چگونه "کاسه تبتی" به ساز و ابزاری برای درمان بیماری‌ها بدل شد؟+فیلم و صوت

به گزارش خبرنگار ایلنا، با نگاهی اجمالی به تاریخ موسیقی قاره آسیا می‌توان به قدمت و پیشینه این هنر پی برد. جدا از این اهمیت، موسیقی کشورهای آسیایی از تنوع وسیعی در سازها نیز برخوردار است و بی‌شک همین تنوع بر ایجاد گونه‌های مختلف آن تاثیر بسیار داشته‌اند. در این میان برخی سازها نیز با تغییر یا بدون تغییر (در ساختار و نحوه نواختن) در کشورهای مختلف منطقه مورد استفاده قرار گرفته‌اند و طی گذر زمان به یکی از ادوات اصلی آن کشورها تبدیل شده‌اند.

نکته مهم اینکه موسیقی در اغلب کشورهای آسیایی صرفا هنری شنیداری نیست بلکه جزیی از آداب و مناسک مردم مناطق مختلف به حساب می‌آید و در مناسبات و آیین‌های مختلف کاربرد دارد که شاید یکی از دلایل ماندگاری گونه‌های مختلف موسیقی همین موضوع باشد، حتی می‌توان گفت این آیینی و پرکاربرد بودن موسیقی بر تنوع سازی کشورهای این منطقه و فرهنگ استفاده از آنها نیز تاثیر داشته است.

علاوه بر وجوه اشتراکات کلی، موسیقی برخی از کشورها در جزییات نیز به یکدیگر شباهت‌های بسیاری دارند و به‌طور مستقیم از یکدیگر تاثیر گرفته‌اند. برای پی بردن به این موضوع می‌توان به موسیقی ایران و شباهت‌های آن با موسیقی کشورهایی چون هند، پاکستان، افغانستان و تاجیکستان نگاهی انداخت. این کشورها که روزی بخشی از ایران بوده‌اند به دلیل وجود تشابهات و اشتراکات فرهنگی، اقلیمی و حتی سیاسی، شباهت‌های بسیاری به موسیقی ایرانی دارند که این تشابهات بر نحوه بکارگیری سازها نیز تاثیر داشته است.

ناگفته پیداست که موسیقی قاره آسیا به ایران و کشورهای تابعه محدود نمی‌شود. چین، مغولستان، ژاپن، کره شمالی، کره جنوبی، عربستان، عمان، ترکیه، سوریه و دیگر کشورهای منطقه نیز موسیقی مستقل و جالب توجه خود را دارند و گاه از یکدیگر تاثیر گرفته‌اند. در میان انبوه کشورها، تبت یکی از مناطق وسیع قاره آسیاست که مانند دیگر کشورها موسیقی منحصر به خود را دارد.

وضعیت اقلیمی، فرهنگی و آیین‌های مذهبی مردم تبت

به لحاظ جغرافیایی تبت در جنوب غربی چین و سرحد شمالی نپال واقع شده است و به دلیل فاصله آن از سطح دریا «بام دنیا» نام گرفته است. تبت بزرگترین و مرتفع‌ترین فلات آسیا و جهان است که در میان بزرگترین رشته‌ کوه‌های جهان قرار دارد و آب رودهای جنوب و شرق آسیا از آنجا سرچشمه می‌گیرد. تبت دارای طبیعتی بسیار زیبا است و این غنای جغرافیایی بر موسیقی مردم این سرزمین تاثیرات بسیاری گذاشته است. زمین‌های این منطقه سرسبز، برخلاف ظاهر زیبا حاصلخیز نیستند، زیرا دمای زیر صفر و یخ‌بندان مرسوم در این سرزمین اجازه کاشت و برداشت را به مردم آن نمی‌دهد.

تبت یکی از ۵ منطقه خودمختار چین است و در یادداشت‌های کتاب‌های چینی از آن به عنوان «سی زانگ» یاد می‌شود. این منطقه در مرز جنوب غربی چین و جنوب غربی فلات «چینگ‌های تبت» واقع است. تبت با کشورهایی چون برمه،‌ هند، بوتان و نپال هم‌مرز است. تبت با وجود وسعت و گستره جغرافیایی، جمعیت کمی دارد و آنطور که می‌گویند، تراکم جمعیت این کشور در هر کیلومتر مربع کمتر از دو نفر است.

مردم تبت که اغلب آنها به لحاظ اقتصادی فقیر هستند، قومیت، هویت، زبان، و دین خاص خود را دارند، اما طی سال‌ها و دهه‌های اخیر چینی‌های بسیاری به این منطقه مهاجرت کرده‌اند و به نوعی بر فرهنگ و زندگی آنها تاثیر گذاشته‌اند. اهالی تبت دو دین اصلی دارند که عبارتند از: دین قدیمی بون (Bön) و بودایی. دین بودای تبتی که دارای خصوصیات محلی مردم تبت است از هند باستان به آن سرزمین آمده و با اعتقادات و فرهنگ مردم آن سرزمین درآمیخته است. مذهب بودا در تبت که تبتی‌ها به آن اعتقاد دارند آمیخته‌ای از مذهب بودا با مذهب پیشین تبت است با این حال ویژگی‌های خود را نیز حفظ کرده‌است.

موسیقی تبت

بی‌شک اهالی تبت به دلیل همسایگی با چین، بوتان، برمه و هند و البته وجود وجوه مشترک فرهنگی، اجتماعی و اقلیمی از موسیقی این کشورها تاثیر گرفته‌اند. موسیقی تبت علاوه بر ویژگی‌های هنری خاص مردم آن سرزمین،  ویژگی‌های قابل توجه دیگری دارد که آن را نسبت به موسیقی دیگر کشورها منحصر بفرد کرده است. هنرمندان ملل دیگر از شرق تا غرب بخشی از موسیقی تبت را موسیقی درمان‌گر می‌دانند و از آن برای مدیتیشن و کسب آرامش استفاده می‌کنند. در این زمینه می‌توان یکی از دلایل اصلی وجه درمانگری موسیقی تبت را بوداگریی مردم آن سرزمین و اعتقادات متافیزیکی آنها دانست.

کاسه‌های تبتی و انواع آن که در تبت و دیگر کشورها کاربرد دارد

مطرح‌ترین ابزار تولید صدای تبتی

یکی از ادوات تولید صدا که منحصر به سرزمین تبت است کاسه تبتی است. به طور کلی اگر هر وسیله‌ تولیدکننده صدا را ساز به حساب آوریم، می‌توانیم بگوییم کاسه تبتی نیز نوعی ساز است، هرچند به هیچ ساز دیگری شباهت ندارد و به لحاظ ساختاری فاقد مولفه‌های معمول سازهاست و اصطلاحا فقط یک کاسه است. تنها شباهت کاسه تبتی به ساز صدای خاصی است که ایجاد می‌کند.

کاسه تبتی و دیگر اجزای آن

نمونه‌ای دیگر از کاسه تبتی

کاربردهای کاسه تبتی

تبتی‌ها از کاسه‌های تبتی برای پاکسازی محیط از انرژی‌های متافیزیکی منفی استفاده می‌کنند. کاسه‌های تبتی به لحاظ ساختاری از ترکیب 7 عنصر مس، قلع، آهن، سرب، روی، نقره و طلا ساخته می‌شوند. تبتی‌ها علاوه بر حذف انرژی‌های منفی توسط کاسه‌های تبتی از آن برای هماهنگی و سازگاری بین افراد و اجسام نیز استفاده می‌کنند. آنطور که می‌گویند کاسه تبتی هرجا که باشد بین انرژی‌های متافیزیکی مثبت و منفی تعادل و هماهنگی ایجاد می‌کند.

نحوه در دست گرفتن کاسه تبتی

کاسه تبتی از نمایی دیگر

نحوه استفاده از کاسه تبتی و نواختن آن

اهالی تبت و دیگر کشورها درهنگام استفاده از کاسه تبتی آن را بر نوک 5 انگشت یک دست قرارمی‌دهند تا به این ترتیب صدای آن طولانی‌تر شود. آنها و اهالی دیگر کشورها برای به صدا درآوردن کاسه و ایجاد ارتعاش از یک قطعه چوب استوانه‌ای شکل استفاده می‌کنند. آنها چوب را به صورت مایل بر لبه کاسه قرار می‌دهند و با تمرکز و ملایمت بسیار آن را در جهت عقربه‌های ساعت می‌چرخانند. در این میان هرچه تمرکز کاربر بیشتر باشد صدا بیشتر به ارتعاش درمی آید؛ به اضافه اینکه محیط اطراف نیز بهتر و کامل‌تر از انرژی‌های منفی پاک می‌شود.

به طور معمول در ابتدای نواختن کاسه تبتی، صدای ایجاد شده به نوعی گوش‌خراش و گاه آزاردهنده خواهد بود که پس از مدت کوتاهی شکل و شمایلی زیبا و لذت‌بخش به خود می‌گیرد. آنگونه که می‌گویند کاسه تبتی حین نواختن نوعی انرژی پاک‌سازی شده را منتشر می‌کند که در زبان چینی به آن «چی»، در زبان ژاپنی «کی» و در زبان انگلیسی به آن «وایتال فورس» می‌گویند.

مدیتیشن و کسب آرامش با نواختن کاسه‌های تبتی در اندازه‌های مختلف که این اختلاف ابعاد در نوع و جنس صداهای تولید شده تغییر ایجاد می‌کند

درمان‌گری با کاسه‌های تبتی

محققان می‌گویند امواج و ارتعاشات ساتع شده از کاسه تبتی در بدن انسان جریان پیدا می‌کند و طی این روند اندام‌های داخلی از طریق تک تک سلول‌ها نوعی ماساژ دریافت می‌کنند. نواختن کاسه تبتی و شنیدن صدای آن، عملکرد چاکراها را بهبود می‌بخشد و انرژی‌های منفی ذخیره شده در بدن را رفع می‌کند. با استفاده از کاسه تبتی، انرژی  موسوم به «chi» در بدن جریان پیدا می‌کند و به این وسیله بیماری‌های احتمالی موجود در هاله پیش از ورود به جسم از بین می‌روند و آرامش روح و روان را به همراه دارند.

تبتی‌ها معتقدند کاسه‌های تبتی بین هاله (انرژی اطراف بدن هر شخص) و جسم هارمونی برقرار می‌کنند و نتیجه اینکه وضعیت سلول‌ها بهبود پیدا خواهد کرد و به جذب انرژی معنوی منجر می‌شود.

درمان بوسیله کاسه تبتی

درمان گروهی بیماران و ایجاد آرامش در آنها با استفاده از کاسه‌های تبتی

کاربرد کاسه تبتی در «فنگ‌شویی»

مردم چین و کشورهای همسایه آن از کاسه تبتی در «فنگ‌شویی» استفاده می‌کنند. «فنگ‌شویی» به لحاظ لغوی به معنی باد و آب و است و یکی از فنون فلسفی و باستانی چینی‌ها به حساب می‌آید. مردم کشور چین از «فنگ‌شویی» در چیدمان دکوراسیون منازل، ساختمان‌های مسکونی، باغ‌ها و اماکن تجاری استفاده می‌کنند تا به وسیله آن و با ایجاد انرژی‌های مفید، اثرات مثبتی بر سلامتی خود و دیگران ایجاد کنند و به شادی و موفقیت برسند. آنهایی که از «فنگ‌شویی» استفاده می‌کنند از بی‌نظمی و هرگونه انباشتگی دوری می‌کنند. به اعتقاد چینی‌ها در «فنگ‌شویی» عناصر نقش بسیار مهمی ایفا می‌کنند. البته باید یادآور شد کاسه تبتی برای استفاده از «فنگ‌شویی» باید دارای نمادهای مشخصی باشد. آن نمادها عبارتند از خورشید، ماه، زهره، مریخ، مشتری، زحل و عطارد هستند.

نمونه تصویری نواختن کاسه تبتی و صدای ساتع شده از آن؛

نمونه‌ای دیگر از صدای کاسه تبتی جهت مدیتیشن و تمرکز؛

نحوه نواختن کاسه تبتی؛

نمونه‌ای دیگر از کاسه تبتی و شیوه نواختن آن؛

فایلی با مدت زمان طولانی که برای ایجاد آرامش، تمرکز و مدیتیشن تولید شده است؛