشر شده در مورد درخواست شورای استانداری بصره مبنی بر اعلام اقلیم شدن این استان، در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: بحث جداسازی و اقلیم شدن بصره از ۱۵ سال پیش (پس از سقوط صدام) تاکنون و در ادوار مختلف مطرح بوده اما برای درک این موضوع باید نگاهی به قانون اساسی عراق بیاندازیم. قانون اساسی عراق صراحتاً گفته است که اگر قرار باشد استانی به صورت یک اقلیم دربیاید باید با دو استان دیگر در این خصوص رایزنی کند و نظر مثبت آنها مبنی بر این این موضوع را جلب کند. به عبارت دیگر برای اینکه یک اقلیم تشکیل شود، هر سه استان باید درخواست همه‌پرسی خود را به دولت مرکزی بغداد تقدیم کنند و منتظر اعلام نتیجه از سوی کابینه باشند.
وی ادامه داد: در مورد پرونده بصره، اوضاع بر همین روال است. به گونه‌ای که شورای استانداری بصره باید طرح خود را به دو استان همجوار ارائه کند و اگر آنها از چنین موضوعی حمایت کردند، آن وقت است که می‌توانند طرح برگزاری همه‌پرسی را به بغداد ارائه کند اما باید توجه داشت که بر طبق متن صریح قانون اساسی، بصره به تنهایی نمی‌تواند درخواست اقلیم شدن را ارائه کند. همانطور که پیشتر گفتم، صحبت‌هایی در مورد تشکیل اقلیم جنوب از سال‌ها پیش مطرح بود و قرار بود استان‌های بصره، میسان (با مرکزیت عماره)، مُثنی (با مرکزیت سماوه) و استان ذی‌قار (با مرکزیت ناصریه) در قالب اقلیم جنوبی با یکدیگر تجمیع کنند که این عمل تاکنون صورت نگرفت.
در وضعیت کنونی که اعتراضات مردمی نزدیک به ۲۰ روز است در بصره ادامه دارد و شهروندان استان‌های جنوبی عراق به وضعیت خدمات عمومی در شهرها معترض هستند، عده‌ای به دنبال آن هستند که بتوانند طرح جداسازی بصره را مطرح کنند که بر اساس داده‌ها تا حد زیادی این جریان‌ها با حزب بعث در ارتباط هستند.
این تحلیلگر مسائل عراق با بیان اینکه تشکیل اقلیم در بصره با مشکلاتی روبرو خواهد بود، گفت: بدون تردید تشکیل یک اقلیم مشخص و جداگلنه مشکلات بسیاری خصوصاض در عرصه رهبری آن را رقم خواهد زد. چراکه گروه‌های شیعی سابقه حضور طولانی در بصره دارند و اگر قرار باشد اقلیمی به مرکزیت بصره تشکیل شود مشکل رهبری آنجا یکی از موضوعات اصلی خواهد بود. این در حالیست که اولویت جریان‌های شیعی عراق در وضعیت فعلی، تشکیل دولت پس از انتخابات است که مجموع عوامل نشان می‌دهد برخی از جناح‌ها مانند بعث در عراق به دنبال سناریوی تحریک مردم از طریق معضلات اجتماعی و رفاهی هستند.
در زمان نخست وزیری «نوری مالکی» طرحی مبنی بر تشکیل یک اقلیم سنی در جنوب کرکوک مطرح شد که قرار بود متشکل از استان‌های الانبار، صلاح‌الدین و دیالی باشد. مالکی در آن روزها به عنوان نخست‌وزیر عراق این طرح را رد کرد و به مشکلات آن اشاره کرده بود. لذا باید دانست که در چنین پرونده‌هایی جایگاه نخست‌وزیری در عراق بسیار با اهمیت و پرنفوذ است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: انگیزه تشکیل اقلیم مذکور به مرکزیت بصره، یک انگیزه امنیتی یا سیاسی نیست بلکه این موضوع یک پیشران اقتصادی در پس خود دارد. وجود نفت و گاز در بصره و استقرار تنها بندر کشور عراق در این استان، اهمیت آنرا دوچندان کرده است. در این بین شهروندان بصره معتقدند این شهر نباید با داشتن چنین ذخایر عظیمی تا به این حد با مشکلات رفاهی و اجتماعی دست و پنجه نرم کند. این استان جنوبی‌ترین نقطه عراق و البته گرم‌ترین شهر است و زمانی که برق و آب در آنجا قطع شود عملاً حیات انسان‌ها به مشکل بر می‌خورد. لذا اینکه دیده می‌شود آنها به دنبال اقلیم شدن هستند دقیقاً این پیام را مخابره می‌کند که مردم بصره خود را طی چند سال اخیر متضرر از اوضاع عراق دیده‌اند. از این جهت برگزاری همه‌پرسی استقلال تا زمانی که دولت تشکیل شود دور از ذهن است و پس از آن هم به این زودی اتفاق نخواهد افتاد.
