چهارشنبه سوری،عنصر اصلی شکل دهنده فرهنگ ایرانیان/ ایرانیان با برپایی آتش تلاش می کنند در جبهه خیر باشند

نوروز رجبی در گفت و گو با خبرنگار ایلنا، اظهار داشت: در فرهنگ ایرانی جشن یک عنصر بسیار کلیدی و مهم است  و در گذشته با جشن گرفتن و با شادی کردن  به خدا نزدیک می‌شدند. در کتیبه‌های هخامنشی آمده است که اهورامزدا (خدای یگانه) در کنار آفرینش زمین و آسمان، شادی را هم آفرید.

وی ادامه داد: ایرانیان باستان در سرزمینی سخت زندگی می‌کردند، سرما و مناطق بیابانی عرصه زندگی را بر آنها تنگ می‌کرد و سختی و  دشواری های فراوانی را در  محیط زندگی شان تحمل می کردند و به همین دلیل برای چیرگی بر  مشکلات هستی باید به شادی می‌پرداختند.

این باستان شناس عنوان کرد: از نگاه پیامبر ایرانی(زرتشت) جهان دو بنی است و زرتشت به جهان نگاهی دیالکتیک دارد و معتقد است در یک سو خیر و در سوی دیگر شر، در یک سو شادی و در سوی دیگر غم،  در یک سو سفیدی و در سوی دیگر سیاهی و در یک سو نور و در سوی دیگر تاریکی وجود دارد. ایرانیان تلاش می‌کردند  در جبهه خیر و خوبی باشند و به مبارزه با اهرمن و عناصر بد هستی بپردازند.

رجبی افزود: جشن چهارشنبه سوری و جشن‌های دیگر هم در کنار زبان فارسی و عید باستانی نوروز یکی از عناصر اصلی شکل دهنده فرهنگ ما ایرانیان است. متاسفانه  1500 سال پیش به دلیل برپایی این جشن و پاسداشت آن تازیان، ایرانیان را به آتش پرستی متهم می کردند. و امروز هم با ترقه و نارنجک ترکاندن و ایجاد آلودگی صوتی و محیطی این جشن کهن را زیر سئوال می‌برند.

این استاد دانشگاه گفت: فردوسی مرد خرمند ایرانی برای جشن باستانی چهارشنبه سوزی شعر زیبایی سروده است / نگویید آتش پرستان بدند / پرستنده پاک یزدان بدند؛ آتش در فرهنگ ایرانی نماد نور و روشنی است و در قرآن هم سوره‌ای به نام نور داریم.

وی ادامه داد: یکی از بزرگترین و ارجمندترین فرزندان ایرانی به نام سهروردی است متوجه تک فهمی جشن آتش در دوره اسلامی شد و تلاش کرد در کتاب عقل سرخ این موضوع را به خوبی بیان کند و یا در کتاب لغت موران در اشکال، تمثیل‌ها،  آتش و نور را برای ما به خوبی توضیح می‌دهد. از آنجایی که نگاه ایرانیان به جهان نگاه دو بنی است جشن آتش و نوروز را گرامی داشت نور در جبهه خیر می دانند. حتی حضرت موسی در کوه طور وقتی راه را گم می‌کند، با دیدن آتش آن را می‌یابد. در کل آتش و نور راه نجات آدمی است.

این باستان شناس بیان کرد: در سیاهی تنها چیزی که می تواند انسان را نجات بدهد یک نقطه روشنی است. در ادب و فرهنگ فارسی، کسی که در زندان است با دیدن روزنه نور نگاه امیدوارانه‌ای دارد. چرا که در تاریکی نشسته اما به نور نگاه می کند و امید به رهایی دارد. نور و آتش جشن امید و خیر است و ما ایرانیان با برپایی آتش تلاش کرده‌ایم در جبهه خیر باشیم. یکی از وظایف امروزی ما ایرانیان نیز گرامیداشت جشنی در قامت و سیمای درست آن است نه در سیمایی که متاسفانه در شهرها با ترقه و نارنجک ترکاندن یاعث ایجاد  آلودگی صوتی و آسیب‌های جسمی به خود و دیگران می شوند این جشن کهن را نباید ناکارآمد، لکه دار و بدنام کنیم.

رجبی ادامه داد: در فرهنگ‌های بومی و محلی لر، بلوچ و ... چهارشنبه سوری را بهتر گرامی می‌دارند. به دور از هر ترقه و نارنجک ترکاندن آتشی روشن می‌کنند و تقاضای پاکی از آن آتش دارند. در فرهنگ ایرانیان باستان سیاوش برای اینکه بی گناهی‌اش را به حکومت به دلیل اتهامی که به او وارد کردند، ثابت کند از میان آتش گذشت. زیرا معتقد بودند آتش آدم های بی گناه را نمی سوزاند و به قول حافظ:« آتش که را بسوزد گر بولهب نباشد... » ؛ بنابراین آتش  برای آدم بدذات سوزاننده است نه برای آدم که خوش ذات و پاک و  آتش خودش پاک کننده است.

وی افزود: چهارشنبه سوری هم یکی از مهم ترین عناصر مهم فرهنگی ما است که باید آن را گرامی بداریم. در فرهنگ محاوره‌ای ایرانیان، سردی، سودازدگی، خزان زدگی، پاییز و زردی نماد بیماری است و بیشترین بیماری‌ها در فصل پاییز اتفاق می افتد.  کسی که بد باشد به او می‌گویند سرد، خزان زده، سودا زده و بیمار و در برابر آن آدم گرم، مهربان را نماد سلامت و عشق می دانند. فصل بهار هم که نماد گرمی و سلامتی است. پس زردی و سودا زدگی آفت است  و گرمی و عشق نماد سلامت هستند.  آتش نماد عشق و نور  است  و ما باید برای پاسداشت عشق، خیر و نور چنین جشنی را گرامی بداریم. 

گفت وگو: مریم بازوند