حکم بازداشت اسد؛ ابهام‌ها درباره تحویل احتمالی او از سوی روسیه
با وجود تأکید مکرر روسیه بر عدم تحویل بشار اسد، رئیس‌جمهور سابق سوریه، به دولت انتقالی، مقامات دمشق بار دیگر اقدام به صدور حکم بازداشت غیابی علیه او کرده‌اند. این پرونده مربوط به حوادث درعا در سال ۲۰۱۱ است و امکان پیگیری بین‌المللی از طریق اینترپل نیز وجود دارد.
به گزارش ایلنا به نقل از رای‌الیوم، توفیق علی، قاضی تحقیق هفتم دمشق، این حکم را بر اساس شکایت خانواده‌های قربانیان صادر کرده و تأکید کرده که «ادامه اقدامات قانونی برای پیگیری مجرمان مرتبط با نظام سابق» در جریان است. حوادث درعا با اعتراضات مردمی آغاز شد که بعدها به بروز ناآرامی و شکل‌گیری آنچه «انقلاب سوریه» خوانده شد، انجامید.
پرونده‌های مشابه علیه مقامات سابق شامل عاطف نجیب، افسر امنیتی مرتبط با آغاز اعتراضات در درعا؛ احمد بدرالدین حسون، مفتی سابق؛ محمد الشعار، وزیر کشور سابق؛ و ابراهیم الحویجه، مسئول ارشد اداره اطلاعات دوره نظام گذشته است. این پرونده‌ها هم‌اکنون در جریان رسیدگی قضایی قرار دارند.
بر اساس شکایت ارائه‌شده، این تصمیم قضایی اجازه می‌دهد که حکم بازداشت از طریق اینترپل اعلام و پرونده در سطح بین‌المللی پیگیری شود. این موضوع پرسش‌هایی درباره موضع روسیه به‌عنوان عضو اینترپل ایجاد می‌کند و اینکه آیا روسیه همکاری خواهد کرد و آیا امکان دارد رئیس‌جمهور سابق سوریه در صورت سفر به خارج از محل تبعید، بازداشت و تحویل داده شود.
رئیس‌جمهور انتقالی سوریه، احمد الشرع، قصد دارد در اکتبر آینده در اجلاس روسیه-عرب در مسکو شرکت کند و امیدوار است پرونده تحویل اسد حل شود، هرچند تحلیل‌گران تحقق این امر را در شرایط فعلی نامحتمل می‌دانند.
هواداران دولت جدید معتقدند که روسیه برای ترمیم روابط خود با دولت انتقالی، در نهایت اسد را تحویل خواهد داد. این پرونده هم‌زمان با پیگیری قضایی علیه مقامات سابق به دلیل جنایات دوران «انقلاب» نشان‌دهنده تلاش دولت جدید برای تثبیت مشروعیت خود است.
لازم به ذکر است که دادگاه کیفری بین‌المللی صلاحیت رسیدگی به جرائم در سوریه را ندارد، زیرا دمشق اساسنامه رم را امضا نکرده است. همچنین، حتی مقامات سابق که امروز در قدرت هستند، متهم به نقض حقوق بشر و جنایات شده‌اند؛ از جمله حوادث ساحل سوریه و کشتار السویداء توسط هیئت تحریر الشام.
سقوط ناگهانی نظام اسد نیز از نگاه تحلیل‌گران پیچیده است؛ بر اساس گزارش بلومبرگ، روسیه اسد را متقاعد کرده بود که در مواجهه با گروه‌های مسلح، از جمله هیئت تحریر الشام، شکست خواهد خورد و برای او و خانواده‌اش مسیر امنی برای خروج فوری فراهم کرد.
در نهایت، پرونده‌های قضایی علیه اسد و مقامات سابق، همراه با پیچیدگی سیاسی و بین‌المللی ناشی از نقش روسیه و اینترپل، همچنان یکی از محورهای اصلی تحولات سوریه و روابط دمشق با جامعه جهانی باقی مانده است.
