در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد؛
جزئیات برنامه مدیریت شهری برای ایجاد محله‌های الگو در تهران/ اعلام آمادگی شهرداری به دولت برای «اجاره‌داری حرفه‌ای مسکن»
مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران ضمن تشریح جزئیات برنامه‌های شهرداری برای ایجاد محله‌های الگو در سطح پایتخت گفت: در اجرای طرح‌های بازآفرینی شهری در سطح شهر تهران حتما افق جمعیتی محلات در نظر گرفته می‌شود.
به گزارش خبرنگار ایلنا، با وجود این که براساس قانون، ساخت‌وساز مسکن جزو وظایف شهرداری تهران محسوب نمی شود، اما مدیریت شهری پایتخت در دوره جدید با هدف جبران کمبود مسکن در شهر تهران به صورت مستقیم و غیرمستقیم وارد عرصه ساخت‌وساز شده است و در این راستا در قالب «طرح تامین مسکن» و از طریق «قرارگاه جهادی مسکن» تا کنون ۳۸ تفاهم‌نامه را با دستگاه‌های گوناگون دولتی و عمومی و بخش خصوصی مبادله کرده که براساس آنها قرار است حداقل ۱۸۰ هزار واحد مسکونی ساخته شود که از این تعداد حدود ۳۰ هزار واحد توسط شهرداری و از طریق مشارکت با سرمایه‌گذاران و حدود ۱۵۰ هزار واحد نیز توسط نهادهای مختلف و با مشارکت بخش خصوصی و همچنین توسط خود شهروندان احداث خواهد شد.
در این میان اما یکی از وعده‌های مهمی که مدیران کنونی شهرداری تهران در زمینه ساخت مسکن در پایتخت ارائه کرده‌اند، ایجاد «محله‌های الگو» در طرح‌های بازآفرینی شهری در سطح شهر تهران است، به نحوی که به گفته سید مهدی هدایت، مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران، تا کنون ۳ هزار و ۸۰۰ هکتار از اراضی واقع‌شده در بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهر تهران در قالب ۲۶ طرح بازآفرینی شهری تعیین تکلیف شده‌اند که ۸ طرح از این تعداد نیز به ایجاد محله‌های الگو اختصاص دارد؛ یعنی محله‌هایی که در کنار واحدهای مسکونی نوساز، سرانه‌ها و زیرساخت‌های شهری متناسب با شرایط روز در آنها وجود داشته باشد.
علیرضا زاکانی، شهردار تهران نیز دوم خرداد امسال در نشست با نخبگان دانشگاه علم و صنعت در توضیح بیشتر درباره برنامه شهرداری برای ایجاد محله‌های الگو در پایتخت گفته است که «در طرح تحول کالبدی شهر تهران به دنبال ایجاد محله‌های الگو هستیم و در همین رابطه امسال ۸ محله الگو در تهران طراحی خواهد شد؛ یعنی محلاتی که ۷ سرانه اصلی برای زندگی شهروندی را خودشان تامین خواهند کرد. پیش از این، تهران تنها ۲ محله الگو مانند شهرک اکباتان داشت که مربوط به قبل از انقلاب می‌شود و با ارزش‌های فرهنگی آن دوره طراحی شده است.»
محله‌های الگوی تهران چه ویژگی‌هایی خواهند داشت؟
در چنین شرایطی از سید مهدی هدایت، مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران پرسیدیم محله‌های الگویی که شهرداری به دنبال ایجاد آنها در سطح پایتخت است، چه ویژگی‌هایی خواهند داشت که او نیز در پاسخ به خبرنگار ایلنا توضیح داد: متاسفانه تعداد محلاتی که در ابعاد مختلف پایدار محسوب شوند، در سطح شهر تهران اندک است، زیرا از گذشته تا امروز چندان به لزوم پیش‌بینی تمام سرانه‌های شهری برای یک محله در پایتخت توجه نشده است. بنابراین در ایجاد محلات الگو، به دنبال آن هستیم که هم‌زمان با احداث واحدهای مسکونی، خدمات مورد نیاز برای یک محله را نیز در خود آن محله تامین کنیم؛ یعنی در محلات الگو، زیرساخت‌های آموزشی، فرهنگی، ورزشی، درمانی، فضای سبز و ... هم‌زمان با ساخت مسکن فراهم می‌شود تا بعد از پایان کار واحدهای مسکونی، محله مورد نظر از نظر سرانه‌ها و خدمات شهری کمبود نداشته باشد.
وی افزود: توجه ویژه به قلمروهای فضایی، فضاهای مربوط به تعاملات اجتماعی، احداث مساجد فخار، رعایت مبانی معماری ایرانی – اسلامی از نظر نورگیری ساختمان، مساله اشرافیت و حریم خصوصی، تنوع مساحت واحدها و نحوه ارتباط آنها با یکدیگر، رعایت اصول معماری پایدار و سبز، استفاده از انرژی‌های نو، هوشمندسازی شهری محلات و استفاده از فناوری‌های نوین، از جمله رویکردهای کلان ایجاد محله‌های الگو در سطح شهر تهران براساس برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده در مدیریت شهری پایتخت است.
عمده نیازهای ساکنان محله‌های الگو در خود محله برطرف خواهد شد
مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران با بیان این که محلات الگو براساس آموزه‌های فرهنگی و اجتماعی ایرانی – اسلامی طراحی می‌شوند، عنوان کرد: هدف از ایجاد محله‌های الگو این است که عمده نیازهای ساکنان محله در خود محله برطرف شود تا دیگر نیازی نباشد که شهروندان برای رفع احتیاجات کوچک خود از محله‌شان خارج شوند. این مساله منجر به کاهش ترافیک و آلودگی هوا و افزایش سرزندگی در محلات الگو خواهد شد. در همین راستا در محله‌های الگو مراکز تجاری و فروشگاهی نیز برای رفع نیازهای ضروری و ارائه خدمات گوناگون به شهروندان پیش‌بینی می‌شود و امیدواریم این محله‌ها بتوانند در بلندمدت به محله‌هایی نمونه و موفق در شهر تهران تبدیل شوند.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: در حال حاضر عملیات اجرایی نخستین محله الگو با مشارکت بنیاد مسکن در منطقه ۱۹ آغاز شده است و در مرحله خاک‌برداری قرار دارد. علاوه بر این، هفت محله الگوی دیگر نیز در سطح شهر تهران تعریف شده است که در حال انجام طراحی‌های مربوطه و طی فرآیندهای اداری مربوط به آنها هستیم و در آینده‌ای نه‌چندان دور، عملیات اجرایی سایر محلات الگو نیز آغاز خواهد شد؛ به نحوی که دومین محله الگو نیز در منطقه ۲۱ در حال طراحی است و در برخی مناطق دیگر شهر تهران نیز ایجاد چنین محله‌هایی در دستور کار قرار دارد.
لزوم مشارکت دولت و مردم با شهرداری برای اجرای طرح‌های بازآفرینی
نکته دیگری که باید به آن توجه داشت این است که در حال حاضر شهرداری تهران براساس مصوبه شورای شهر، برای ترغیب شهروندان به مشارکت در احیای بافت‌های فرسوده به‌ویژه در طرح‌های بازآفرینی شهری نظیر آنچه در مصوبات کمیسیون ماده ۵ در محلات کن و نفرآباد به تصویب رسیده است، به سازندگان تراکم تشویقی اعطا می‌کند. این در حالی است که افزایش تراکم این محلات منجر به رشد جمعیت آنها خواهد شد، آن هم در شرایطی که همین حالا اغلب محلاتی که قرار است طرح‌های بازآفرینی در آنها اجرا شود با کمبود سرانه‌های شهری مواجه هستند و سقف جمعیت‌پذیری آنها نیز براساس طرح جامع شهر تهران پر شده یا در حال پر شدن است.
با توجه به این مسائل از مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران پرسیدیم که شهرداری برای رفع معضل کمبود سرانه‌ها در عین اجرای طرح‌های بازآفرینی شهری در بافت‌های فرسوده و ناکارآمد پایتخت چه برنامه‌ای دارد که او نیز در پاسخ گفت: بازآفرینی شهری موضوعی چندبعدی است و تا زمانی که مردم، دولت و شهرداری در کنار یکدیگر این طرح‌ها را پیش نبرند، قطعا در طول مسیر اجرای طرح‌های بازآفرینی و احیای بافت‌های فرسوده و ناکارآمد دچار مشکلاتی خواهیم شد.
وی افزود: ما معتقدیم در مناطقی که اجرای طرح‌های بازآفرینی شهری به‌ناچار باعث افزایش تراکم جمعیت می‌شود، باید هم‌زمان خدمات و زیرساخت‌های شهری نیز ارتقا یابد. به طور مثال، در طرح‌های بازآفرینی علاوه بر این که پیش‌بینی پارکینگ برای واحدهای مسکونی اجباری خواهد بود، پارکینگ‌های عمومی نیز در سطح محلات مورد هدف اجرای این طرح‌ها احداث خواهد شد و حتی اگر امکان احداث پارکینگ‌های عمومی بزرگ در برخی از این محلات وجود نداشته باشد، بخشی از اراضی واقع در این‌دسته از محله‌ها به ایجاد پارکینگ‌های محلی اختصاص خواهد یافت تا در هیچ‌کدام از محدوده‌های هدف طرح‌های بازآفرینی دچار معضل کمبود پارکینگ نشویم.
افق جمعیتی محلات در طرح‌های بازآفرینی شهری در نظر گرفته می‌شود
مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران با تاکید بر این که در اجرای طرح‌های بازآفرینی شهری در سطح پایتخت افق جمعیتی محلات در نظر گرفته می‌شود، گفت: تراکم محدوده‌های بافت فرسوده و ناکارآمد که هدف اجرای طرح‌های بازآفرینی شهری هستند، عموما از تراکم متوسط شهر تهران کمتر است، بنابراین ارائه تراکم تشویقی در بسیاری از محلات هدف اجرای طرح‌های بازآفرینی باعث بیشتر شدن جمعیت این محله‌ها نسبت به سقف پیش‌بینی‌شده برای جمعیت پذیری آنها نخواهد شد.
هدایت همچنین بر لزوم مشارکت جدی دولت در اجرای طرح‌های بازآفرینی شهری تاکید کرد و اظهار داشت: تامین بخشی از خدمات مورد نیاز محدوده‌های هدف طرح های بازآفرینی شهری نظیر خدمات آموزشی، بهداشتی و درمانی و همچنین تامین زیرساخت‌هایی نظیر لوله‌کشی آب، شبکه فاضلاب، خطوط برق و ... وظیفه دستگاه‌های اجرایی گوناگون است. بنابراین لازم است که دولت در اجرای طرح‌های بازآفرینی در کنار شهرداری قرار بگیرد تا بتوانیم این طرح‌ها را با فراهم کردن حداکثر زیرساخت‌های مورد نیاز شهروندان اجرا کنیم.
وی در ادامه تاکید کرد: در حال حاضر شهرداری براساس مصوبات شورای شهر تهران هیچگونه عوارضی بابت ساخت‌وساز در بافت‌های فرسوده از شهروندان دریافت نمی‌کند که این مساله در کنار ارائه تراکم تشویقی می‌تواند ساکنان این بافت‌ها را ترغیب کند که با مشارکت سازندگان، به نوسازی واحدهای مسکونی خود بپردازند و نقش اصلی شهرداری در این زمینه تسهیلگری، حمایت از شهروندان و ارائه مشاوره به آنها برای تجمیع پلاک‌های واقع در بافت‌های فرسوده است.
اعلام آمادگی شهرداری به دولت برای ورود به موضوع «اجاره‌داری حرفه‌ای»
مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران همچنین درباره برنامه شهرداری برای ورود به موضوع «اجاره‌داری حرفه‌ای» یعنی عرضه واحدهای مسکونی بیشتر در بازار اجاره پایتخت با هدف تنظیم این بازار نیز توضیح داد: از نظر قانونی، شهرداری تکلیفی در زمینه اجاره‌داری ندارد، ولی به دولت اعلام آمادگی کرده‌ایم که با استفاده از ابزارها و امکاناتی که در اختیار مدیریت شهری قرار دارد، البته به شرط این که دستگاه اجرایی ظرفیت‌های قانونی مربوطه را برای شهرداری ایجاد کند و ابزارهای نظارتی را به ما بدهد، می‌توانیم در این حوزه به دولت کمک کنیم.
وی در پایان تصریح کرد: شهرداری تهران لایحه‌ای را در زمینه «اجاره‌داری حرفه‌ای» آماده کرده است که به‌زودی به شورای شهر ارائه خواهد شد. در این لایحه تاکید شده است که اگر دولت به شهرداری کمک کند و خود دستگاه اجرایی نیز پای کار باشد، مدیریت شهری می‌تواند در این زمینه با دستگاه اجرایی همکاری کند. در حوزه اجاره‌داری می‌توان از بخشی از ظرفیت واحدهای مسکونی در حال ساخت در قالب طرح‌های قرارگاه جهادی مسکن و همچنین از طریق جلب مشارکت انبوه‌سازان برای تولید مسکن‌های بیشتر در سطح شهر تهران استفاده کرد.
