پیشرفت 63 درصدی لوله گذاری در طرح آبرسانی به دشت سیستان/ بازگشت امید به زندگی در سیستان با اجرای آبرسانی به مناطق کشاورزی

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا، محمدجواد صالحی نژاد، مجری طرح انتقال آب به دشت سیستان، در نشست خبری بازدید از طرح 46 هزار هکتاری سیستان در خصوص نحوه تامین اعتبار این طرح اظهار کرد: طرح 46 هزار هکتاری آبرسانی سیستان با مصوبه دولت محترم و با مجوز مقام معظم رهبری از محل صندوق توسعه ملی تامین اعتبار شد.

وی افزود: درخصوص تامین آب در گذشته یکسری فعالیت‌ها توسط وزارت نیرو همچون احداث چاه نیمه‌ها شکل گرفته بود، که نزدیک به یک میلیارد و 500 میلیون متر مکعب گنجایش ظرفیت آن است که پشتوانه طرح آبرسانی به دشت سیستان نیز محسوب می‌شود، با این توضیح که این چاه نیمه‌ها برای مواقعی طراحی شده بودند که سیلاب رودخانه هیرمند بیش از حد می‌شد و اکثر اوقات بلااستفاده رها بودند و لذا همین موضوع موجب گردیده بود مردم و مسوولین منطقه نگاهشان به طرح جدید (انتقال آب به دشت سیستان) نیز با این ذهنیت باشد.

وی تصریح کرد: هنوز احساس می‌شود که باید اطلاع‌رسانی بیشتری در این زمینه صورت بگیرد.

مجری طرح انتقال آب به دشت سیستان افزود: خوشبختانه با تمهیداتی که اندیشیده شده طرح انتقال آب با لوله، موجب نجات منطقه سیستان به ویژه در بخش کشاورزی خواهد شد.

صالحی‌نژاد با اذعان به کم باران بودن این منطقه عنوان کرد: میزان بارندگی در این منطقه سالانه کمتر از 50 میلی‌متر و میزان تبخیر بیش از 4 هزار میلی‌متر گزارش شده است.

صالحی نژاد با ارائه توضیحاتی درباره وسعت طرح گفت: زابل، نیمروز، زهک، هامون و هیرمند شهرهای این قسمت از استان، محدوده طرح را تشکیل می‌دهند. وسعت دشت سیستان بیش از 200 هزار هکتار است که در این پروژه مقرر شده 400 میلیون مترمکعب آب مطمئن و پایدار به 46 هزار هکتار از اراضی این دشت حاصلخیز با لوله انتقال پیدا کند.

وی درباره میزان آب تخصیص یافته از هیرمند به کشور اظهار داشت: براساس معاهدات، تنها حدود 820 میلیون متر مکعب آب به ایران اختصاص پیدا می‌کند که از این میزان علاوه بر آب اختصاص یافته به طرح آبرسانی دشت سیستان، نزدیک به 150 میلیون متر مکعب برای مصارف شرب زاهدان و سیستان مورد استفاده قرار می‌گیرد و برابر محاسبات صورت گرفته حدود 250 میلیون مترمکعب آن نیز تبخیر می‌شود.

صالحی نژاد به نحوه تخصیص آب از چاه‌ نیمه‌ها به 46 هزار هکتار دشت سیستان اشاره کرد و افزود: براساس تقسیم‌بندی‌های صورت گرفته حدود 40 درصد از چاه نیمه شماره یک و دو و 60 درصد مابقی از چاه‌ نیمه شماره چهار تامین می‌شود.

مجری طرح انتقال آب به دشت سیستان، تقسیم‌بندی 200 هزار هکتار اراضی دشت سیستان را به 16 ناحیه عنوان کرد و ادامه داد: این نواحی عمرانی از 9300 تا 16800 هکتار مساحت دارند که براساس محاسبات میزان خالص آبیاری در نواحی از 1390 تا 4000 هکتار است.

صالحی نژاد زمان شروع عملیات اجرایی طرح را اواخر سال 93 ذکر کرد و گفت: سیاست آقای مهندس حجتی وزیر محترم جهاد کشاورزی در قبال طرح‌های ملی، انتخاب مجری طرح است. پس از آنکه مشاور راهبردی انتخاب شد و آنگاه نقشه راه براساس آن تدوین گردید و سپس فرآیند انتخاب مشاورین طرح و انجام مناقصات پروژه‌های مخلتف طرح اجرایی گردید.

مجری طرح انتقال آب به دشت سیستان با بیان خرده مالکی بودن منطقه، تعداد بهره‌برداران را حدود 70 هزار پیش‌بینی کرده و خاطر نشان کرد: مبنای تقسیم آب براساس مستندات مندرج در دفاتر مدیری مربوطه در سال 1312 بوده که این سهم‌بندی آب در سال 1317 به تصویب مجلس شورای ملی وقت نیز رسیده است.

صالحی نژاد ادامه داد: البته در سهم بندی آب، از مردم نیز نظر خواسته شد تا اعلام نظر کنند که در سهم‌بندی چگونه این آب را تقسیم می‌کردند. به این ترتیب مردم در شکل‌گیری نظام‌های بهره‌برداری ورود کردند که این امر موجب گردید با مشارکت مردم نظام‌های بهره‌برداری طرح نیرومندتر شود.

وی اظهار داشت: طول لوله‌گذاری در طرح بیش از 4000 کیلومتر است، لذا با توجه به گستردگی آن، بحث تجمیع اراضی و گروه‌های هم آب با حضور خود مردم شکل گرفت که قرار است پس از بهره‌برداری از طرح و فراهم شدن زیرساخت‌ها، نگهداری از این سیستم و مدیریت شبکه را خود بهره‌برداران برعهده گیرند.

مجری طرح آبرسانی دشت سیستان در توضیح عملیات اجرایی پروژه افزود: برای اجرای لوله‌گذاری در این طرح حدود 100 کیلومتر لوله فولادی و 400 کیلومتر لوله GRP (فایبرگلاس) و بیش از 3500 کیلومتر لوله پلی‌اتیلن از قطرهای 110 تا 2000 میلی‌متر مورد استفاده قرار می‌گیرد. بر همین اساس، شاید به جرأت بتوان گفت برای اولین بار است که در کشور میزان هدر رفت و تبخیر آب از محل تامین تا محل مصرف در بخش کشاورزی به صفر رسیده است.

وی خاطرنشان کرد که اجرای سیستم آبیاری تحت فشار، مرحله بعدی پروژه است که توسط همکاران سازمان جهاد کشاورزی استان پیاده‌سازی خواهد شد.

صالحی نژاد کل اعتبار مورد نیاز طرح را 2500 میلیارد تومان پیش‌بینی کرد و گفت: هزینه نگهداری و بهره برداری از این طرح 40 تا 50 میلیارد تومان در سال برآورد می‌شود و بر همین اساس سعی در فرهنگ‌سازی به منظور مدیریت نگهداری و بهره‌برداری از طرح توسعه مردم منطقه است.

وی یکی از مشکلات اصلی طرح را تامین برق عنوان و تصریح کرد: بهره‌برداری از شبکه انتقال آب با احداث 17 ایستگاه پمپاژ که نیازمند 52 مگاوات برق است ممکن خواهد شد و تاکنون 14 ایستگاه پمپاژ آماده بهره‌برداری گردیده ولی برق مورد نیاز تامین نگردیده است.

مسوول ارشد اجرایی طرح انتقال آب به دشت سیستان به یکی از ایرادات پیش از آغاز این طرح اشاره کرد و اظهار داشت: به خاطر نبود مطالعه، مدت اجرای طرح، سه ساله با برآورد هزار و 775 میلیارد تومان اعتبار براساس فهرست بهای سال 92 پیش‌بینی و تقدیم دولت محترم شده بود، که براساس آن مبلغ 500 میلیون دلار اعتبار از محل صندوق توسعه ملی تصویب شد، از این میزان مبلغ 400 میلیون دلار به وزارت جهاد کشاورزی و 100 میلیون دلار به وزارت نیرو اختصاص پیدا کرد.

صالحی نژاد ادامه داد: قراردادهای کل پروژه 46 هزار هکتاری، در بخش اجرا و قسمت قابل توجهی از خریدهای مورد نیاز منعقد شده که با توجه به برآوردهای انجام شده با 2500 میلیارد تومان طرح به سرانجام می‌رسد. وی کسری اعتبارات طرح را 1250 میلیارد تومان اعلام کرد.

وی میزان پیشرفت فیزیکی طرح را تاکنون نزدیک به 63 درصد عنوان کرد و گفت: با تکمیل ایستگاه‌های پمپاژ و اجرای خطوط اصلی، پروژه حدود 70 درصد پیشرفت خواهد داشت و در صورت تامین مابقی اعتبار مورد نیاز، طرح تا پایان سال 97 خاتمه پیدا می‌کند.

مجری طرح آبرسانی دشت سیستان به اشتغال‌زایی نزدیک 3 هزار نفر و به کارگیری 890 دستگاه ماشین‌آلات سبک و سنگین در منطقه به واسطه اجرای این طرح اشاره کرد و افزود: 75 درصد این افراد بومی هستند و از اهداف این طرح می‌توان به ثبات و پایداری منطقه، استقرار جمعیت در تمام دشت سیستان و افزایش بازدهی محصول در منطقه اشاره کرد.

صالحی نژاد طرح را همراه با توجیه اقتصادی دانست و ادامه داد: با اجرای این طرح امید مردم برای اقامت در منطقه سیستان زنده شده است و بعضا مشاهده می‌شود جمعیتی که روزگاری هجرت را بر اقامت ترجیح داده بودند در حال بازگشت هستند، امیدواریم اجرای این طرح موجب بازگشت مردم خوب این منطقه به سرزمین مادری‌شان شود زیرا مشاهدات حکایت از رونق نسبی اقتصادی در منطقه دارد.

وی پیشرفت طرح را به واسطه همکاری شایسته مسوولان و مردم منطقه، مطلوب خواند و اظهار داشت: همت مردم و مسوولان منطقه در حمایت از طرح قابل تقدیر است، به نحوی که نگاه استاندار محترم سیستان و بلوچستان، نمایندگان محترم استان در مجلس شورای اسلامی، دانشگاهیان محترم، سازمان جهاد کشاورزی استان و مردم به صورت همیاری و همکاری همه جانبه بوده است.

مجری طرح آبرسانی دشت سیستان، احتمال وقوع صدمه یا خسارت به لوله‌های این طرح را بسیار ضعیف دانست و خاطرنشان ساخت: برای تهیه لوله‌ها از جمله لوله‌های فولادی، با تایید بازرس، ورق از شرکت فولاد مبارکه خریداری و به کارخانه سازنده منتقل می‌شود و تمامی مراحل تولید، اجرای پروژه، تحت نظارت و با رعایت استانداردهای لازم صورت می‌پذیرد و پس از آب‌بندی و تست نهایی در نهایت حفاری و لوله‌گذاری صورت می‌گیرد. ضمن اینکه پروژه پس از اتمام تا یک سال دوره بهره‌برداری، دارای قرارداد ضمانت حسن انجام کار است که به عهده پیمان‌کار می‌باشد.