ایزدی در گفت‌وگو با ایلنا:
تصمیم برای هر مذاکره‌ای با اجماع تمامی مقامات مسئول خواهد بود/ اعتماد قبل از مذاکره خیلی ممکن و قابل اتکا نیست
یک دیپلمات بازنشسته گفت: آنچه از گفته‌های مقامات مسئول در سطوح مختلف از رهبری گرفته تا رییس‌جمهور، وزیر امور خارجه و شورای امنیت ملی مشخص است، این است که بنای آن‌ها بر انجام مذاکره است و اگر اجماع عالی در این زمینه وجود نداشته باشد، مذاکره نمی‌تواند شکل بگیرد. بنابراین، تصور می‌کنم هر بار که مذاکره دوباره شکل بگیرد، همین اجماع و مکانیزم در آن وجود دارد و برای درازمدت به آن فکر می‌شود. اصلا اینگونه نیست که در قالب یک تاکتیک باشد.
نعمت الله ایزدی سفیر سابق ایران در روسیه در گفت‌وگو با ایلنا، در رابطه با شیوه برگزاری دور جدید مذاکرات تهران و واشنگتن و ضمانت‌هایی که طرف آمریکایی بعد جنگ ۱۲ روزه تحمیلی باید ارائه دهد، تصریح کرد: اگر بخواهیم به کلیت موضوع بپردازیم و حواشی را در نظر نگیریم، مذاکره تنها گزینه پیش روی دو طرف است. اگر داستان اسرائیل را جدا در نظر بگیریم، ایران و آمریکا هم تقابل داشتند و ایالات متحده هم تجاوز نظامی به خاک ایران انجام داده است ولی اکنون که برخی ظرفیت‌های هسته‌ای هم از بین رفته است مدعی مذاکره هستند. بنابراین، گزینه دیگری جز مذاکره و گفت‌وگو باقی نمانده است. این شرط و شروط بیشتر ناظر به اتفاقات روزهای اخیر است و متفاوت به نظر می‌رسد. کلیت دولت و تصمیم‌گیران، از جمله وزیر خارجه و رئیس‌جمهور، اعلام کرده‌اند که با مذاکره مشکلی ندارند، اما باید اعتمادسازی صورت گیرد. این امر به طور طبیعی به عهده طرف آمریکایی است و به نوعی کیفی است. به هر حال، اعتمادی اجمالی باید ایجاد شود و بخشی از این کار به نظر من به عهده واسطه‌هاست تا این اعتمادسازی را ایجاد کنند.
کلیت انجام مذاکره سر جای خود است
وی با بیان اینکه مسئله اعتمادسازی حالت کمی ندارد و عدد و رقمی در آن وجود ندارد، عنوان کرد: نمی‌توان به سادگی گفت که این اعتمادسازی باید به چه شکلی باید صورت گیرد. بنابراین، تضمینی برای اینکه چیزی نوشته شود، وجود ندارد و احتمالاً واسطه‌های مطمئن باید با طرفین به خوبی صحبت کنند. به نظر من، کلیت موضوع در دسترس است، اما اینکه مذاکره مخالفانی دارد، در سطح رسانه‌ها مشهود است. گروه‌هایی در داخل و خارج از ایران وجود دارند که مخالف این روند هستند. با این حال، به نظر می‌رسد که هر دو طرف تنها گزینه پیش روی خود را مذاکره می‌بینند. اگر زمان و مکان مذاکرات مورد بحث قرار گیرد، باید به گزینه‌های جدیدتر نیز توجه کرد ولی کلیت انجام مذاکره سر جای خود است.
تایید مجالس طرفین می‌تواند سند احتمالی را قابل اعتماد کند
این دیپلمات با سابقه کشورمان با تاکید بر اینکه اعتماد کیفی است و اگر قرار باشد به یک حالت کمی برسد، باید در مورد صحبت‌هایی که انجام می‌شود دقت کنیم، اظهار کرد: مذاکره دو وجه دارد و یکی از این وجوه این است که ما در کوران مذاکرات مورد حمله اسرائیل قرار گرفته‌ایم و هر لحظه ممکن است، تکرار شود که طبیعتا ما پاسخ خواهیم داد. اگر مذاکره‌ای انجام شود یا دیر انجام شود و به نتیجه نرسد یا طرفین بر مواضع خود پافشاری کنند، این موضوع بلاتکلیف خواهد ماند. اما اگر فرض کنیم که مذاکره به نتیجه برسد، نیازهایی که ایران اعلام کرده، رفع شود و درخواست‌هایی مثل رفع تحریم‌ها و تضمین‌های مورد نظر ایران و درخواست‌هایی که آمریکایی‌ها در موضوع غنی‌سازی دارند، تامین شود و هر مکانیزمی به توافقی جامع برسد، لازم است این توافق روی کاغذ بیاید و امضا شود، باید مکانیزم تایید این توافق در همان سند قید شود برای مثال مجالس هر دو طرف هم این سند را تایید کنند، در این صورت می‌توان گفت که اعتمادی اجمالی ایجاد شده است.
اعتماد قبل از مذاکره خیلی ممکن و قابل اتکا نیست
وی افزود: در سیاست، بسیاری از قراردادها و اسناد بسیار معتبر توسط برخی رهبران کشورها زیر پا گذاشته شده است. نمونه این اتفاق هم پاره کردن قرارداد الجزایر توسط صدام و خروج ترامپ از برجام است و نمی‌شود این اسناد را به عنوان قاعده در نظر داشت. بنابراین، اگر توافقی صورت بگیرد و امضاهای متعارفی که یک سند را سفت و سخت می‌کند، وجود داشته باشد، می‌توان گفت که این توافق قابل اعتماد است. اعتماد قبل از مذاکره به دلیل کمیتی که در آن وجود ندارد و کیفی است، خیلی ممکن و قابل اتکا نیست.
هر بار که مذاکره‌ای شکل بگیرد، بر اساس اجماع تمام مقامات مسئول است
این کارشناس سیاست خارجی ایران در رابطه با اهداف ایران از حضور در میز مذاکره با آمریکا و نگاهی که سیاست‌های کلان کشور برای رسیدن به یک توافق جامع دارد، بیان کرد: آنچه از گفته‌های مقامات مسئول در سطوح مختلف از رهبری گرفته تا رییس‌جمهور، وزیر امور خارجه و شورای امنیت ملی مشخص است، این است که بنای آن‌ها بر انجام مذاکره است و اگر اجماع عالی در این زمینه وجود نداشته باشد، مذاکره نمی‌تواند شکل بگیرد. بنابراین، تصور می‌کنم هر بار که مذاکره دوباره شکل بگیرد، همین اجماع و مکانیزم در آن وجود دارد و برای درازمدت به آن فکر می‌شود. اصلا اینگونه نیست که در قالب یک تاکتیک باشد. اگر عده‌ای بخواهند بازی را برهم بزنند یک موضوع دیگری است. طرف افراطی ایرانی و آمریکایی از هر طرف باشند بالاخره افراطی هستند مثل اسرائیل که آمریکا را تحت فشار قرار داده است و گروه‌های مختلف که در کنگره ایالات متحده هستند، همچنین در ایران برخی حضور دارند که تلاش‌های خودشان را می‌کنند اما اگر حاکمیت هر دو طرف بر سرانجام مذاکره به توافق برسند و در جریان آن نتیجه‌ای حاصل شود به هیچ وجه تاکتیکی نخواهد بود و نگاه درازمدت خواهد داشت.
وی خاطرنشان کرد: در نهایت، اگر طرفین به توافق برسند و در مذاکره به نتایجی دست یابند، به نظر من این مذاکرات تاکتیکی نخواهد بود و حاوی آینده‌نگری است. طرف آمریکایی هم نمی‌خواهد شاهد اتفاقات جدیدی در منطقه باشد، با توجه به اینکه ترامپ وعده هایی در خصوص اوکراین و غزه داده است اما نتوانسته است عمل کند چه برسد به اینکه در ایران هم جنگ درازمدتی شکل بگیرد. من فکر می‌کنم طرفین به نتیجه رسیدند که باید مذاکره کنند. اگر توافقی صورت بگیرد، می‌توان فرض کرد که این توافق درازمدت و حاوی منافع طرفین خواهد بود.
