هیچ اقتصادی در شهری ناعادلانه رشد نمی‌کند/ تهران با منطق بازاری اداره می‌شود

به گزارش خبرنگار ایلنا، «محمود نجفی عرب» رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران در سمینار «آینده تهران؛ چالش‌ها و چشم‌اندازهای زیست‌پذیری و پایداری» که در معاونت مطالعات اقتصادی و آینده‌پژوهی اتاق بازرگانی تهران برگزار شد، با اشاره به وضعیت موجود اظهار کرد: در دنیا ابتدا پیش از آن‌که موضوعی به بحران برسد، بررسی و پیشگیری می‌کنند و راه‌حل تدابیر را پیشاپیش ارائه می‌دهند تا به مرحله بحران نرسد. اما ما در جمهوری اسلامی تقریباً حدود ۳۰ سال است که معمولاً اجازه می‌دهیم بحران ایجاد شود و سپس به فکر چاره‌اندیشی می‌افتیم.

وی افزود: متاسفانه در حوزه‌های اجتماعی، اقتصادی، زیست‌محیطی و بخش‌های مختلف دیگر، اغلب از بحران عبور کرده‌ایم. به‌عنوان مثال در رابطه با آب، اکنون کشور در همه بخش‌ها و شهرستان‌ها و دشت‌ها با این بحران مواجه است. اگر پیشاپیش برای بحران‌ها تدبیر نکرده باشیم، وقتی وارد مرحله بحران شدیم، کار بسیار دشوار است و گاهی اصلاً امکان‌پذیر نیست. همین حالا در بحران آب، حل آن بعضا امکان‌پذیر نیست.

رئیس اتاق بازرگانی تهران بیان کرد: تهران، نه فقط پایتخت سیاسی و اداری کشور، بلکه قلب تپنده اقتصاد ایران است؛ شهری که بیش از یک چهارم تولید ناخالص داخلی کشور در آن شکل می‌گیرد و محل استقرار عمده‌ترین بنگاه‌ها، نهادهای مالی، دانشگاه‌ها و مراکز نوآوری کشور است. اما در عین حال، شهری است که زیر فشار سنگین تمرکز، رشد نامتوازن، آلودگی، فرسودگی زیرساخت‌ها و ناپایداری اجتماعی، نفس‌هایش به شمار افتاده است.

او ادامه داد: در حوزه اقتصاد، نزدیک ۷۲ هزار کارت بازرگانی وابسته به اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی کشور وجود دارد که حدود ۴۳ هزار کارت از این تعداد، یعنی بیش از نصف کل فعالان اقتصادی، در تهران متمرکز است. این نشان می‌دهد که از بعد اقتصادی، تهران شهری است که اگر نتوانیم بحران آن را مدیریت کنیم، آثار اقتصادی بسیار نامطلوبی برای کشور خواهد داشت.

نجفی عرب خاطرنشان کرد: تهران شهری در آستانه یک انتخاب تاریخی قرار دارد، انتخاب میان ادامه مسیر فعلی که به ازدحام، آلودگی، گسست اجتماعی بیشتر منجر می‌شود، یا حرکت به سوی شهری که توسعه را با کیفیت زندگی، پایداری محیط زیست و عدالت اجتماعی پیوند می‌زند.

بدون مشارکت بخش خصوصی، هیچ تحول پایداری در شهر ممکن نیست

او گفت: موضوع زیست‌پذیری پایدار دیگر یک آرمان فرهنگی یا زیست‌محیطی نیست؛ بلکه ضرورت اقتصادی و اجتماعی است. هیچ اقتصادی، حتی در مقیاس ملی، نمی‌تواند در شهری ناپایدار و ناعادلانه رشد کند. در نگاه سنتی، مدیریت شهری امری حاکمیتی تلقی می‌شود، اما امروز روشن است که بدون مشارکت بخش خصوصی، هیچ تحول پایداری در شهر ممکن نیست.

وی افزود: بخش خصوصی نه تنها سرمایه و فناوری را به میدان می‌آورد، بلکه منطق بهره‌وری، نوآوری و پاسخگویی را نیز وارد سازوکار توسعه شهری می‌کند. در همین راستا، اتاق بازرگانی تهران باور دارد که آینده زیست‌پذیر تهران بدون همکاری واقعی میان دولت، شهرداری و بخش خصوصی قابل تحقق نیست. باید مدل‌های سنتی پیمانکار-کارفرما را کنار گذاشت و به سمت الگوهای مشارکت عمومی-خصوصی، به ویژه در حوزه‌هایی مانند حمل و نقل عمومی، انرژی‌های تجدیدپذیر، مدیریت پسماند، مسکن مقرون‌به‌صرفه و توسعه زیرساخت‌های هوشمند حرکت کرد.

وی تأکید کرد: شهر هوشمند تنها به معنای نصب سنسور یا نرم‌افزار نیست؛ بلکه به معنای شهری است که تصمیم‌هایش داده‌محور، مشارکت‌پذیر و انسان‌محور باشد. مدیریت انرژی، ترافیک و مصرف منابع در تهران باید با نگاه نوین و ابزارهای فناورانه باز طراحی شود. در این مسیر، شرکت‌های دانش‌بنیان، استارت‌آپ‌ها و سرمایه‌گذاران داخلی می‌توانند بازوی اصلی شهرداری و دولت باشند.

رئیس اتاق بازرگانی تهران یادآور شد: یکی از ریشه‌ای‌ترین چالش‌های تهران، تمرکز بی‌حد در تصمیم‌گیری، سرمایه و جمعیت است. این تمرکز نه تنها به تهران آسیب زده، بلکه مانع توسعه متوازن سایر شهرها و استان‌ها نیز شده است. بخش خصوصی معتقد است که راه حل، نه کوچ اجباری جمعیت، بلکه ایجاد انگیزه‌های اقتصادی برای تمرکززدایی است؛ از طریق مشوق‌های مالیاتی، توسعه زیرساخت‌های ارتباطی و تسهیل سرمایه‌گذاری در مناطق پیرامونی.

محمود نجفی‌عرب، رئیس اتاق بازرگانی تهران، در بخشی از نشست تخصصی، با اشاره به ابزارهای مالی و نهادی مختلف، بر حضور «توسعه‌گران مسئول» از بخش خصوصی برای ایجاد توازن میان سودآوری و مسئولیت اجتماعی تأکید کرد.

وی با هشدار درباره ظرفیت محدود تهران برای آزمون و خطا در حوزه محیط زیست، کیفیت هوای پایین، بحران آب و فرسایش منابع طبیعی را تهدیدی برای اقتصاد و سلامت عمومی دانست. نجفی‌عرب توسعه پایدار را مستلزم اتخاذ سیاست‌های سختگیرانه‌تر در مصرف انرژی، توسعه حمل و نقل پاک، احیای فضای سبز و آموزش شهروندی عنوان کرد.

رشد اگر با تخریب همراه باشد، دیگر توسعه نیست

رئیس اتاق بازرگانی تهران اظهار داشت: باید بپذیریم که رشد اگر با تخریب همراه باشد، دیگر توسعه نیست.

 وی بر ضرورت همراهی مردم در برنامه‌های شهری پایدار تأکید کرد و گفت: شهر تنها با مشارکت شهروندان و احساس تعلق آنان زنده است.

 به گفته وی، احیای هویت فرهنگی تهران با تمرکز بر محله‌ها و تقویت نهادهای محلی می‌تواند اعتماد عمومی و «سرمایه اجتماعی» را که زیربنای هر اصلاح ساختاری است، بازسازی کند.

نجفی‌عرب در ادامه با اشاره به «دوران پُرچالش امروز»، بر لزوم توجه به «تاب‌آوری شهری و اقتصاد تهران» در برابر فشارهای اقتصادی و بین‌المللی تأکید کرد و تاب‌آوری را به معنای توان بازگشت و بازسازی پس از بحران خواند.

وی خطاب به حاضران گفت: آینده تهران تنها با نهادهای دولتی یا شوراهای برنامه‌ریزی رقم نخواهد خورد. آینده تهران نتیجه تصمیمات امروز ما در کسب‌وکار، سیاست‌گذاری، آموزش و رفتار شهروندی است.

او اعلام کرد که اتاق تهران آماده است تا در کنار مدیران شهری و ملی، «نقشه راهی برای تهران زیست‌پذیر، رقابت‌پذیر و پایدار» ترسیم کند.

رئیس اتاق بازرگانی تهران در پایان، این سمینار را آغاز یک «همکاری میان فکر و عمل، میان بخش عمومی و خصوصی، میان دانش و تجربه و میان نسل امروز و آینده» دانست و ابراز امیدواری کرد که این نشست، گامی مؤثر در مسیر آینده‌ای روشن‌تر برای تهران باشد.

 رئیس اتاق بازرگانی تهران با اشاره به «شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی» که در قانون بهبود مستمر محیط کسب‌وکار پیش‌بینی شده است، از عدم حضور شهرداری تهران در این جلسات انتقاد کرد.

وی در ادامه نشست تخصصی اظهار داشت: از زمانی که به اتاق تهران آمدم، این شورا به صورت ماهانه برگزار می‌شود و ما همواره شهرداری را نیز دعوت کرده‌ایم.

 نجفی‌عرب تأکید کرد که تمام مدیران اجرایی استان، از قوه مجریه گرفته تا قوه قضائیه و مجلس، باید در این شورا حضور داشته باشند.

شهرداری تهران در جلسات حاضر نمی‌شود

رئیس اتاق بازرگانی تهران با ابراز تأسف گفت: اما متأسفانه تاکنون، حتی یک بار نیز —علیرغم دعوت‌های ماهانه‌ی ما— شهرداری تهران در این جلسات حاضر نشده است.

وی با اشاره به مرحله «پسابحران» کنونی بر ضرورت مشارکت، هم‌فکری و هم‌سویی برای کاهش شدت مشکلات تأکید و اظهار کرد: همه‌ی شما از موضوع فرونشست زمین در تهران مطلع هستید. جنوب تهران به‌صورت وحشتناکی در حال فرونشست است و قطعاً این روند به سمت شمال شهر نیز گسترش خواهد یافت.

نجفی‌عرب به تهدیدات دیگر از جمله زلزله و آلودگی هوا اشاره کرد و گفت: در بیش از نیمی از سال، از هوای پاک برخوردار نیستیم.همه‌ی این مشکلات راه‌حل دارند و می‌توان برای آن‌ها چاره‌اندیشی کرد.

رئیس اتاق بازرگانی تهران با بیان اینکه سرازیر شدن جمعیت، زیست‌پذیری در تهران را بسیار دشوار کرده است، خاطرنشان کرد که شهرهایی مانند مشهد و اصفهان نیز با مشکلات مشابهی روبرو هستند و به طور خاص به بحران فرونشست در اصفهان به دلیل «برداشت‌های بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی —حتی آب‌های فسیلی—» اشاره کرد.

وی در پایان با تأکید بر مسئولیت اجتماعی اتاق تهران و اهمیت اقتصاد استان تهران در اقتصاد کلان کشور، اعلام کرد: ما در اتاق تهران آماده‌ی همکاری و پیگیری همه‌جانبه هستیم.

 نجفی‌عرب ابراز امیدواری کرد که این سمینار یک‌روزه به خروجی مناسب و عملیاتی منجر شود و گفت: بنده نیز به عنوان مسئول اتاق تهران، آمادگی کامل دارم تا حمایت‌ها و پیگیری‌های لازم را به عمل آورم.

«علی ربیعی» دستیار اجتماعی رئیس جمهور در ادامه این نشست تخصصی با تشکر از اتاق تهران، اعضای علمی، پژوهشگران، دانشجویان و نمایندگان نهادهای مدنی حاضر، بر اهمیت این همایش در طرح مسئله‌ای ملی تأکید کرد.

وی با بیان اینکه کمترین دستاورد این همایش «مرور چالش‌های شهر تهران» برای درک بهتر مسئله خواهد بود، اظهار داشت: در گامی فراتر، امیدواریم از این نشست‌ها، موضوعات قابل ارایه به سیاست‌گذاران استخراج شود.

ربیعی  خروجی مطلوب این گردهمایی را دستیابی به «راهکارهای برآمده از مباحث علمی و تجارب شهروندان تهرانی — که در قالب نهادهای مدنی گرد هم آمده‌اند —» عنوان کرد.

او گفت:  اولین نکته قابل توجه در این نشست، شیوه مشارکت و برگزارکنندگان آن است. این نشست را اتاق بازرگانی و صنایع کشاورزی استان تهران به‌همراه یک نهاد علمی، یعنی انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات و همچنین سمن‌ها و نهادهای مدنی به‌ویژه نهادهای مدنی در محلات تهران برگزار کرده‌اند.

وی افزود: در پنل‌های ما تلاش شده در هر پنل این ابعاد مراعات شوند که هم دولت در پنل‌ها حضور داشته باشند، هم بخش خصوصی و هم اعضای نهادهای مدنی. این ترکیب خودش الگویی برای بررسی مسائل دیگر هم می‌تواند قرار بگیرد. معمولاً نهادهای علمی همایشی برای خودشان دارند، ممکن است نهادهای مدنی گفت‌وگوهایی در میان خودشان داشته باشند و بخش خصوصی نیز گفت‌وگوهای میان‌بخشی خود را داشته باشد.

هیچ نهادی به تنهایی نمی‌تواند تهران را نجات دهد

ربیعی اضافه کرد: در این همایش بیش از ۵۰ نفر از متخصصان، صاحب‌نظران و کنشگران اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دعوت شدند تا برای فهم مسئله امروز تهران و راهکارهایی که احیاناً در کوتاه‌مدت یا بلندمدت بتوان از آن‌ها استفاده کرد، همکاری کنند. به نظر من، هیچ‌کس یا هیچ نهادی به تنهایی نمی‌تواند تهران را نجات دهد.

وی در ادامه گفت: حتی اگر ایده انتقال پایتخت که من گفت‌وگویی در این زمینه ندارم و موضوع صحبت من نیست را فرض بگیریم، چنین ایده‌ای فرض محال یا فرض منطقی یا به هر ترتیبی که باشد، مسئله تهران با این کار حل نمی‌شود؛ مسئله شهروندان تهرانی هم حل نمی‌شود. خود موضوع تهران، فارغ از پایتخت بودنش، یک مسئله بزرگ است و به نظر من یک اجماع بزرگ بین نهادهای مدنی، نهاد علم و سیاست‌گذاران دولتی نیاز داریم تا بتوانیم تهران را زیست‌پذیرتر کنیم.

ربیعی عنوان کرد: در اینجا می‌توانیم شاید با رهنمودها و سیاست‌هایی ارائه دهیم که تهران را زیست‌پذیرتر کند. این همایش شاید سومین همایش از نوع خودش باشد. البته من همایش‌های زیادی درباره تهران دیده‌ام، اما با توجه به هفت پنلی که در این همایش طراحی شده، این سومین همایش از این نوع است که برگزار می‌شود.

وی افزود: برای من جالب بود که هنگام مطالعه، پیش‌زمینه اصلی سمینار اول، مطالعاتی بود که در موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی در سال ۱۳۳۷ انجام شد. اصلاً موضوع جامعه‌شناسی شهری در سال ۱۳۳۷ در درون موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی شکل می‌گیرد. سال ۱۳۴۱ وقتی دولت علی امینی سر کار می‌آید؛  مورد حمایت کندی است و شرط حمایت دموکرات‌ها از شاه، اصلاحات اقتصادی یا تغییرات ساختاری بود که در آن زمان به انقلاب شاه و ملت مشهور شد و با نخست‌وزیری علی امینی همراه بود.

ربیعی اظهار کرد: فضای سیاسی کشور در دوره علی امینی تا حدود زیادی باز و زمینه فراهم می‌شود تا اولین سمینار بررسی مسائل تهران را در شش روز برگزار کنند. شاید به جای این هفت پنل، ما هم شش پنل داشتیم، پنل هفتم را بعداً با عنوان دفاع میهنی تهران پس از دفاع میهنی نام‌گذاری کردیم. جالب است که روزنامه اطلاعات در آن روزها که یکی از روزنامه‌های اصلی بود، هر شش روز را پوشش خبری داد.

وی توضیح داد: وزیران، مدیران سازمان‌های خدماتی، دانشگاهیان و متفکرانی مثل دکتر سیاسی، مهندس بازرگان، جمشید بهنام در این نشست‌ها حضور دارند. شهردار تهران و معاونان و مشاوران خارجی شهردار تهران هم در این نشست‌ها حضور دارند.

او در ادامه تصریح کرد: الگویی که ما در این همایش به کار گرفتیم، تقریباً با توجه به تجربه سمینار تهران در سال۱۳۴۱ بوده است. دو سخنرانی مشهور در آن نشست‌ها صورت می‌گیرد؛ نخست شهردار بهجت‌آباد سخنرانی می‌کند و سپس شهردار جوادیه. من پنج‌ساله بودم که شهردار جوادیه، مرحوم مینوچهر، در محله جوادیه خوابگاهی برای نگهداری کودکان در شب‌ها و دادن روزی یک وعده شیرخشک به کودکان را طراحی کرد.

وی بیان کرد: در چند سالی که شهردار تهران بود، من یادم هست کامیون‌های آجر و ماسه را خودش می‌شست، بچه‌های محله را سوار می‌کرد و بزرگترین جایی که بچه‌ها می‌دیدند، یعنی بلوار کشاورز که بلوار الیزابت بود، می‌برد و اولین جرقه‌های نابرابری در ذهن من از این مقایسه جوادیه و بلوار الیزابت شکل گرفت.

ربیعی در ادامه گفت: این اولین همایش و نشست درباره تهران است. جالب است که شش مسئله برای تهران در آن روز در سال ۱۳۴۱ مطرح می‌شود: نخست بورس‌بازی زمین و مسکن دوم تأمین آب تهران. این موضوعاتی بوده که در آن جلسه مطرح شده و زنده‌یاد مهندس بازرگان بخشی از لوله‌کشی آب تهران را در آن سال‌ها انجام می‌دهد.

طرح جامع را عملا کنار گذاشته‌اند

وی افزود: موضوع سومی که در نتایج این نشست مطرح می‌شود؛ حمل‌ونقل و مشکلات آن است. چهارمین موضوع، فقدان طرح جامع برای تهران است که ما امروز با وجود طرح جامع، عملاً آن را کنار گذاشته‌اند. این یعنی مسئله طرح جامع از ۱۳۴۱ تا حالا هست.

او اضافه کرد: پنجمین موضوعی که در این سمینار مورد بحث قرار گرفت، آسیب‌های اجتماعی تهران است. در آن زمان بحث می‌شود که بیشترین شیوع آسیب‌های اجتماعی در تهران است. نکته ششم مسئله تمرکزگرایی و توسعه نابرابر در مناطق کشور است. این شش مسئله، خروجی همایش سال ۱۳۴۱ تهران است. بعد دو پیشنهاد از دل این همایش بیرون می‌آید: نخست اقدام برای تهیه طرح جامع تهران و دوم آغاز مبحث آمایش سرزمین.

ربیعی در ادامه توضیح داد: برایم جالب است که هم‌اکنون تهران با چالش‌هایی روبه‌رو است که تقریباً از همان بدو تولد تهران تا به امروز وجود داشته و در 1341 در صحنه علم مطرح می‌شوند و گسترش می‌یابند. اگر الان هم به چالش‌های تهران نگاه کنیم؛ رشد جمعیت و گسترش بی‌رویه، از بین رفتن طرح جامع، سیاست‌گذارانی که می‌خواهند با سیاست‌هایی برای انتخابات‌ها و تلاش‌های پوپولیستی و  تلاش‌های توده‌ستایانه که صورت می‌دهند و برای کنترل برخی از بحران‌های دیگر، راهشان در زمین تهران و گسترش تهران است، را می‌بینیم.

او اشاره کرد: این موضوعی است که تاکنون بوده است؛ قول روستا، بخش شدن، بخش، شهر شدن را داده‌اند. این پدیده‌ای است که تا به امروز هم متأسفانه وجود دارد. رشد جمعیت نیز بحث مفصل خودش را دارد. تهران سه نسل حاشیه‌نشینی را تجربه کرده و همواره به جمعیت تهران اضافه کرده‌اند. نسل اول حاشیه‌نشینی تهران مربوط به مدرنیزاسیون اولیه است؛ دوره‌ای که راه‌آهن ساخته می‌شود.

تهران،  شهر نابرابری‌های اقتصادی و اجتماعی

دستیار اجتماعی رئیس‌جمهور با تاکید بر اینکه امروز تهران، پرترافیک‌ترین شهر خاورمیانه است و همچنان سیستم حمل و نقل عمومی ما مشکلات بسیاری دارد، گفت: این مساله  بیشترین اتلاف زمان ملی را رقم زده است. جامعه‌شناسان برجسته از «ارزش نداشتن زمان» به عنوان یک خصیصه فرهنگی جامعه ایرانی یاد کرده‌اند مساله‌ای که کماکان وجود دارد یعنی اسراف وقت ملی در ترافیک‌ها که می‌تواند چند سال از  عمر و جوانی جمعیت یک کشور باشد.

وی عنوان کرد که در تهران همچنان با معضلاتی مانند آلودگی هوا، کمبود منابع طبیعی، مصرف سوخت‌های فسیلی، خودروهای فرسوده، نبود فضای سبز مواجه هستیم: در شرق تهران و به‌ویژه در جنوب و شرق شهر شاهد  کمبود آب هستیم. فرسودگی بافت شهری، ساختمان‌های قدیمی غیرمقاوم، گسل‌های تهران و به هم خوردن اکوسیستم در این شهر دیگر مشکلاتی هستند که پایتخت با آنها مواجه است.

ربیعی  به مسائل مرتبط با اقتصاد شهر هم اشاره کرد؛ مسائلی مانند گرانی مسکن، هزینه بالای زندگی و کمبود خدمات. وی گفت:  من معتقدم تهران شهر نابرابری‌های اقتصادی و اجتماعی است. شکاف میان شمال و جنوب شهر مربوط به امروز و دیروز نیست. از مدرنیزاسیون تهران، شکاف میان شمال و جنوب را ما کماکان داشتیم. روزگاری منیریه، امیریه محله اعیان‌نشین تهران است. منطقه بازار، خیابان ایران، محله اعیان‌نشین تهران است. اما امروز این اعیان‌نشینی کوچ کرده، در حالی که ما مسئله نابرابری را در تهران داریم.

وی  یکی از دلایل پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ را، احساس نابرابری فرزندان مهاجرین نسل اول در مقایسه بین شمال و جنوب شهر دانست و گفت: مهاجر نسل اول زندگی بهتری در تهران پیدا کرد، اما فرزند مهاجر نسل اول در مقایسه بین شمال و جنوب، دچار « تعارض» شد و این پدیده اعتراضی در آن شکل گرفت. نابرابری بستر اعتراضات اجتماعی است و شهر تهران کماکان نابرابر و ناعادلانه اداره می‌شود.

تهران با منطق بازاری اداره می‌شود

 دستیار اجتماعی رئیس‌جمهور، بر این باور است که وضع امروز تهران از نظر نابرابری بسیار جدی است:  اساساً تهران شهر عادلانه‌ای نبوده و  سیاست‌های ما هم این بی‌عدالتی و ناعادلانه بودن شهر را تقویت کرده است. فضا ناعادلانه است. فرصت‌ها  در شهر ناعادلانه است. شهر تهران نه بر اساس نیازهای انسانی بلکه بر اساس سود اقتصادی، گسترده و مدیریت شده است.

وی  تاکید کرد:  حکمرانی شهر تهران، حکمرانی انسان‌محور نیست. اداره تهران نوعی کج‌کارکردی اقتصادی است و با منطق بازاری اداره می‌شود. در چنین منطقی تهران به خانه اندیشمندان علوم انسانی، به محلی برای انجمن صنفی روزنامه‌نگاران و به محلی برای انجمن جامعه‌شناسی و مطالعات فرهنگی نیاز ندارد. به اصطلاح «شرکای اجتماعی تهران» در حکمرانی تهران گم هستند.

به گفته ربیعی  شهر خودش یک محصول اجتماعی است به بیان دیگر محصول روابط اجتماعی، اقتصادی و سیاسی است:  تصور از مدیریت موفق شهر با بتن‌ریزی، سازه‌های آهنی، پل‌ها و آسمان‌خراش‌ها به عنوان تصور غم‌انگیزی است که امروز شکل گرفته است. در این نگاه مدیری که پل‌های زیادی ساخت مدیری موفق است در حالی که سوال اصلی آن است که کدام مدیر نابرابری تهران را کم کرد یا تهران را زیست‌پذیرتر کرد؟ اساسا آدم‌های شهر روح شهر هستند و شهری که آدم‌ها در آن نقشی نداشته باشند، شهر مردگان است.

وی با اشاره به اینکه  حوزه خصوصی ما از بین رفته و حوزه‌های عمومی ما هم در حال اشغال شدن است، افزود: شهر مکان و ظرف شکل‌گیری حوزه عمومی است اما اشغال حوزه‌های عمومی، بدترین اتفاقی  است که از ۱۳۴۱  تا کنون ادامه داشته و در دهه‌های اخیر شدت یافته است.

ربیعی بر ضرورت وجود  سازوکارهای حکمرانی اجتماعی برای تهران تاکید کرد و افزود: برای بهبود شرایط زیست بهتر به «اجماع بزرگ» نیاز داریم و انتظار می‌رود که دولت، نهادهای اجتماعی، نهادهای خدماتی، انجمن‌های محلی و نهاد دانشگاه در این حوزه در کنار ما باشند به این امید که بتوانیم به مسائل آینده تهران کمک کنیم.