بناهای واگذار شده توسط صندوق احیا نفیس نیستند/ واگذاری عمارت مسعودیه یک قرارداد ترکمانچای بود

به گزارش خبرنگار ایلنا، صندوق احیا و بهره برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی پیشتر نیز کاروانسراهای مرنجاب کاشان، میاندشت میامی، زعفرانیه سبزوار، گز اصفهان، تی تی گیلان، خواجه نظر ارس، ینگه امام کرج، دیرگچین ورامین و بستک هرمزگان را نیز به مزایده برای واگذاری به سرمایه گذاران بخش خصوصی با هدف احیا و بهره برداری گذاشته بود که برخی از آن‌ها در فهرست میرا ث جهانی ثبت شده‌اند و حالا موضوع نفیس بودنشان مطرح شده است. 

براساس قانون نفایس، فروش یا در اختیار گذاشتن مالکیت بناهای تاریخی نفیس ممنوع است و مالکیت آثار نفیس در اختیار حاکمیت قرار می‌گیرد و به نوعی در ردیف انفال عمومی است. با در نظر گرفتن وجود قانون نفایس و وجود کمیته تعیین نفایس در وزارت میراث فرهنگی اکنون بحث بر سر آن است که آیا واگذاری بناهای تاریخی ایران با بررسی این کمیته صورت گرفته است؟ 

برخی کارشناسان میراث فرهنگی ازعدم تشکیل کمیته نفایس برای بررسی آثار نفیس خبر می‌دهند. این آثار از جمله بناهایی هستند که صندوق احیا و بهره برداری از اماکن تاریخی در ماه‌های اخیر فراخوان مزایده آن‌ها را اعلام کرده است. 

واگذاری بناهای تاریخی با تایید شورای نفایس انجام می‌شود

علیرضا ایزدی، مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی کشور و عضو کمیته تشخیص نفایس در وزارت میراث فرهنگی درباره چگونگی به مزایده گذاشتن آثار و بناهای تاریخی کشور از سوی صندوق احیا و بهره برداری اماکن تاریخی، نظیر کاروانسراهای ثبت جهانی شده ایران که برخی از آن‌ها در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت رسیده‌اند به ایلنا گفت: بنده مدت‌ها است که عضو شورای تشخیص نفایس هستم و همه‌ساله فهرست آثار و بناهای تاریخی برای تشخیص نفایس به این شورا ارجاع و در آن بررسی و مشخص می‌شود که کدام آثار در ردیف نفایس قرار می‌گیرند. 

او افزود: بناهای تاریخی موجود در فهرست نفایس ملی کشور دارای حساسیت بیشتری هستند و خرید و فروش و واگذاری مالکیت آن‌ها به غیر ممنوع است. 

ایزدی درخصوص شیوه واگذاری بناهای تاریخی کشور از سوی صندوق احیا و بهره برداری آثار تاریخی و این موضوع که آیا این صندوق امکان واگذاری بناهای تاریخی نفیس از جمله کاروانسراهای ثبت جهانی شده را دارد و آیا بناهای نفیس را هم واگذار کرده است؟ افزود: صندوق احیا و بهره برداری از آثار تاریخی کشور پیش از واگذاری بناها یا صدور فراخوان واگذاری آثار در وحله نخست موضوع نفیس بودن این آثار را از کمیته نفایس استعلام می‌کند و از آنجا که تسریع و تعجیل در واگذاری بناهای تاریخی مورد واگذاری توسط صندوی احیا و بهره برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی کشور اهمیت دارد، همیشه درخواست آن‌ها خارج از نوبت و سریع بررسی و نتیجه استعلامات به آن‌ها ارایه می‌شود. 

مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی با تاکید بر این که یکی از بهترین شیوه‌ها برای حفاظت از بناهای تاریخی کشور واگذاری آن‌ها به بخش خصوصی است گفت: دغدغه اصلی وزارت میراث فرهنگی نظارت بر بناهای واگذار شده از سوی صندوق احیا و بهره برداری اماکن تاریخی و فرهنگی کشور است که در صورت وجود نظارت دقیق و وجود طرح مرمت مصوب برای بناهای واگذار شده و بهره برداری اصولی از بناها، بهترین شکل حفاظت از بناهای تاریخی کشور واگذاری آن‌ها به بخش خصوصی است. 

بازکردن پرونده واگذاری عمارت مسعودیه درست نیست

علیرضا ایزدی واگذاری بناهای تاریخی در سالیان گذشته و دولت‌های پیشین را از سوی صندوق احیا و بهره برداری بناهای تاریخی را به شدت مورد سوال دانست و گفت: متاسفانه در دولت‌های گذشته فقط بحث واگذاری بناها مورد توجه این صندوق بود و به همین دلیل ارزیابی ریالی برآوردها به هیچ وجه درست نبود و به همین دلیل بخشی از واگذاری‌ها نظیر واگذاری عمارت مسعودیه تهران با مشکل مواجه شد. 

ایزدی گفت: متاسفانه دولت‌های گذشته عمارت مسعودیه را با یک قرارداد ترکمانچایی در حوزه میراث فرهنگی به بخش خصوصی واگذار کرده بودند که بالاخره مشکل آن حل شد و باز کردن این پرونده هم درست نیست. 

مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی کشور با تاکید بر این موضوع که در دو سال گذشته تلاش شد تا برآوردهای مرتبط با واگذاری بناهای تاریخی کشور از سوی صندوق احیا و بهره برداری اماکن تاریخی و شیوه و منطق واگذاری این آثار واقعی شود. 

علیرضا ایزدی تاکید کرد: صندوق احیا و بهره برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی کشور باید ارتباط خود را با استان‌ها قوی‌تر کند و حتما ناظرین استانی نظارت دقیقی در مراحل قبل، حین و بعد از مرمت بناهای تاریخی واگذار شده داشته باشند. 

او گفت: این صندوق باید بطور واقعی با رعایت منطق تورمی سرمایه‌گذاری در بناهای تاریخی را سودآور کند. چون سرمایه گذار هم باید از سرمایه‌گذاری در مرمت و حفاظت بناهای تاریخی کشور سود ببرد. وگرنه وارد عرصه سرمایه‌گذاری بر بناهای تاریخی نمی‌شود. 

کاروانسرای منهدم شده یام در ردیف نفایس نبود

مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی واگذاری منطقی و درست بناهای تاریخی به سرمایه گذاران بخش خصوصی را اقدام مهمی در جلوگیری از رها شدن بناهای تاریخی و آسیب به آن‌ها دانست و گفت که با واگذاری منطقی و رعایت شیوه درست مرمت و احیای بناها می‌توان از ویران شدن این آثار جلوگیری کرد. 

ایزدی همچنین در پاسخ به این سوال که برخی کارشناسان میراث فرهنگی از تعطیل بودن جلسات شورای نفایس و بررسی نشدن آثار واگذار شده از سوی صندوق احیا و بهره برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی خبر داده‌اند و در پاسخ به این سوال که آیا کمیته نفایس آثار تاریخی واگذار شده از سوی صندوق احیا و بهره برداری اماکن تاریخی را بررسی کرده است؟ اعلام کرد: بنده زمانی که مسئولیت شورای نفایس را برعهده داشتم جلسات آن مرتب برگزار می‌شد و آخرین جلسه شورای نفایس نیز تقریبا ۲۰ روز قبل برگزار شد که براساس مشورت‌ها چندین اثر تاریخی کشور جزو نفایس ملی تشخیص داده شدند و در این فهرست ثبت شدند. 

او افزود: در مورد بناهای واگذار شده از سوی صندوق احیا و بهره برداری اماکن تاریخی نیز بناهایی که این صندوق استعلام آن‌ها را به شورای نفایس ارسال کرده، بررسی شده است. اما برخی بناهای واگذار شده معیارهای نفایس ملی را نداشته و ندارند و به همین دلیل واگذاری آن‌ها بدون اشکال است. 

او افزود: در برخی بناهایی که صندوق احیا و بهره برداری اماکن تاریخی برای واگذاری در نظر گرفته بود حجم تخریب‌ها مانند کاروانسرای یام بسیار بالا بود و این بنا منهدم شده بود. البته آقای دکتر تقی زاده کار بزرگی در طرح مرمت این بنا انجام دادند. بنابراین همه این آثار واگذار شده از سوی صندوق احیا و بهره برداری اماکن تاریخی کشور مراحل تعیین نفایس را گذرانده‌اند و آثار واگذار شده در ردیف نفایس نبوده اند.