موسوی در گفتوگو با ایلنا:
دمشق به دلایل اقتصادی و سرزمینی وارد درگیری با «قسد» شده است/اسرائیل اجازه یکپارچه شدن کردهای سوریه با جولانی را نمیدهد
کارشناس مسائل منطقه گفت: زمانی که ترکیه میبیند دولت جولانی از امکانات اقتصادی کافی برخوردار نیست تلاش میکند هم با هدف تضعیف قسد و هم برای تأمین منابع اقتصادی دولت دمشق وارد عمل شود.
امیر موسوی، کارشناس مسائل منطقه در تشریح ابعاد و دلایل دور جدید درگیریها میان قسد و نیروهای حکومت جولانی در سوریه در گفتوگو با ایلنا عنوان کرد: واقعیت این است که از ابتدای تحولات سوریه پیشبینی میشد که این درگیریها در این کشور رخ دهد، چراکه دولت جولانی و حاکمیت مستقر در دمشق نتوانستند حمایتها و کمکهای اقتصادی مؤثری از سوی ترکیه، عربستان سعودی و قطر دریافت کنند. حتی پس از رفع و لغو تحریمها نیز وضعیت اقتصادی کشور همچنان در شرایطی بسیار تنگ و ناملایم قرار دارد. دولت جولانی هنوز قادر نیست حقوق کارمندان خود را بهطور منظم پرداخت کند و این مسئله نشان میدهد کشورهایی که در به قدرت رسیدن وی نقش داشتند، نتوانستهاند پشتیبانی اقتصادی قابلتوجهی از دولت جدید به عمل آورند. آمریکاییها نیز رفتار دوگانه در پیش گرفتهاند؛ از یکسو دولت دمشق و نیروهای قسد را به مذاکره، آشتی و تعامل تشویق میکنند و از سوی دیگر مشاهده میشود که شرکتهای وابسته به ترامپ و کوشنر تسلط گستردهای بر چاههای نفتی در شرق سوریه دارند و طبیعتاً تمایلی به از دست دادن این منافع ندارند و به نظر میرسد این درگیریها به دلیل فشارهای اقتصادی ادامهدار خواهد بود.
وی ادامه داد: جولانی دو منبع اساسی یعنی منابع نفتی و زمینهای کشاورزی که در اختیار قسد است را زیر نظر دارد و این ظرفیتها عمدتاً در شرق فرات متمرکز هستند و بخشهایی از آنها در مناطقی از حلب نیز قرار دارد که قسد بر آنها تسلط دارد. در حال حاضر، دولت جولانی نفت را از قسد خریداری میکند؛ همانگونه که دولت بشار اسد نیز با وجود اختلافات عمیق، در گذشته نفت خود را از همین مسیر تأمین میکرد. در نتیجه، نقطه کانونی این بحران را باید در مسئله اقتصادی، کسری بودجه شدید دمشق و امید دولت جولانی به تصرف مناطق مهم و ثروتمند اقتصادی جستوجو کرد. به همین دلیل تلاش میشود این پرونده هرچه سریعتر یکسره شود، هرچند بعید است این هدف بهسادگی محقق شود. از سوی دیگر، ترکیه نیز تحت فشار قرار دارد. زمانی که میبیند دولت جولانی از امکانات اقتصادی کافی برخوردار نیست و عربستان و قطر نیز کمکهای محدودی ارائه میدهند، تلاش میکند هم با هدف تضعیف قسد و هم برای تأمین منابع اقتصادی دولت دمشق وارد عمل شود. با این حال، کمکهایی که گهگاه از سوی ریاض و دوحه ارائه میشود، به هیچ وجه پاسخگوی نیازهای گسترده و روزمره مردم سوریه نیست.
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: در این میان، گروههای مسلح فعال در منطقه، از جمله داعش و دیگر گروههای تروریستی، لزوماً تحت کنترل کامل جولانی قرار ندارند. این گروهها نیز بهدنبال تأمین منابع مالی و بازیابی اقتدار اقتصادی خود هستند. پس از تسلط جولانی بر دمشق، منابع مالی آنها بهشدت تضعیف شده و بخش عمده امکانات به سمت پایتخت منتقل شده است. بنابراین بعید نیست که این گروهها، حتی بدون هماهنگی با جولانی یا ترکیه و بهصورت خودسرانه، در پی تشدید درگیریها باشند؛ بهویژه در مناطق حلب، جنوب حلب و نواحی نزدیک به شرق فرات که از توان میدانی بالایی برخوردارند. این مناطق از نظر منابع نفت، گاز و محصولات کشاورزی و دامی غنی هستند، در حالی که سایر مناطق سوریه با کمبودهای شدید مواجهاند. در شرایط کنونی، سه جبهه بهطور همزمان علیه قسد در حال حرکت هستند؛ نخست، دولت جولانی؛ دوم، ترکیه و سوم، گروههای تروریستی فعال در منطقه. زمانی که جولانی به واشنگتن سفر کرد و با ترامپ دیدار داشت، موضوع قسد نیز بهگفته برخی منابع مطرح شد. پیش از آن نیز بحث ادغام نیروهای قسد در ارتش مطرح بود، اما این روند بهطور ناگهانی متوقف شد. واقعیت این است که آمریکا بار دیگر رفتاری دوگانه در پیش گرفته است. از یکسو به توافق و نزدیکی تشویق میکند و از سوی دیگر، تحت فشار رژیم صهیونیستی، عملاً مانع تحقق این توافق میشود.
وی افزود: اسرائیل بههیچوجه خواهان یکپارچگی سوریه نیست و ترجیح میدهد این کشور به چند منطقه مجزا تقسیم شود؛ چراکه یک سوریه متحد، چه از نظر نظامی و چه از نظر اقتصادی، میتواند به تقویت دولت دمشق منجر شود؛ امری که با منافع اسرائیل در تضاد است. این در حالیست که فرمانده قسد روابط نزدیکی با رژیم صهیونیستی دارد و همین مسئله سبب شده اسرائیل مانع هرگونه نزدیکی، همکاری یا ادغام میان قسد و دولت دمشق شود. در این موضوع، حتی میان اسرائیل و ترکیه نیز تنش وجود دارد و اگر ترکیه اطمینان یابد که آمریکا و اسرائیل پشت قسد نیستند، میتواند این پرونده را یکسره کند، اما واشنگتن و تلآویو با ایستادگی کامل اجازه میدهند قسد اقتدار خود را حفظ کرده و در برابر فشارها مقاومت کند. این الگوی دوگانه رفتاری آمریکا را در پروندههای دیگر نیز (از غزه تا لبنان) میتوان مشاهده کرد. آمریکا در ظاهر از آتشبس سخن میگوید، اما در عمل دست اسرائیل را برای ادامه اقدامات نظامی باز میگذارد. این سیاست دوگانه بهوضوح به نفع رژیم صهیونیستی در حال پیش رفتن است. اسرائیل نهتنها خواهان سوریهای یکپارچه نیست، بلکه با سرمایهگذاری گسترده سیاسی و نظامی، عملاً وارد میدان شده و بهطور مستمر مواضع مختلف سوریه، از جمله پادگانها، مراکز تجمع و انبارهای تسلیحاتی را بمباران میکند. در این میان، سکوت ترکیه نیز قابل توجه است.
موسوی در پایان گفت: ترکیه اخیراً به ایران نزدیکتر شده و در حال رایزنی با جمهوری اسلامی برای یافتن راهحلی جهت برونرفت از این بحران است؛ بحرانی که هم ابعاد اقتصادی دمشق را بهشدت تحت تأثیر قرار داده و هم از نظر امنیتی خطرناک است. تقویت قسد با پشتیبانی پنهان آمریکا و اسرائیل، تهدیدی جدی برای آینده سوریه محسوب میشود. آمریکا تمایلی ندارد مناطق نفتی شرق فرات را از دست بدهد؛ چراکه علاوه بر نفت و گاز، این مناطق میزبان پایگاههای نظامی و سامانههای پدافندی هستند که حتی در راستای منافع اسرائیل و مقابله با ایران و محور مقاومت مورد استفاده قرار میگیرند. در نهایت، هرچند ترامپ در ظاهر با ریاض، دوحه و آنکارا تعارفات دیپلماتیک انجام میدهد، اما در عمل این اسرائیل است که میداندار اصلی تحولات است و اجازه نخواهد داد قسد با دولت جولانی متحد یا یکپارچه شود. حتی گروههای تروریستی فعال در منطقه نیز، به تحریک پشتپرده آمریکا و اسرائیل، در جهت تشدید بحران حرکت میکنند تا شکافها عمیقتر شده و منافع واشنگتن و تلآویو در شرق فرات تثبیت شود.
