زرگر در گفت‌وگو با ایلنا:
سوریه از نقطه ضعف با اسرائیل مذاکره می‌کند/ هدف تل‌آویو وابستگی امنیتی - سیاسی دمشق است
کارشناس مسائل منطقه گفت: در شرایط فعلی، اسرائیل مجهز است، در حالی که سوریه از موضع ضعف در مذاکرات حاضر است.
علی‌اصغر زرگر، کارشناس مسائل منطقه با اشاره به دیدار وزیر خارجه سوریه و وزیر امور استراتژیک رژیم صهیونیستی در گفت‌وگو با ایلنا عنوان کرد: به نظر می‌رسد برای دولت تازه‌به‌قدرت‌رسیده سوریه، بقا نخستین و اصلی‌ترین نیاز است. آنها در تلاش هستند در رأس قدرت باقی بمانند و برای این هدف حاضرند به هر اقدامی دست بزنند. از سوی دیگر، اسرائیل در سوریه عملاً آزادی عمل دارد؛ چه در حمله به پایگاه‌ها، چه در هدف قراردادن اماکن مهم و حتی مراکز حکومتی. بنابراین اسرائیل بر دمشق تسلط دارد، در حالی که رهبران جدید سوریه صرفاً به دنبال حفظ قدرت هستند و همین امر ممکن است آنها را به سمت سازش با اسرائیل سوق دهد. اما در مورد احتمال امضای یک پیمان امنیتی میان سوریه و اسرائیل، نکته مهم این است که خطوط اصلی چنین توافقی هنوز روشن نیست. به طور معمول در توافقات امنیتی، طرفین مشخص می‌کنند در ازای چه امتیازی حاضرند تضمین‌های امنیتی بدهند. برای نمونه، سوریه ممکن است در قبال به رسمیت شناختن مرزهای سرزمین‌های اشغالی یا جلوگیری از تهدیدات امنیتی علیه آن، امتیازاتی دریافت کند.
وی ادامه داد: در مقابل، اسرائیل نیز ممکن است تعهد دهد امنیت مرزها یا حتی بقای دولت تازه دمشق را تضمین کند. اما مسأله اینجاست که تاکنون خطوط دقیق این بده‌بستان‌ها مشخص نشده است. اسرائیل همواره تلاش کرده است در کشورهای منطقه، از لبنان و سوریه گرفته تا فلسطین و دیگر همسایگان، تسلط کامل اطلاعاتی، نظامی و سیاسی داشته باشد. در شرایط کنونی که سوریه درگیر بحران‌های داخلی است، اسرائیل عملاً بر فضای سیاسی و نظامی این کشور مسلط شده و حتی در موضوعات مرتبط با اقوام و گروه‌های داخلی سوریه نیز دخالت دارد. اگر پیمان امنیتی احتمالی در نشست‌های بین‌المللی یا مجمع عمومی سازمان ملل مطرح شود، می‌توان انتظار داشت هدف اصلی اسرائیل، تثبیت این تسلط از طریق یک توافق رسمی باشد؛ توافقی که راه فرار سوریه از چتر نفوذ اسرائیل را مسدود کند و امکان دخالت مستقیم تل‌آویو در مسائل امنیتی، نظامی و سیاسی سوریه را مشروعیت ببخشد.
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: چنین توافقی بی‌شباهت به معاهدات امنیتی مشابه در تاریخ نیست. اسرائیل نیز در توافق احتمالی با سوریه ممکن است شرایطی مشابه بگنجاند؛ به گونه‌ای که اگر حتی سفارت ایران در دمشق تأسیس شده یا گروهی مخالف حضور اسرائیل در سوریه فعال شود، تل‌آویو بتواند آن را تهدیدی امنیتی تلقی کرده و مجاز باشد به هر اقدامی دست بزند. در لبنان نیز اسرائیل به دنبال مدلی مشابه است؛ یعنی قراردادی امنیتی با دولت مرکزی که مشروط به خلع سلاح حزب‌الله باشد. حتی در شرایط آتش‌بس نیز اسرائیل ادعا می‌کند اگر احساس کند حزب‌الله در حال تقویت نیرو یا تولید سلاح جدید است، حق دارد توافق را نقض و دوباره حمله کند. این الگو را می‌توان در سیاست آمریکا علیه ایران نیز مشاهده کرد؛ جایی که واشنگتن اعلام می‌کند در صورت احیای برنامه هسته‌ای ایران، به سرعت آن را هدف قرار خواهد داد.
وی افزود: نکته دیگر آن است که در مذاکرات اخیر، موضوع آتش‌بس سال ۱۹۷۴ میان سوریه و اسرائیل نیز مطرح شده است. با این حال، از آنجا که اسرائیل در سال‌های اخیر فراتر از مرزهای تعیین‌شده در آن توافق پیشروی کرده و حتی تا چند کیلومتری دمشق عملیات نظامی انجام داده، آن معاهده عملاً کارایی خود را از دست داده است. تنها در صورتی که بازتعریف و بازنویسی شود، می‌تواند دوباره مبنای عمل قرار گیرد. واقعیت این است که زمانی می‌توان از گفت‌وگو و مذاکره برابر سخن گفت که هر دو طرف از قدرتی متوازن برخوردار باشند. اما در شرایط فعلی، اسرائیل مسلط و مجهز است، در حالی که سوریه در موضع ضعف قرار دارد. نتیجه چنین وضعیتی چیزی جز تسلیم نیست؛ تسلیمی که در عمل حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه را در اختیار اسرائیل قرار می‌دهد.
زرگر در پایان خاطرنشان کرد: پیامد چنین توافقی نیز روشن است؛ چراکه آسمان سوریه هم‌اکنون در اختیار اسرائیل است و این نفوذ حتی تا عراق و غیره امتداد یافته است. توافق احتمالی نیز این وضعیت را تثبیت خواهد کرد. در واقع، اسرائیل خیال خود را از جانب سوریه راحت می‌کند و در عوض، با فراهم شدن شرایط ثبات نسبی، کشورهای دیگر نیز منافع اقتصادی خود را دنبال خواهند کرد؛ از جمله ترکیه که به دنبال گسترش تجارت دو میلیارد دلاری با سوریه است یا کشورهای عربی که آماده سرمایه‌گذاری مجدد در این کشور هستند. آمریکا نیز از ایجاد چنین ثباتی استقبال خواهد کرد، چراکه می‌تواند بدون نگرانی از تهدید اسرائیل، از دولت تازه سوریه برای ادامه فعالیت سیاسی و اقتصادی حمایت کند. با این حال، این ثبات در واقع نوعی ثبات تحت سیطره اسرائیل خواهد بود؛ ثباتی که به تل‌آویو امکان می‌دهد هر زمان به بهانه نقض توافق یا تهدید امنیت خود، به راحتی دخالت کند. در نتیجه، اگرچه ممکن است ظاهر امر نشان‌دهنده کاهش تنش و تثبیت اوضاع باشد، اما در عمل سوریه وارد مرحله‌ای از وابستگی امنیتی و سیاسی به اسرائیل خواهند شد.
