تاثیر کنترل بازارهای رقیب تولید بر مناقصه های ایران

در اقتصاد عوامل متنوعی بر تقاضای هر کالا یا خدماتی تاثیر میگذارد. یکی از مهمترین عاملهای تاثیر گذار بر تقاضای کالا یا خدمات که از این پس به آن محصول میگوییم، قیمت آن است. اگر نگاهی اجمالی به نمودارهای عرضه و تقاضا بیندازید میتوانید به راحتی ببینید که نقطه تلاقی نمودار عرضه و تقاضا همان نقطه ایست که خریدار و فروشنده بر سر قیمت خاصی به توافق رسیده اند.

فارغ از تمام فاکتورهای موثر در تعیین قیمت، وجود بازاهای رقیب روی اشتیاق و رغبت تولیدکنندگان برای ورود به بازارهای تولید تاثیر مستقیم دارد. به طور مثال آن تولید کننده ای که دستی بر آتشِ اقتصاد دارد و تصمیم میگیرد محصول خاصی را ایجاد و عرضه نماید حتما تعداد تولیدکنندگانی که در همان عرصه فعالیت میکنند را در نظر خواهد داشت. هرچه تعداد تولیدکنندگان کمتر، اشتیاق ورود و کسب سود بیشتر!

اگر شما هم میخواهید به جمع بزرگ تولیدکنندگان ایرانی بپیوندید و در مناقصات صنفی خود شرکت کنید، تا انتهای این نوشتار با ما همراه باشید تا تاثیری که کنترل بازارهای رقیب تولید بر مناقصه های ایران دارد را با هم بخوانیم.

آشنایی با بازارهای اقتصادی:

قبل از اینکه به تعریفی از بازارهای رقیب تولید بپردازیم، بهتر است با برخی مفاهیم آشنا شویم.

• بازار رقابت کامل:

هرگاه تعداد زیادی تولید کننده و تعداد زیادی مصرف کننده برای یک محصول خاصِ دقیقا یکسان وجود داشته باشد و هر تولید کننده سهم اندکی از فروش بازار را به دست بگیرد، بازار رقابت کامل شکل میگیرد. (مثال : تولید محصولات کشاورزی )

• بازار انحصار کامل:

هرگاه بنا به دلایل فنی، دولتی و ... تنها یک تولید کننده برای یک محصول وجود داشته باشد و همه فروش بازار دست یک تولید کننده باشد ، بازار انحصار کامل شکل میگیرد.(تولید برق در سراسر ایران)

دو تعریف بالا در واقع دو سوی یک طیف هستند و هر اقتصادی فارغ از مزایا و معایبش میتواند در نقطه ای بین این طیف جا بگیرد.(نقطه مطلق، دو سر طیف، در دنیای واقعی وجود ندارد.)

شکل شماره یک: طیف مفهومی وجود کشورهای مختلف در بازارهای اقتصاد و یا  بازار تولیدات مختلف در یک اقتصاد

توجه کنید که هم کشورها میتوانند در طیف بالا جا داده شوند و هم محصولاتِ مختلف آن کشورها. یعنی ممکن است اقتصاد یک کشور به صورت رقابت کامل نباشد اما برخی تولیدات در آن رقابت کامل باشند.

بازارهای رقیب تولید:

حالا اقتصادی را فرض کنید که به بازار رقابت کامل نزدیک تر است. در چنین شرایطی ممکن است بازارهایی ایجاد شود که به نوعی رقیب تولید به حساب بیایند. (چون اگر بازار انحصاری باشد که رقیب یا اصلا ایجاد نمیشود یا ورود و خروج رقیب به بازار شروط زیادی دارد.)

 به این مثال دقت کنید: اکبرآقا در روستا تنها تولید کننده ی ماست محلی است. تمام نیازهای روستا برای خرید ماست محلی از طریق اکبر آقا تامین میشود.(بازار انحصار کامل). رفته رفته احمد آقا نیز که از خود روستاییان است به تولید ماست محلی رو می آورد. (بازار از انحصار کامل خارج شد و قیمت ماست محلیِ اکبر آقا کاهش پیدا میکند تا بتواند همچنان فروش خوبی داشته باشد و با احمد آقا رقابت کند ). اکبر آقا و احمد آقا تا مدت زیادی با قیمت مناسب به روستاییان ماست میفروشند. حالا در روستای بالایی به دلیل زیاد شدن تعداد گاوها ماست بیشتری تولید شده و با قیمت خیلی پایین تر عرضه میشود. (بازار رقیب تولید در روستا شکل گرفت- در واقع واردات محصول میتواند رقیب تولید باشد).

مثال بالا یکی از روشهای ایجاد بازار رقیب تولید بود. (در دنیای واقعی ورود رقیب تولید به بازار انحصاری بسیار سخت است و در اینجا فقط برای اینکه مطلب به طور کامل به خواننده منتقل شود، مثالی آورده شد.) هرچه تعداد بازارهای رقیب تولید بیشتر شود اشتیاق تولیدکنندگان برای ورود به تولید آن محصول کمتر میشود بنابراین باید حضور بازارهای رقیب تولید به طور اصولی مدیریت گردد.

کنترل بازارهای رقیب تولید:

تصمیم گیری در خصوص اینکه چه اتفاقاتی برای تولیدهای داخلی و خارجی بیفتد و چه مسیری را طی کند نیاز به آمار و  اطلاعات زیادی در خصوص مزیت رقابتی تولید، بهای تمام شده، نیروی انسانی بیکار در جامعه و ... دارد. جدای از همه این عوامل کنترل بازارهای رقیب تولید بایست به صورتی انجام گیرد که بیشترین کارایی را برای اقتصاد کشور داشته باشد.

اغلب کشورها بعد از رصد کردن عواملی که نام بردیم چناچه بخواهند همچنان محصول در داخل کشور تولید شود ، اقداماتی نظیر این موارد را انجام میدهند:

• پرداخت سوبسید ( نقطه مقابل پرداخت یارانه )
• پرداخت یارانه
• ارائه وام کم بهره به شرکتهای تولیدی
• ممنوعیت واردات بی حد و مرز محصولات تقاضای داخلی
• و ...

راهکارها و همچنین جزئیات چنین تصمیماتی، پیچیدگی های خود را دارند که نمیتوان توضیحات مفصل آن را در این مقاله گنجاند.

تولید و مناقصه

شرکت پارس نماد داده ها به عنوان یکی از بزرگترین خبرگزاریهای اقتصادی در خصوص مناقصه و مزایده تاثیر کنترل بازارهای رقیب تولید بر مناقصات را چنین میداند:

1. افزایش ظرفیت تولید داخلی کشور
2. پایین آمدن نرخ بیکاری با زیادترشدن کار برای تولیدی ها
3. بالارفتن نرخ مشارکت شرکتها در مناقصات ایران و ایجاد گردش مالی درون کشوری
4. جلوگیری از اتلاف وقت و هزینه برای انعقاد قراردادهای بین المللی
5. و ...

نتیجه گیری:

توضیحاتی که در بالا ارائه شد تنها به مزیتهای بیشتر شدن تولیدی ها در کشور اشاره کرد این در حالیست که کنترل بازارهای رقیب تولید،  یک شمشیر دولبه با ریسک مثبت و منفی به حساب می آید چون گاهی مزیت رقابتی، بهای تمام شده، فناوری و ... باعث میشوند تولید محصول در خارج از کشور کمک بیشتری به اقتصاد ایران داشته باشد. با این اوصاف امید است کارشناسان خبره ضمن در نظر گرفتن همه عوامل تاثیرگذار در اقتصاد بهترین تصمیم را برای ایران عزیزمان بگیرند.