به مناسبت روز آمار در گفتگو با ایلنا مطرح شد؛
وظیفه آمار مرئی کردن نامرئی‌هاست/آمار لازمه برنامه‌ریزی و سیاستگذاریهای کلان است
معاون آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان قزوین گفت: وظیفه آمار این است که چراغ راه باشد برای پیش‌بینی آینده و مسیری که در پیش رو داریم.
سیدمنوچهر حیاتی به مناسبت روز ملی آمار در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا گفت: از سال 2010، 20 اکتبر در دنیا به عنوان روز جهانی آمار انتخاب شده است، که هر 5 سال یک بار است. اما در ایران اول آبان‌ماه روز آمار و برنامه‌ریزی نامگذاری شده و هفته‌ای که روز آمار و برنامه‌ریزی در آن قرار دارد به عنوان هفته آمار نامگذازی شده است. امسال هم به همین منوال است .از روز شنبه هفته آمار آغاز و تا پایان هفته ادامه دارد و هرکدام از روزهای هفته هم به یک نام نامگذاری شده‌است. شنبه به عنوان روز آمار و رسانه، یکشنبه آمار ، فرهنگ آماری و آموزش. دوشنبه تحت عنوان نوین‌سازی نظام آماری ، سه‌شنبه که اول آبان است روز آمار و برنامه‌ریزی و چهارشنبه نیز به نام آمار و پژوهش نامگذاری شده است.
وی در خصوص نظام آماری گفت: در حال حاضر در بسیاری از کشورهای پیشرفته و توسعه یافته دنیا برای جمع‌آوری آمار از نظام مدرن آماری استفاده می‌کنند که بستر این نظام استفاده از آمارهای ثبتی مبنا است، ثبت اطلاعات در سیستم اطلاعاتی عملیاتی است. در ایران این نظام را نداریم و استفاده از آمار و روش جمع‌آوری آن سنتی است
معاون آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان قزوین ادامه داد: برنامه مرکز آمار این است که در سال 1405 دیگر سرشماری انجام نشود و از اطلاعات ثبتی مبنا استفاده شود و تا سال 1404 استقرار نظام آماری ثبتی مبنا را در کشور داشته باشیم هم در سطح دستگاه‌های اجرایی و هم اینکه خانوارها بتوانند این سیستم را در سطح کشور داشته باشند، اطلاعات خود را از طریق آن ارسال کنند و ما بتوانیم آنها را جمع‌آوری کنیم.
حیاتی گفت: چند مطلب در این بحث حائز اهمیت است و نیاز است برای بسترسازی این سیستم به آن اشاره شود. یک بحث اصلاح قوانین و مقررات و ضمانت اجرایی برای جمع‌آوری و گردآوری داده‌ها و استفاده از آنها است. ارسال ریزداده‌ها از سوی دستگاه‌های اجرایی به بانک اطلاعات مرکز آمار است در حال حاضر این به صورت کم و بیش انجام می‌شود اما آن بستر مناسب که باید باشد کمتر وجود دارد. موضوع سوم در این خصوص بسترسازی تربیت نیروی انسانی متخصص و ماهر در زمینه آمار است و ظرفیت‌سازی بدنه تخصصی تشکیلات آمار است. علی‌رغم اینکه ما در کشور متخصص آمار تربیت شده در دانشگاه‌ها بسیار داریم اما متاسفانه استفاده درستی از این نیروها نمی‌شود و در آخر بحث ارتقای سطح سواد و فرهنگ آماری در جامعه است که مردم با آمار و اطلاعات، نحوه استفاده و تولیدش آشنا شوند و اعتماد کنند.
وی تاکید کرد: آمارهایی که تولید می‌شود و در برنامه‌ریزی‌های کلان و سیاستگذاریهای کلان مورد استفاده قرارمی‌گیرد نیازمند چند مشخصه است: آمارهای تولیدی باید باکیفیت باشند مقایسه پذیر باشند، قابل اعتماد باشند، بهنگام در دسترس و نهایتا باید شفاف باشند. شفافیت یکی از مهمترین بحث‌هایی است که در نظام آماری می‌شود به آن اشاره کرد.
معاون آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان قزوین در پاسخ به سوال دستاورد آمار برای شهر قزوین و یا کل کشور گفت: دستاورد آمار نیاز به توضیح ندارد. اگر بخواهیم در یک جمله رسالت آمار را توضیح دهیم باید بگوییم وظیفه آمار مرئی کردن نامرئی‌هاست و یا به نوعی چراغ راهی است پیش روی ما. وظیفه آمار این است که وضعیت موجود را بررسی، روشن و به نوعی چراغ راه باشد برای پیش‌بینی آینده و مسیری که در پیش رو داریم. آمار لازمه برنامه‌ریزی و سیاستگذاریهای کلان است چه در سطح کشور و چه استان. مطمئنا کسی که اطلاعات و آمار در یک زمینه‌ای ندارد به هیچ عنوان نمی‌تواند در آن زمینه اظهارنظر کند و یا کاری انجام دهد. همین اتفاق نیز در استان رخ داده است ما در استان قزوین مرکزی را تحت عنوان مرکز مهندسی اطلاعات ایجاد کردیم که از سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در این مرکز حدود دو هزار قلم آماری را جمع‌آوری می‌کنیم از دستگاه‌های اجرایی معاونت آمار مرجع ارائه آمارهای رسمی که سطح استان است.
حیاتی در ادامه بیان کرد: گزارش‌ها در سطوح مختلف طبقه‌بندی شده ارائه می‌شود و افراد فراخور نیازشان از گزارش‌های طبقه‌بندی و تهیه شده در سطوح مختلف استفاده می‌کنند. مدیران ارشد از این اطلاعات استفاده حداکثری را می‌برند. مانند برنامه‌هایی مانند آمایش سرزمین که در استان قزوین تدوین شده و پایه آن اطلاعات آماری است بر مبنای وضعیت آینده و وضعت موجود استان تدوین شده، سند بودجه ، سند اقتصادی، سند اجتماعی و انواع اسنادی که در زمینه‌های مختلف تدوین می‌شود حتما مبتنی بر آمار و اطلاعات این سازمان است و بر اساس آمار و اطلاعات برنامه‌ریزی برای آینده انجام می‌شود.
وی در خصوص صحت و شفافیت آمارهای اعلام شده گفت: آمارهای رسمی که ما آن را تولید می‌کنیم بخشی از آن به روش سنتی تولید و جمع‌آوری می‌شود. هدف و سعی ما این است که آمارها دقیق و صحیح و شفاف باشد اما چون نظام ما نظام آمارهای ثبتی مبنا بر اساس استانداردهای بین‌المللی نیست و فعلا در دوران گذار قرار داریم، قطعا خلل در آن وجود دارد.. در جمع‌آوری آمار خطاهایی داریم که این خطاها تحت عنوان خطاهای غیرنمونه‌ای به آن می‌شود اشاره کرد و این در بحث آمار اجتناب‌ناپذیر است و این خطاها ممکن است وارد شود اما این خطاها آنقدر نیست که آمارها به بیراهه برود و برنامه‌ریزی دچار مشکل شود.
حیاتی در پاسخ به نقش آمار در توسعه اقتصادی قزوین گفت: ما یک سری اسناد داریم که مبنای تهیه این اسناد و تصمیم‌گیری‌ها برای آینده بر مبنای آمار و اطلاعات است. توسعه اقتصادی هم یکی از این مواردی است که
معاون آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان قزوین ادامه داد: مبنای توسعه اقتصادی آمار و اطلاعات است که در زمینه‌های مختلف تهیه می‌شود از جمله جی دی پی استان. ضریب جینی، نرخ‌های مختلف تورم، نرخ بیکاری و نرخ‌های مختلفی در این زمینه آمارشان تهیه می‌شود. اینها همه مبنایی است برای برنامه‌ریزی و تعیین وضعیت اقتصادی استان و هدایت آن به سمت وضعیت بهتر.
وی در خصوص آمار تولید و اشتغال در استان قزوین گفت: به ریز آمار و اشتغال نمی‌توانم اشاره کنم و به بحث کلی نرخ بیکاری می‌توانم اشاره کنم. نرخ بیکاری که برای کشور و استان برای فصل بهار 97 است که در کشور نرخ بیکاری 12.1 بوده این نرخ در استان 11.2 است که این نشان دهنده وضعیت نرخ بیکاری از متوسط کشوری در استان قزوین وضعیت بهتری دارد یعنی حدود 9 دهم از کشور نرخ بیکاری استان کمتر است.
حیاتی در پایان گفت: هر چه آمار صحیح‌تر، دقیق‌تر و شفاف‌تر تولید کنیم و در اختیار تصمیم‌گیران قرار دهیم قطعا برنامه‌ریزی‌ها دقیق‌تر خواهد بود و روند پیشرفت جامعه نیز سریع‌تر خواهد بود و برای افزایش اعتقاد و اعتماد به آمار در سطح دستگاه‌های اجرایی و جامعه، به عنوان کسی که در این زمینه سال‌هاست فعالیت می‌کند و با این موضوع که که ممکن است بعضی از مدیران، خیلی توجه کافی به بحث آمار نداشته باشند و اهمیت ندهند برخورد می‌کنم اعتقاد دارم اهمیت دادن به آمار و شفافیت و دقت در ارائه آمار بسیار می‌تواند در پیشرفت مملکت کمک کند و همچنین تقاضادارم از نیروهای متخصص در دستگاه‌های اجرایی خود برای تولید آمار استفاده کنند زیرا قطعا در کیفیت آمار تاثیر بسزایی خواهد داشت.
