وقتی ماه مهر، بوی ماه مدرسه نمی‌دهد
هزینه‌های لباس فرم و دفتر و کتاب چند میلیون تومان است!
یک فعال کارگری گفت: بسیاری از خانواده‌ها نه به دلیل بی‌علاقگی فرزندانشان، بلکه به خاطر فشار مالی، ناچارند بچه‌ها را پشت درِ مدرسه نگه دارند. پدرها با شرمندگی می‌گویند «امسال نمی‌فرستمش، خرجش زیاد بود» و مادرها امیدوارند سال بعد اوضاع بهتر شود.
به گزارش خبرنگار ایلنا، طبق اصل ۳۰ قانون اساسی، «دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسایل تحصیلات عالی را تا سر حد خودکفایی کشور به طور رایگان گسترش دهد.» این اصل اما به مرور با گسترش مدارس خصوصی و کمرنگ شدن نقش دولت در آموزش، به فراموشی سپرده شد. امروزه بسیاری از خانواده‌های برای پیدا کردنِ مدرس دولتی دچار مشکل هستند و بسیاری دیگر نیز ترجیح می‌دهند فرزندان خود را به مدارس غیرانتفاعی بفرستند.
حتی اگر خانواده‌ای فرزندِ خود را به مدارس دولتی بفرستد باز هم تأمین هزینه‌های آموزش برای یک خانواده‌ی کارگری با حقوق حداقلیِ ۱۵ تا ۲۰ میلیون تومان بسیار سخت است. یک جستجوی ساده در اینترنت نشان می‌دهد قیمت یک دفترچه ساده‌ی ۱۰۰ برگ بیش از ۱۰۰ هزار تومان است. و برخی قیمت دفتر ساده را بین ۲۰۰ تا ۳۰۰هزار تومان هم گزارش کرده‌اند. البته باید هزینه‌های بالای سایر اقلام مورد نیاز آموزش از جمله کیف و لباس فرم مدرسه و نوشت‌افزار را نیز در نظر گرفت. از قرار، قیمت کتب درسی نیز افزایش ۱۱۰ تا ۱۲۰ درصدی داشته است. این موارد را باید در کنار هزینه‌های اجباری‌ای که مدارس دولتی از خانوارها دریافت می‌کنند قرار داد. در این شرایط، افزایش تعداد دانش‌آموزانی که مجبور به ترک تحصیل می‌شوند دور از ذهن نیست.
سیمین یعقوبیان، فعال کارگری، با اشاره به هزینه‌های بالای آموزش در کشور و مشکلاتی که برای خانواده‌های کارگری پیش آمده است و در نهایت ترک تحصیل کودکان گفت: متأسفانه این واقعیت تلخ وجود دارد که هر مهر که می‌رسد، فشار مالی تازه‌ای بر دوش کارگران گذاشته می‌شود. نتیجه‌اش ترک تحصیل بیشتر و گسترش شکاف طبقاتی است. این وضعیت از عدالت آموزشی فاصله بسیار دارد.
وی گفت: برخی از خانواده‌ها، نه به دلیل بی‌علاقگی فرزندانشان، بلکه به خاطر فشار مالی، ناچارند بچه‌ها را پشت درِ مدرسه نگه دارند. پدرها با شرمندگی می‌گویند «امسال نمی‌فرستمش، خرجش زیاد می‌شود» و مادرها امیدوارند سال بعد اوضاع بهتر شود. این یعنی فقر، آموزش را از کودکان می‌گیرد و آن‌ها را به سمت کار خیابانی سوق می‌دهد.
این فعال کارگری گفت: طبق اصل ۳۰ قانون اساسی، آموزش باید رایگان باشد. در این اصل آمده دولت موظف است آموزش رایگان را تا پایان متوسطه فراهم کند. اما وقتی خانواده‌های کارگری باید برای لباس فرم، ثبت‌نام و کمک‌های اجباری پول بدهند، یعنی «آموزش رایگان» فقط یک شعار است.
یعقوبیان به دریافت اجباری وجه در مدارس دولتی اشاره کرد و گفت: از نظر قانون، مدارس دولتی هیچ پولی نباید هنگام ثبت‌نام از والدین بگیرند. دریافت هر گونه وجه، حتی تحت عنوان «کمک داوطلبانه»، کاملاً غیرقانونی است. با وجود تأکیدات رسمی، این روند هرساله ادامه دارد؛ «قانون روی کاغذ است و عمل در میدان چیز دیگری.»
این فعال کارگری به نقش سیستم نظارتی آموزش‌وپرورش اشاره کرد و گفت: نقش سیستم نظارتی بسیار کمرنگ است. بازرسان معمولاً فقط پس از شکایت مردمی وارد عمل می‌شوند. مدیران مدارس هم می‌دانند برخورد جدی در کار نیست، پس همان مسیر قبلی را ادامه می‌دهند.
وی بیان کرد: دریافت هرگونه وجه در مدارس دولتی، حتی تحت عنوان «کمک هزینه»، باید به‌طور کامل ممنوع شود. بازرسی‌ها باید سرزده و شفاف باشند، نه صرفاً روی کاغذ.
وی در پایان گفت: یکی از بزرگ‌ترین فشارها، تهیه لباس فرم، نوشت‌افزار و کتاب درسی است. لباس فرم‌هایی که قرار بود نماد برابری باشند، امروز باری سنگین شده‌اند. قیمت برخی ست‌های رسمی برای لباس فرم مدارس، به بیش از یک‌ونیم میلیون تومان می‌رسد. مثلاً برای یک کت و شلوار رسمی دبیرستان پسرانه، گاهی باید بیش از یک میلیون و پانصد هزار تومان پرداخت!
