قنادباشی در گفت‌وگو با ایلنا تشریح کرد:
دلایل تشدید تنش در سودان/ چشم‌انداز درگیری‌ها در دارفور
کارشناس مسائل آفریقا گفت: تا زمانی که منافع مادی و سیاسی طرف‌های درگیر بدون مکانیسم قوی پاسخگویی محدود نشده باشد، روند نزاع و بی‌ثباتی در سودان و به‌ویژه در دارفور احتمالاً ادامه خواهد یافت.
جعفر قنادباشی، کارشناس مسائل آفریقا با اشاره به تشدید تنش و درگیری در سودان در گفت‌وگو با ایلنا عنوان کرد: آنچه اکنون در ایالت دارفور جریان دارد بخشی از ادامهٔ جنگی است که حدود دو سال و نیم پیش در سودان آغاز شد و از بهار سال گذشته شدت گرفت. سودان که خود از پنج ایالت تشکیل می‌شود، به‌ویژه منطقهٔ دارفور و شهرهای مرکزی کشور شاهد درگیری‌های گسترده‌ای میان دو گروه نظامی (ارتش به رهبری عبدالفتاح البرهان و دیگری نیرویی موسوم به واکنش سریع) بوده است. این نبردها در بسیاری از استان‌ها، از جمله خارطوم و سایر شهرهای مهم، رخ داد و به مرور شکل‌ها و ابعاد جدیدی به خود گرفت. در مرحله‌ای از جنگ، ارتش توانست کنترل استان‌های پرجمعیت‌تری را در دست بگیرد و نیروهای «واکنش سریع» به‌سمت دارفور متمرکز شدند. این نیروها از اوایل بهار امسال گسترش قابل‌توجهی پیدا کردند که دلیل اصلی آن ورود سلاح‌ها و پهپادهای جدیدی بود که از طریق امارات در اختیار آنها قرار گرفت.
وی ادامه داد: نتیجه این تحولات تسلط آنها بر مرکز دارفور و سقوط شهری با جمعیتی حدود ۲۶۰ هزار نفر بود؛ شهری که به‌طور ناگهانی از کنترل ارتش خارج و به تصرف نیروهای واکنش سریع درآمد. پس از این پیشروی، این گروه تلاش کرد از قالب صرفاً نظامی خارج شود و خود را به‌صورت «دولت سایه» یا ائتلافی سیاسی معرفی کند تا چهره‌ای بین‌المللی و سیاسی برای خود بسازد. ورود نیروهای مهاجم به شهرها با خشونت و سرکوب زیاد همراه بوده و گزارش‌ها حاکی است که رفتارهای خشونت‌آمیزی علیه مردم صورت گرفته و آنها که توان فرار نداشتند دچار آسیب‌های جدی شده‌اند. ترکیب نیروهای واکنش سریع تا حدی از مزدوران و عناصر خارجی تشکیل شده و فرماندهی روشن و یکپارچه‌ای ندارد که البته فرماندهٔ مشهور این گروه محمد حمدان معروف به «حمیدتی» است. به‌دلیل همین ساختار پراکنده، برخوردهای آنها با شهروندان و نیز میزان خشونت در اشکال مختلف بروز یافته است. نکتهٔ مهم این است که آغاز این جنگ را نمی‌توان صرفاً قومی یا مذهبی تبیین کرد. از ابتدا دو طرف درگیر نیروهای نظامی رسمی بودند که اعضای آن از اقوام و طوایف مختلف تشکیل شده‌اند؛ بنابراین انگیزه‌های قومی یا ایدئولوژیک خالص، توضیح‌گر کامل ماجرا نیست. به‌نظر می‌رسد جنگ به‌تدریج از یک برخورد نظامی میان دو گروه به پدیده‌ای نزدیک به «دو دولت» یا دو نهاد رقیب تبدیل شده؛ حالتی که در آن یکی از طرفین سعی می‌کند ساختار حکومتی و دولتی ایجاد کند که وضعیتی شبیه آنچه در لیبی رخ داد را پدیدار می‌کند.
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: یکی از محرک‌های پنهان و مهمِ تغذیه‌کنندهٔ جنگ، منابع طبیعی به‌ویژه معادن طلا در سودان است. طی سه سال گذشته تولید و قاچاق طلا در برخی مناطق، از جمله در دارفور، افزایش چشمگیری داشته و بازیگران مختلف داخلی و خارجی از آن بهره‌برداری می‌کنند. بخشی از این طلاها از راه‌های قاچاق به امارات و دیگر مقاصد می‌رود و در مقابل سلاح و تجهیزات نظامی وارد می‌شود. این چرخهٔ پنهان، انگیزهٔ ادامهٔ درگیری و تداوم منافع مادی برای طرف‌های درگیر را تقویت کرده است؛ موضوعی که می‌تواند پایداری بحران را طولانی کند. پیامدهای انسانی و زیرساختی جنگ بسیار سنگین بوده است؛ به گونه‌ای که تأسیسات آب و برق و ارتباطات شهری آسیب دیده، راه‌ها و شبکه‌های خدماتی تخریب شده و میلیون‌ها نفر آواره شده یا مجبور به ترک کشور شده‌اند. آمارها متفاوت هستند، اما رقمِ آوارگان و بی‌خانمان‌ها بسیار بالا است و فشار انسانی و اقتصادی گسترده‌ای را بر مردم وارد کرده است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: در سطح بین‌المللی نیز مداخلات محدود و اغلب متناقضی دیده می‌شود؛ کشورهایی مانند مصر، ترکیه، عربستان و امارات مواضع و منافع متفاوتی در سودان دارند و در برخی موارد حمایت‌های پنهانی یا آشکار از طرف‌های مشخصی صورت گرفته است. اما مداخلهٔ نظامی گسترده و مستقیم در سودان به‌دلیل وسعت جغرافیایی، هزینهٔ بالا و پیچیدگی موقعیت، برای هیچ‌یک از بازیگران بین‌المللی آسان نیست. از این‌رو بحران ممکن است همچنان به‌صورت منطقه‌ای و با پشتوانهٔ منافع اقتصادی و مصادرهٔ منابع ادامه یابد؛ سناریویی که تجربهٔ لیبی تا حدی آن را بازنمایی می‌کند. جنگ سودان از یک نزاع نظامی به فرایندی تبدیل شده که ابعاد اقتصادی، سیاسی و منطقه‌ای در آن درهم تنیده‌اند؛ چراکه منابع طلا و مسیرهای قاچاق، پشتیبانی‌های خارجی و تلاش‌ها برای شکل‌دادن به نهادهای موازی، همگی باعث شده‌اند که دستیابی به راه‌حل صلح‌آمیز و سریع دشوار شود. همان‌طور که وضعیت فعلی نشان می‌دهد، تا زمانی که منافع مادی و سیاسی طرف‌های درگیر (داخلی و خارجی) بدون مکانیسم قوی پاسخگوی محدود نشده باشد، روند نزاع و بی‌ثباتی در سودان و به‌ویژه در دارفور احتمالاً ادامه خواهد یافت.
