در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد؛
صادرات غیرمستقیم محصولات ایرانی به آمریکا/ دلیل نوسان در بازار برنج
رئیس کمیسیون صنایع غذایی اتاق بازرگانی ایران با اشاره به صادرات غیرمستقیم برخی از محصولات ایرانی به آمریکا، گفت: سیاست سهمیه‌بندی کالاهای اساسی شکست خورده است.
رشید عزیزپور، رئیس کمیسیون صنایع غذایی اتاق بازرگانی ایران در گفت‌وگو با ایلنا با اشاره به چالش‌های تولید و توزیع کالاهای اساسی، گفت: مهم‌ترین مشکل کنونی صنعت غذا تأمین و تخصیص ارز است.
وی، نوسانات قیمتی در بازارهایی مانند روغن و برنج را ناشی از سیاست‌های غلط سهمیه‌بندی و آمارهای نادرست دانست و بر نقش شرکت‌های دانش‌بنیان در ارتقای این صنعت تأکید کرد.
عزیزپور درباره نحوه حضور محصولات ایرانی در بازار آمریکا گفت: صادرات این محصولات نمی‌تواند به صورت رسمی انجام شود و عمدتاً از مسیرهای غیرمستقیم صورت می‌گیرد.
چالش تامین ارز برای واردات کالاهای اساسی
رئیس کمیسیون صنایع غذایی اتاق بازرگانی ایران در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه « آیا تولید و توزیع کالاهای اساسی به عنوان بخش مهم صنعت غذا در کشور به درستی صورت می‌گیرد؟» گفت: تولید و توزیع کالاهای اساسی در کشور نیازمند تأمین به‌موقع مواد اولیه است. بخشی از این مواد باید از محل تولید داخلی و بخشی دیگر از محل واردات تأمین شود. متأسفانه به دلیل نبود آمار دقیق از سوی وزارت جهاد کشاورزی، در سال‌های اخیر مشکلاتی ایجاد شده است. به عنوان نمونه، در موضوع برنج آمار تولید ۲.۷ میلیون تن اعلام شد، در حالی‌که تولید واقعی حدود ۲ میلیون تن بود. این اختلاف باعث شد برنامه‌ریزی برای واردات برنج با مشکل مواجه و بازار دچار آشفتگی شود. چنین ناهماهنگی‌هایی در مورد محصولاتی مانند گندم، چغندر قند و نیشکر نیز وجود داشته است.
عزیزپور ادامه داد: از سوی دیگر، تأمین به موقع ارز برای واردات مواد اولیه نیز یک چالش جدی است. گاهی کالاها در بنادر و گمرکات باقی می‌مانند زیرا تخصیص ارز انجام نمی‌شود. با این حال، هر زمان که مواد اولیه و ارز به‌موقع تأمین شده است، کارخانجات توانسته‌اند تولید کافی داشته باشند و در بخش توزیع نیز مشکل جدی ایجاد نشده است.
اختلال در تولید به دلیل تاخیر در تامین مواد اولیه
رئیس کمیسیون صنایع غذایی اتاق بازرگانی ایران با اشاره به اینکه صنعت غذا و امنیت غذایی نخستین و مهم‌ترین موضوع در شرایط بحران است، گفت: تجربه تحریم‌ها و حتی بحران‌های مقطعی اخیر نشان داده است که اگر مواد اولیه کافی در دسترس باشد، هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی شکل بگیرد و بخش لجستیک و توزیع به‌خوبی مدیریت شود، می‌توان از بحران عبور کرد.
عزیزپور ادامه داد: در حال حاضر مهم‌ترین چالش صنعت غذا تأمین ارز و تخصیص آن است. بسیاری از مواد اولیه یا دیر تأمین می‌شوند یا به دلیل فرآیندهای اداری پیچیده ماه‌ها در انتظار مجوز می‌مانند. در نتیجه حتی کمبود یک ماده اولیه کوچک و حیاتی می‌تواند تولید را مختل کند.
سهم شرکت‌های دانش‌بنیان در صنعت غذا
رئیس کمیسیون صنایع غذایی اتاق بازرگانی ایران در مورد سهم شرکت‌های دانش‌بنیان در صنعت غذا، گفت: به دلیل رقابت جهانی و تغییر سریع نیازهای مصرف‌کننده، صنایع غذایی ناچارند همواره در حوزه تحقیق و توسعه به‌روز باشند. امروز بسیاری از شرکت‌های صنایع غذایی دارای آزمایشگاه‌های مجهز و تیم‌های تحقیق و توسعه فعال هستند.
عزیزپور ادامه داد: همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان نیز رو به افزایش است؛ چه از طریق خرید دانش فنی و چه از طریق مشارکت‌های اجرایی. حتی برخی صنایع غذایی خودشان واحدهای دانش‌بنیان یا استارت‌آپ‌های وابسته دارند. این همکاری‌ها در سال‌های اخیر باعث شکل‌گیری محصولات و پروژه‌های جدید دانش‌بنیان در صنعت غذا شده است.
رئیس کمیسیون صنایع غذایی اتاق بازرگانی ایران در پاسخ به این سوال که «در بحث روغن و برنج، ریشه نوسانات قیمتی چیست و چگونه می‌توان مشکل کمبودهای مقطعی را رفع کرد؟» گفت: در موضوع روغن، تأمین ماده اولیه و تخصیص ارز نقش اصلی را دارد. در مقاطعی که ارز به موقع تخصیص نیافته، اختلاف قیمت مصوب با قیمت بازار افزایش یافته و مشکلاتی ایجاد کرده است. در هفته‌های اخیر نیز اگر تخصیص ارز و ورود روغن خام به‌موقع انجام نشود، احتمالا دوباره شاهد تلاطم در بازار باشیم.
وی افزود: درباره برنج، آمارهای اشتباه و سیاست‌های سهمیه‌بندی غلط عامل اصلی نوسانات قیمتی بوده‌اند. تجربه نشان داده که سیاست سهمیه‌بندی به ایجاد مشکلات جدی منجر شده است. یکی از پیامدهای این سیاست، ورود ناگهانی برخی شرکت‌ها به این حوزه بوده که سابقه و تجربه کافی و توان اجرایی لازم برای مدیریت واردات کالاهای اساسی را نداشتند. این موضوع باعث شد بخشی از ظرفیت و پتانسیل ایجادشده طی سال‌ها در تجارت و واردات کالاهای اساسی کاهش یابد و فرصت‌ها به شرکت‌هایی واگذار شود که نتوانستند عملیات مؤثر و قابل اتکایی انجام دهند. به همین دلیل، می‌توان گفت سهمیه‌بندی سیاستی اشتباه بوده و مشکلات آن فراتر از محدودیت‌های بازار ظاهر شده است.
عزیزپور گفت: تجربه نشان می‌دهد که تک‌نرخی شدن ارز و آزادسازی منطقی بازار می‌تواند به روان‌سازی فعالیت‌ها کمک کند و نوسانات قیمت را کاهش دهد.
صادرات غیرمستقیم محصولات ایرانی به آمریکا!
رئیس کمیسیون صنایع غذایی اتاق بازرگانی ایران در مورد فراوانی محصولات ایرانی در بازار کشورهایی همچون آمریکا، گفت: محصولات ایرانی معمولاً ابتدا به کشور دیگری مانند کانادا صادر می‌شوند و از آنجا توسط شرکت‌ها یا مجموعه‌های آن کشور به آمریکا منتقل می‌شوند. این مسیر می‌تواند علاوه بر کانادا، از کشورهای دیگر مانند دبی نیز انجام شود.
عزیزپور خاطرنشان کرد: همچنین ممکن است در برخی کشورها، برندهای ایرانی ثبت شده باشند و تولید یا صادرات آن محصولات با همان برند توسط شرکت‌های محلی انجام شود. به همین دلیل توصیه می‌شود شرکت‌های ایرانی طبق معاهده مادرید نسبت به ثبت بین‌المللی برندهای خود اقدام کنند تا امکان استفاده غیرمجاز از برندشان نباشد.
