دستگاه‌های اجرایی باید از حالت سنتی خارج شوند

«داود حسین‌پور» معاون پژوهشی دانشگاه علامه طباطبائی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا در مورد تعامل دستگاه‌های دولتی با بخش‌های پژوهشی دانشگاه در راستای رفع نیازهای کشور و توسعه، توضیح داد: اگرچه فرهنگ پژوهش ریشه‌ای طولانی در کشور ما دارد، ولی متاسفانه نفوذ آن در نظام تصمیم‌گیری سابقه‌ای بلندی ندارد. در خصوص اینکه تصمیمات استراتژیک و کلان کشور مبتنی بر نظام پژوهش است، باید اذعان کنیم که در این حوزه ضعف‌هایی داریم. 

معاون پژوهشی دانشگاه علامه طباطبائی خوشبختانه حدود ۵ سال است بحث ورود دستگاه‌های اجرایی به دانشگاه‌ها و نفوذ دانشگاه‌ها در نظام‌های اجرای مسیر خود را پیدا کرده و ارتباطات خیلی خوبی بین دستگاه‌های قانون‌گذاری، قضایی و اجرایی با دانشگاه‌ها شکل گرفته است. 

به گفته حسین‌پور؛ صندوق پژوهش و فناوری وزارت علوم فعال شده و معاونت علمی ریاست جمهوری نیز به حوزه‌های مربوطه ورود پیدا کرده و پروژه‌های کلانی مانند اثربخشی علوم انسانی، کمک دانشگاه‌ها به رشد و تعالی دستگاه‌های اجرایی فرایند خوبی را پیدا کرده است. 

معاون پژوهشی دانشگاه علامه طباطبائی با اشاره به اینکه مسیر پژوهش دانشگاهی در ایران رو به رشد است، بیان کرد: طبیعتا وضعیت فعلی مطلوب ما نیست؛ دولت و مجلس به شورای وزارت علوم وعده‌های خوبی می‌دهند و می‌گویند به سمتی می‌رویم تا همه تصمیمات در کشور، ریشه‌ پژوهشی داشته باشد. در صورت عملی شدن این طرح‌ها شاهد ثمرات مثبتی خواهیم بود. البته همین حالا نیز اقدامات خوبی انجام شده و ما میز دولت و دانشگاه را داریم که به دستگاه‌های اجرایی کمک می‌کند. ضمن اینکه برخی طرح‌ها کلان و در سطح ملی تعریف شده است مانند مشارکت مردم در نظام قانون‌گذاری کشور که عنوانی کلان در ایران است و دانشگاه در این خصوص اقدامات کافی را انجام می‌دهد. 

حسین‌پور با تاکید بر ماموریت گرایی دانشگاه‌ها که با وزارت کشور در تمام کشور هماهنگ شده است، افزود: طرح‌هایی مانند صیانت و تکریم خانواده، اصلاح نظام بهره‌وری بخش دولتی یا بحث شهرهای هوشمند، نظام پسماند و… همه حرکت‌های خیلی خوبی است که در تعامل با دانشگاه‌ها و دستگاه‌های اجرایی شروع شده، اما همچنان به فرهنگ‌سازی و نهادینه‌سازی پژوهش در دستگاه‌های اجرایی نیاز داریم. 

معاون پژوهشی دانشگاه علامه طباطبائی خاطرنشان کرد: مشکل این است که تبیین درستی صورت نگرفته است؛ دانشگاه دنبال تحقیقات بنیادین است و طبیعی هم هست.وظیفه دانشگاه کشف مجهولات و آوردن ایده‌های جدید و نظریات تازه است، اما این دستاوردها باید تبدیل به علم نافع شود یعنی برای کشور خروجی به همراه بیاورد. نظریات و ایده‌های برآمده از دانشگاه باید مسائل و مشکلات کشور را حل کنند و چون این فرایند خوب تبیین نشده، شکافی بین علم و عمل اتفاق افتاده است. 

حسین‌پور اضافه کرد: گاهی دانشگاه می‌گوید کاری که ما انجام می‌دهیم با آن چیزی که دستگاه‌های اجرایی از ما می‌خواهند فاصله زیادی دارد. دستگاه اجرایی نیز گاهی معتقدند علم دانشگاه به درد آن‌ها نمی‌خورد، چرا که کاری تجربی را در پیش می‌گیرد و در مورد درستی یا نادرستی آن قطعیت ندارند و تصور می‌کند آن چیزی که خودش انجام می‌دهد درست است. 

معاون دانشگاه علامه طباطبائی ضمن اشاره به اینکه وارد کردن نظام نوآوری به دستگاه‌های اجرایی و بکارگیری ایده‌ها و نظریات جدید برای بهبود و تعالی نظام اداری نتیجه بخش است، اظهار کرد: سوءتفاهمی بین علم و عمل وجود دارد، در حالی که این دو از یکدیگر جداشدنی نیستند. اینکه بگوییم می‌خواهیم کارخانه یا پالایشگاهی را برای بالا بردن نظام بهره وری و کسب و کار کشور بدون مراجعه به علم و پژوهش بهبود ببخشیم، امکان‌پذیر نیست. آنچه عملا در کار رخ می‌دهد، همان علم است؛ در دانشگاه‌ها علم را آموخته‌ایم و به عمل رسانده‌ایم، اما اگر فرایند درستی را تحت عنوان نظام نوآوری تعریف کنیم که ایده‌های جدید دانشگاه را تبدیل به محصول و خروجی کند، به درد دستگاه‌های اجرایی می‌خورد تا نظام اداری خود را بهبود ببخشد یا نظام تصمیم گیری خود را اصلاح کند. 

او با اشاره به برگزاری نشست با ۲۴ دستگاه اجرایی کشور در راستای شناسایی شکاف‌های احتمالی بین دانشگاه و دستگاه‌های اجرایی و یافتن پاسخ برای مسائل کشور عنوان کرد: همیشه گفت‌وگو و تعامل مشکلات را حل می‌کند و هیچ کدام از دو طرف برای گفتمان مشکلی ندارند و همه می‌دانیم که برای پیشبرد اهداف، علم لازم است و دانشگاه‌ها باید علم را تولید کنند و از سوی دیگر دستگاهای اجرایی باید از حالت سنتی خارج شده و متناسب با تقاضاها و نیازهای کشور تغییر کنند، نیروهای انسانی را ارتقا دهند و فرایندها را اصلاح کنند. محقق شدن این هدف جز با تعامل علم و عمل و دستگاه‌ها و دانشگاه‌ها امکان‌پذیر نیست.