آتش‌سوزی در ۹ هزار هکتار از جنگل‌ها و مراتع حفاظت‌شده در جنگ ۱۲ روزه/ آسیب به ۱۳ منطقه تحت حفاظت؛ درخواست غرامت کنیم

 سرتیپ دوم «رضا رستگار» فرمانده یگان حفاظت سازمان محیط زیست در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا با گرامیداشت یاد و خاطره شهدای اقتدار ایران اسلامی در خصوص جنگ تحمیلی ۱۲ روزه رژیم صهیونیستی با ایران اظهار کرد: اهداف این تهاجم که در ۲۳ خرداد ۱۴۰۴ با حمله هوایی اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای، پایگاه‌های نظامی و مناطق مسکونی و محیط زیست ایران آغاز شد، نابودی برنامه هسته‌ای و موشکی، تغییر نظام سیاسی و تخریب زیرساخت‌ها بیان شده است. اما جهانیان شاهد مقاومت و دفاع جانانه نیروهای مسلح و مردم در طول ۱۲ روز تجاوز آشکار رژیم صهیونیستی بودند. این عملیات شنیع، شهادت فرماندهان غیور، دانشمندان گرانمایه و هموطنان شریف سرزمین‌مان را در پی داشت که با برنامه‌ریزی قبلی اسرائیل و با حمایت و همکاری آمریکا صورت گرفت.

سردار رستگار تصریح کرد: ارتش آمریکا در دهمین روز جنگ در حمایت از تجاوز اسرائیل، تأسیسات هسته‌ای فردو، نطنز و اصفهان را بمباران کرد و سایت‌های فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای کشور مورد حمله قرار گرفتند. حملات اسرائیل به ایران با محکومیت گسترده جهانی و اعلام انتقام سخت از سوی مقام معظم رهبری (مدظله العالی) همراه بود.

فرمانده یگان حفاظت سازمان محیط زیست بیان کرد: در حالی که جهانیان در طول جنگ ۱۲ روزه میان ایران و رژیم صهیونیستی عمدتاً بر تلفات انسانی، ویرانی‌های شهری و تحولات نظامی متمرکز بوند، فاجعه تخریب گسترده محیط زیست کشور در حال شکل‌گیری بود.

تجاوز نظامی رژیم صهیونی، ضربات غیرقابل جبرانی به طبیعت وارد کرد

سردار رستگار خاطرنشان کرد: تجاوز نظامی رژیم صهیونیستی، نه‌تنها جان و امنیت شهروندان را تهدید کرد، بلکه ضربات غیرقابل جبرانی به طبیعت وارد ساخت. در جریان این حملات، بسیاری از زیرساخت‌های نفتی، صنعتی و پالایشگاهی ایران در مناطق مختلف هدف قرار گرفتند. انفجار مخازن نفت و گاز، آتش‌سوزی در مجتمع‌های پتروشیمی و آسیب به خطوط لوله‌های انتقال، موجب انتشار حجم عظیمی از مواد سمی به هوا و خاک شد و می‌توان گفت این آلودگی‌ها در برخی مناطق تا شعاع چند کیلومتری گسترش یافته و باعث آلودگی منابع آب و خاک شده است.

سردار رستگار تأکید کرد: بر اساس آمارهای به دست آمده حداقل ۱۳ منطقه تحت حفاظت در استان‌های مختلف از جمله فارس، ایلام، کرمانشاه، خوزستان، گیلان، همدان و اصفهان دچار آسیب شده‌اند و می‌توان به آتش‌سوزی در بیش از ۹ هزار هکتار از جنگل‌ها و مراتع حفاظت‌شده در اثر اصابت بقایای پرتابه‌های جنگی و تخریب پوشش گیاهی و خاک و منابع آبی و تلفات گونه‌های نادر جانوری اشاره کرد؛ جانورانی که هرکدام بخشی از زنجیره حیاتی تنوع زیستی ایران به‌شمار می‌رفتند.

یک پاسگاه محیط‌بانی در حملات به طور کامل تخریب شد

به گفته سردار، این خسارات علاوه برآتش‌سوزی‌های نسبتاً وسیع، باعث تخریب کامل یک پاسگاه محیط‌بانی و آسیب به چند ساختمان دیگر شامل پاسگاه‌های محیطبانی، مراکز اداری و تحقیقاتی مربوط به حفاظت محیط زیست شده است، با این‌حال، محیطبانان غیور و جان بر کف سازمان محیط زیست کشور با همراهی فعالان و دوستداران محیط‌زیست و زیر آتش بی‌رحمانه دشمن به مهار آتش‌سوزی مناطق پرداختند و جلوی آسیب‌های بیشتر را گرفتند.

وی اضافه کرد: اما تأثیرات این آتش‌سوزی‌ها تنها به از دست رفتن پوشش گیاهی منجر نمی‌شود، بلکه برهم خوردن آرامش زیستگاه، مرگ گونه‌های وحشی (به خصوص گونه‌های گیاهی و گونه‌های جانوری کوچک جثه) و مهاجرت‌های گسترده حیات‌وحش به مناطق اطراف زیستگاه‌ها، تأثیرات بلند مدتی بر جمعیت‌های مختلف حیات‌وحش در مناطق تحت تأثیر خواهد داشت.

او گفت: جنگ، مهاجرت گسترده گونه‌های حیات وحش، افزایش مرگ و میر ناشی از تصادفات جاده‌ای، گرسنگی و شکار غیرمجاز را به دنبال داشته است. افزون بر آثار مستقیم، پیامدهای غیرمستقیم این درگیری‌ها همچون برهم خوردن ساختار اکوسیستم‌ها، اختلال در زنجیره‌های غذایی، کاهش تنوع زیستی و اختلال در ارائه خدمات اکوسیستمی نیز مشاهده می‌شود که ارزیابی دقیق آن‌ها نیازمند مطالعات تخصصی و میدانی گسترده‌تری است.

درخواست غرامت برای خسارت محیط‌زیستی ناشی از جنگ

وی یادآور شد: بر اساس پروتکل الحاقی اول کنوانسیون‌های ژنو می‌توان برای خسارت محیط‌زیستی وارده ناشی از جنگ، درخواست غرامت کرد. در ماده ۳۵ این سند به‌صراحت بر «لزوم حفاظت از محیط زیست طبیعی در زمان جنگ» تأکید دارد و اعلام می‌کند: «تخریب گسترده، بلندمدت و شدید محیط زیست طبیعی ممنوع است». در ماده ۵۵ این پروتکل نیز بر مراقبت‌های لازم برای حفظ محیط زیست طبیعی در طول درگیری‌های مسلحانه و اجتناب از آسیب‌های غیرضروری تأکید شده است. همچنین طبق ماده ۸ اساسنامه دادگاه کیفری بین‌المللی ICC در لاهه، تخریب محیط زیست در جریان جنگ، می‌تواند مصداق «جنایت جنگی» باشد. بنابراین ایران می‌تواند با استناد به این مواد قانونی برای پیگیری حقوقی در مجامع بین‌المللی پیگیری را انجام دهد.