زیر و بم افزایش قیمت نان/ دود گرانی نان به چشم کارگران خباز هم می‌رود

به گزارش خبرنگار ایلنا، طی روزهای گذشته قیمت نان در برخی از شهرها  افزایش یافته است. چندی پیش فاطمه نظری، رئیس اتحادیه صنف نانوایان سنتی تهران، اعلام کرد که «اخیراً و با تائید وزارت کشور، تغییرات قیمت در کارتخوان‌های مربوط به فروش نان به اجرا در آمده است».  البته ساعاتی بعد، نایب‌رئیس اتحادیه نانوایان سنتی تهران محمدجواد کرمی، خبر رئیس خود را تکذیب کرد. در عین حال در گزارش‌ها آمده که در برخی از شهرها، نانوایان قیمت نان را «خودسرانه» افزایش داده‌ و سبب نارضایتیِ شهروندان شده‌اند. 

افزایش قیمت  نان، احتمالا یکی از پیامدهای اعتراضات سراسریِ نانوایان در شهرهای مختلف است. اوایل خردادماه نانوایان در شهرهای قم، اصفهان، اهواز، بیرجند، کرمانشاه، شاهین‌شهر و مشهد و چند شهر دیگر تجمع کردند. دلایلِ اعتراض آن‌ها، قیمت  پایین نان نسبت به هزینه‌های تولید و عدم واریز یارانه‌‎ی ۴۰ درصدی دولت بود. نانوایان می‌گفتند اگر دولت نمی‌تواند یارانه‌ی نان را پرداخت کند، قیمت نان را آزاد اعلام کند. 

آزادسازیِ قیمت نان به معنای افزایشِ سرسام‌آور قیمت این کالای اساسی است و از آنجا که نان، قوت غالب اقشار ضعیف جامعه است، با چنین تصمیمی بی‌شک آسیبِ چند برابری به معیشت  حداقلیِ این اقشار وارد خواهد شد. طی سال‌های گذشته، به دلیلِ حذف تدریجیِ ارز ترجیحی از بسیاری از کالاهای خوراکی و نهاده‌های دامی، قیمت  کالاهای خوراکی مورد نیاز مردم افزایش یافته و این خود، سبب حذف بسیاری از کالاها از سفره‌‌ها شده است. به طوریکه کوچک شدنِ سفره‌ی اقشار ضعیف جامعه از مواد غذایی حیاتی و مورد نیاز، هشدار کارشناسان را در پی داشته است. حالا در چنین شرایطی، پُربیراه نیست اگر بگوییم افزایش قیمت نان به معنای کوچک کردنِ هر چه بیشترِ سفره‌ی کارگران است. 

با این حال، آنطور که گفته می‌شود، عدم افزایش  قیمت  نان نیز مساویست با تداوم سرکوب مزد کارگران نانوایی. این کارگران به عنوان یکی از ضعیف‌ترین اقشار طبقه ی کارگر از حقوق بسیار ناچیزی برخوردار هستند و افزایش دستمزدِ آن‌ها طبق عرف، منوط  شده است به افزایش قیمت نان. این البته آن‌ چیزی است که کارفرمایان به آن اذعان دارند. آن‌ها می‌گویند تداوم وضعیت فعلی، افزایش هزینه‌های تولید و عدم حمایت دولت و عدم‌ پرداخت به موقع یارانه نان، هم ما و هم کارگران را زمین می‌زند. با این وضعیت چنین تصور می‌شود که کارگران خباز نیز از افزایش قیمت نان منتفع خواهند شد؛ اما آیا چنین است؟ 

عبدالله بلواسی، فعال صنفی کارگران خباز، در پاسخ به این سوال می‌گوید: پیش از همه باید بگوییم که ما هم مخالف گران شدن قیمت نان هستیم و معتقدیم کارگران، حتی کارگران خباز که افزایش حقوق‌شان منوط به افزایش قیمت نان است، از این موضوع آسیب می‌بینند. ما  کارگر هستیم و افزایش قیمت نان پیش از آنکه بر حقوق کارگر خباز اثر بگذارد، سفره‌ی او را خالی‌تر می‌کند و دودِ این افزایشِ قیمت به چشم خودِ ما نیز می‌رود. 

بلواسی می‌گوید: برای حل این تعارض، باید دستمزدِ کارگرانِ خباز نیز مانند دیگر کارگران، در شورایعالی کار تعیین شود نه اینکه آن را منوط به افزایش قیمت نان کنند! این یک عرف اشتباه و غیرمعقول است که متأسفانه سبب شده دستمزدِ کارگران خباز دیر به دیر افزایش یابد به طوریکه طی دو سال گذشته افزایش دستمزد در برخی از استان‌ها از جمله استان‌های محروم کشور صورت نگرفته و معیشت کارگران خباز از این نظر بسیار بحرانی است. 

این فعال صنفی کارگران خباز می‌گوید: سال گذشته حداقل دستمزد کارگران ۲۷درصد و امسال نیز ۴۵درصد افزایش یافت و اگر بخواهیم این افزایش را بر دستمزدِ کارگران خباز اعمال کنیم باید دستمزد آن‌ها بیش از ۷۰درصد افزایش پیدا کند، در حالیکه حتی اگر قیمت نان را هم افزایش دهند، باز نمی‌توانند این افزایش را اعمال کنند. ضمن اینکه حتی اگر افزایش قیمت نان هم اتفاق بیفتد این افزایش بیش از آنکه صرف دستمزدِ کارگر شود، صرف هزینه بیمه و تولید می‌شود و در نهایت رقم خاصی به کارگر نمی‌رسد. پس نمی‌توان گفت افزایش قیمت نان به نفع کارگران است بلکه همانطور که گفتم به ضرر ما کارگران تمام می‌شود. 

بلواسی گفت: ببینید در این دوسال افزایش قیمت نان اتفاق افتاده اما در دستمزد کارگران تغییر خاصی اتفاق نیفتاده است. این در واقع نتیجه‌ی همان عرف غیر منطقی است که افزایش دستمزد کارگران خباز را منوط به افزایش قیمت نان کرده است. 

وی گفت: این سرکوب مزدی باید جبران شود و راه آن،  افزایش مزد کارگران خباز مطابق با مصوبه‌ی شورایعالی کار است. همچنین بایستی فاصله‌ی مزدی بین کارگران خباز با سایر کارگران،  از طریق حمایت دولت و پرداختِ بن کارگری جبران شود. 

حضورِ چندساعته کنارِ آتش تنور و پخت نان، کار سختی است و این سختی زمانی طاقت فرسا و غیر قابل تحمل می‌شود، که بابتِ این کار سنگین، درآمد کافی به دست نیاید.

بلواسی می‌گوید: دستمزد یک کارگر نانوایی  مثلا در کردستان، حدود ۱۰ میلیون تومان است. در حالیکه هزینه‌های اساسی زندگی مثل کرایه خانه افزایش بسیاری داشته است. خودِ دولت قیمت حامل‌های انرژی را افزایش داده است؛ همه چیز گران شده اما دستمزد کارگران خباز ثابت مانده است.

او اضافه می‌کند: در این شرایط،  بسیاری از کارگران خباز مجبورند بعد از خاتمه‌ی ساعت کاری به شغل‌های دیگر روی بیاورند؛ برخی از آن‌ها حتی مجبور به کولبری می‌شوند.