ایلنا گزارش می‌دهد؛
خلاء قانونی برای کارکنان شرکت‌های ارائه خدمات درمانی در منزل/ پرستاران: برای بیمه و بازنشستگی سردرگم هستیم
کادر درمان‌ها و پرستارانی که به صورت آزاد زیر نظر شرکت‌های ارائه خدمات درمانی در منازل کار می‌کنند، اوضاع نامساعدی نسبت به کارکنان بیمارستانهای خصوصی دارند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، بارها مسئولان وزارت بهداشت و درمان صحبت از توسعه مراکز مراقب در منزل کرده‌اند. طبق قانون برنامه ششم توسعه وزارت بهداشت و درمان مکلف است که خدمات پرستاری و پزشکی خانواده را مهیا کند. با این حال پرستارانی که در منازل کار می‌کنند، مشکلات زیادی دارند. از سویی تعرفه‌هایی پایینی دارند و از سوی دیگر در خصوص بیمه و سخت و زیان‌آوری کارشان دچار مشکلاتی هستند.
عمده خدمات پرستاری از سال ۹۶ که اول بار تعرفه‌های خدمات پرستاری در منازل تعیین شد تاکنون یعنی بعد از گذشت دو سال حدود ۱۵ تا ۱۶ درصد افزایش داشته است. این است که پرستاران ترجیح می‌دهند در بیمارستان‌ها کار کنند تا به استخدام شرکت‌هایی دربیایند که سهم‌های بالا از خدمات به بیماران می‌گیرند. توافقی بودن سهم پرستاران و پزشکان و پرستاران و شرکت ازجمله مشکلات بزرگی است که کارکنان بخش بالین دارند.
شرکت‌های ارائه خدمت و مراقبت بالینی در منازل با چه قواعدی تأسیس می‌شوند
تاسیس شرکت‌های ارائه خدمات بالینی راه‌های خود را دارد. طبق آیین‌نامه تأسیس مراکز ارائه خدمت و مراقبت بالینی در منازل؛ این مراکز طبق ضوابط و مقررات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، با شرح وظایف و اختیارات تعیین‌شده، پس از اخذ مجوز از معاونت‌های درمان دانشگاه‌ها، توسط افراد واجد شرایط که پرستاران دارای مدرک کارشناسی و بالاتر و حداقل ۵ سال سابقه خدمت هستند، تأسیس و اداره می‌شود و به ارائه خدمات غربالگری، مراقبتی، مشاوره‌ای و آموزش‌های خودمراقبتی می‌پردازند.
طبق همین آیین‌نامه؛ نظارت و ارزشیابی خدمات ارائه‌شده توسط این مراکز در سراسرکشور به عهده‌ی دانشگاه‌ها/دانشکده‌های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مربوطه خواهد بود. پس از کسب موافقت اصولی از معاونت درمان دانشگاه، حداکثر ظرف مدت یک سال، متقاضیان مهلت تأسیس مرکز را دارند.
همچنین دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور می‌توانند به ازای هر ۵۰ هزار نفر جمعیت تحت پوشش به یک مرکز مجوز تاسیس اعطا نمایند برای اینکه در سطح شهر، مراکز پراکندگی مناسبی داشته باشند دانشگاه‌ها تعداد مراکز موردنیاز را در هر منطقه شهرداری تعیین و بر اساس آن مجوز صادر می‌نمایند.
تعرفه‌ها کفاف ایاب و ذهاب هم به زور می‌دهد
حسین علی‌نسایی (عضو شورای عالی نظام پرستاری کشور) درباره این شرکت‌ها و مشکلات پرستاران گفت: شرکت‌های ارائه دهنده خدمات در منزل دو گونه هستند. یک نوع از شرکت‌ها خدمات خانه‌داری تا مراقبت از معلولان، بیماران و کودکان را ارائه می‌کنند. نوع دیگر شرکت‌های پرستاری آکادمیک هستند که خدمات تخصصی ارائه می‌کنند و مطابق شرح وظایف بیمارستان‌ها عمل می‌کنند.
او با اشاره به اینکه دسته دوم مجوز فعالیت‌شان را از وزارت بهداشت و درمان می‌گیرند و باید طبق «آیین نامه تأسیس مراکز ارائه خدمت و مراقبت بالینی در منازل» عمل کنند، گفت: عمده مشکلات پرستاران شاغل در این شرکت‌ها این است که تعرفه‌های پرستاری که در شورای عالی بیمه تصویب می‌شوند، هر ساله کفایت هزینه‌های ایاب و ذهاب فرد هم نمی‌کند و خیلی پایین است.
به گفته علی نسایی، تعرفه مراقبت‌های اولیه پرستاری توسط کمک پرستار به صورت ساعتی ۹۲۰۰ تومان در سال ۹۸ بوده است که همین تعرفه در سال ۹۶ حدود ۸ هزار تومان بوده است و عملاً شامل افزایش ۱۵ درصدی شده است.
عضو شورای عای نظام پرستاری کشور ادامه داد: البته این قیمت‌ها در شهرهای بزرگتر با توجه به مخارج بالای زندگی پرستاران کمتر هم هست.
ارائه خدمات بالینی در منازل به نفع مردم و بیمه‌هاست
طبق اظهارات این فعال صنفی پرستاران؛ در واقع مسئله اینجاست که عایدی خدمات پرستاری در منزل خیلی کمتر از عایدی پرستاری در بیمارستان‌هاست. همین سبب می‌شود که پرستاری در منزل در ایران چندان رایج نباشد. به خصوص که این شکل از خدمات به لحاظ مالی هم به نفع بیمار و هم به نفع صندوق‌های بیمه‌ای است و برای بیماران هم احساس آسایش بیشتری دارد.
وی افزود: این است که برخلاف وعده‌های مسئولان وزارت بهداشت شاهد توسعه خدمات پرستاری در منزل نبوده‌ایم زیرا پرستاران ترجیح می‌دهند در بیمارستان‌ها کار کنند. ضمن اینکه شرکت‌ها نیز درصدی از مبالغ را برمی‌دارند که عمدتاً ۳۰ درصد است. البته سهم شرکت و پرستار نیز عمدتاً در واقعیت امر به صورت توافقی تعیین می‌شود.
علی‌نسایی خاطرنشان کرد: مشکل بزرگتر اینجاست که عمدتاً این تعرفه‌ها رعایت نمی‌شوند. یعنی مبالغ به صورت توافقی بین بیمار و شرکت تعیین می‌شود.
عضو شورای عالی نظام پرستاری کشور ادامه داد: عملاً پایین بودن تعرفه‌های پرستاری باعث تعطیلی پرستاری در منزل شده‌است.
توافقی بودن دستمزد بین پرستار با پزشک و شرکت‌ها مشکل‌زاست
این فعال صنفی پرستاران تاکید کرد: برخی از خدمات پرستاری باید زیر نظر پزشک صورت بگیرد. البته در اینجا نیز خیلی از خدماتی که توسط پرستار صورت گرفته به نام پزشک زده می‌شود. پزشک و پرستار نیز به صورت توافقی سهم خود را تعیین می‌کنند. در این حال اتفاقاً سوءاستفاده بیشتری صورت می‌گیرد.
وی افزود: پرستاران طبق قانون در صورتی که در مقطع کارشناسی ۵ سال سابقه کار داشته باشند، می‌توانند به ارائه خدمات در منزل بپردازند.
طبق آیین نامه تأسیس مراکز ارائه خدمت و مراقبت بالینی در منازل؛ این مراکز طبق ضوابط و مقررات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، با شرح وظایف و اختیارات تعیین‌شده، پس از اخذ مجوز از معاونت‌های درمان دانشگاه‌ها، توسط افراد واجد شرایط که پرستاران دارای مدرک کارشناسی و بالاتر و حداقل ۵ سال سابقه خدمت هستند، تأسیس و اداره می‌شوند و به ارائه خدمات غربالگری، مراقبتی، مشاوره‌ای و آموزش‌های خودمراقبتی می‌پردازند.
وی درباره ثبت شرکت‌های خدمات پرستاری توسط پرستاران گفت: آیین نامه مربوطه آن «آیین‌نامه تأسیس مراکز ارائه خدمت و مراقبت بالینی در منازل» است. موسسین می‌توانند جمعی از پرستاران باشند که در این حالت باید دوم سوم آن کارشناس پرستاری باشند، در عین حال در موارد خاصی که نیاز بود درمان بیمار زیر نظر پزشک باشد، می‌توانند با چند پزشک توافقاتی برای کار داشته باشند.
۷۰۰ شرکت خدمات درمانی منازل به ثبت رسیده است
علی‌نسایی با تاکید بر اینکه تاکنون ۷۰۰ شرکت خدمات درمانی منازل به ثبت رسیده است که برای رساندن آن به هزار مورد تلاش می‌شود، بیان کرد: یکی از عمده‌ترین مشکلات پرستاران در این شرکت‌ها این است که خیلی از آنان پرستار را تا مدت‌ها بیمه نمی‌کنند. بازار پرستاری در منزل کاملاً آشفته است و هیچ نظارت خاصی بر آن نیست.
این فعال صنفی پرستاران خاطرنشان کرد: این طیف از پرستاران به دلیل عدم ذکر در قانون مشمول سخت و زیان‌آوری نیستند. درحالیکه در هر شغلی وقتی خدمات ۲۴ ساعته ارائه می‌شود، فرد مستحق سختی کار است و جسمش به واقع تحلیل می‌رود.
او ادامه داد: مشکل عمده پرستاری در منزل به لحاظ خلاء قانونی و آیین‌نامه‌ای نیز هست. نیاز است که این حوزه‌ها به لحاظ سختی کار و مسائل بیمه‌ای پرستاران مورد بازبینی قرار بگیرد.
هر چه هست کادر درمانی و پرستاری که به صورت آزاد زیر نظر این شرکت‌ها کار می‌کنند، اوضاع نامساعدتری نسبت به کارکنان بیمارستانهای خصوصی دارند. نه به لحاظ مزدی و نه به لحاظ مسائل بازنشستگی و بیمه‌ای از اندک حقوق نیز برخوردار نیستند و به دلیل نبود نظارت با همین شرایط سخت در این سال‌ها سر کرده‌اند. با این حال این یک پاسخ کلیدی است به اینکه چرا ارائه خدمات بالینی در منازل و پزشک خانواده نتوانسته توسعه یابد؟
گزارش: مریم وحیدیان
