صرفه جویی میلیاردی جم در سال ناترازی انرژی/ پتروشیمی‌ها مزرعه داران برق می‌شوند؟
مسعود کرمانی، رییس بهینه‌سازی و مدیریت انرژی شرکت پتروشیمی جم در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا با تشریح ضرورت واحد بهینه‌سازی و مدیریت انرژی در مجتمع و مجموعه‌های پتروشیمی در کشور و اهمیت این واحد در پتروشیمی جم، اظهار داشت: واحد انرژی پتروشیمی جم از سال ۱۳۹۳ با استقراراستاندارد ۵۰۰۰۰۱ ISO شروع به کار کرد. در این مدت پایش تمام یوتیلیتی‌ها در واحدهای مجتمع جم را بر عهده داشته‌ایم و در تمام این سال‌ها همواره در انواع رویدادهای جایزه ملی انرژی، مقام‌آور بوده ایم.
وی ادامه داد: هرساله استانداردهای داخلی را رعایت و پاس می‌کنیم بطوریکه واحدهای الفین بر مبنای استاندارد ۱۳۳۷۰ و واحدهای پلیمری بر مبنای استاندارد ۹۶۴۸ و همواره زیر معیار استاندارد بوده‌اند و این روند در ۱۰ سال گذشته به واسطه انجام فرصت‌های بهبود از سوی واحد مدیریت انرژی، به اجرا درآمده است.
رییس بهینه‌سازی و مدیریت انرژی شرکت پتروشیمی جم با اشاره به توانمندی پتروشیمی جم در مدیریت انرژی گفت: در پتروشیمی جم سیاست‌گذاری بر مبنای انجام تمام پایش‌ها توسط نیروهای واحد انرژی است در حالی که در سایر مجتمع اقدامات M&V و اندازه گیری به شرکت‌های بیرونی محول می‌شود اما در شرکت پتروشیمی جم به واسطه حمایت مدیریت، تمام تجهیزات اندازه گیری خریداری شده و بدون وابستگی به خارج از شرکت، واحد انرژی تمام این اقدامات را انجام می‌دهد. بنابراین برون سپاری نداریم مگر به منظور تراست چک که یک باردر سال توسط شرکت‌های خارجی انجام می‌شود.
کرمانی درباره کارکرد و اهمیت واحد مدیریت انرژی با توجه به بحران ناترازی انرژی در کشور تاکید کرد: س معتقدم با توجه به شرایط امروز، باید به این واحد توجه بیشتری شود، طبق برآوردی که سال ۱۴۰۳ از هزینه‌ای که صرف یوتیلیتی شده با قیمت‌های جدید ۵ همت برای این بخش هزینه شده است. حال اگر واحد مدیریت انرژی در حوزه‌های پایش هوای ابزار دقیق، شبکه بخار، شبکه نیتروژن، کلیه عایق‌ها و ممیزی تجهیزات عملکرد خوبی داشته باشد؛ به طوریکه روند تغییرات شدت مصرف، سینوسی نباشد بلکه نزولی باشد می‌توانیم در این ۵ همت هزینه یوتیلیتی حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد صرفه جویی داشته باشیم که البته ارزش ۱۰ درصد آن نیم همت است که عدد قابل توجهی محسوب می‌شود.
وی افزود: با پایش‌ها داخلی با حمایت کمیته‌های انرژی و به ویژه واحدهای تعمیرات و بهره برداری انجام می‌دهیم این اثرگذاری مشهود است و این اثرگذاری برای نمونه‌ای مانند بخار بعد از ۶ ماه خودش را نشان می‌دهد و پس از این مدت زمان مشخص می‌شود که تا چه میزان انرژی ذخیره شده است که معمولا تنها در بخش بخار مصرف تا ۱۰ درصد کاهش پیدا می‌کند بخاری که در حال حاضر هر تن آن ۵۰۰ تومان با قیمت قدیم و ۸۰۰ تومان با قیمت جدید هزینه دارد.
رییس بهینه‌سازی و مدیریت انرژی شرکت پتروشیمی جم گفت: اگر واحد انرژی عملکرد خوبی داشته باشد می‌توانیم حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد پولی که بایت یوتیلیتی پرداخت می‌کنیم را صرفه جویی کنیم.
کرمانی در پاسخ به این سوال که این صرفه جویی در صنعت پتروشیمی ایران می‌تواند به چه عددی برسد، اظهار داشت: استانداردی تحت عنوان IEA به استاندارد بین المللی انرژی مربوط می‌شود و طبق این استاندارد می‌توان بین ۱۰ تا ۱۵ درصد مصارف مازاد یوتیلیتی را به واسطه اقدامات خوب مدیریت انرژی ذخیره کرد. این میزان صرفه جویی برای بخش عایق ۱۳ درصد، در بخش بخار ۱۰ درصد، در بخش هوا ۷ درصد که متوسط ذخیره انرژی در مجموع این بخش‌ها حداقل به ۱۰ درصد می‌رسد و این عدد در پتروشیمی جم حداقل ۱۰ درصد است در ۵ همت هزینه یوتیلیتی این پتروشیمی محاسبه می‌شود.
وی ادامه داد: در حال حاضر در برخی از واحدهای مدیریت انرژی مجتمع‌های پتروشیمی، ایزو ۵۰۰۰۰۱ وجود ندارد اما در پتروشیمی جم در ۱۰ سال گذشته واحد انرژی به عنوان یک واحد مفید و مهم شناخته شده است و با دید واحد فانتزی به آن نگاه نمی‌شود. چراکه این واحد هم عملیاتی، هم اندازه گیری و هم محاسبه و پایش است و هم کنترلر دارد و نرم‌افزار اندازه گیری بازدهی حرارتی کوره‌ها و اویلر در این واحد نوشته شده است. از این رو باید ارتباط تنگاتنگی بین واحد انرژی و بهره برداری، تعمیرات و تداراکات وجود داشته باشد که به واسطه آن دبیران کمیته‌های انرژی فعال باشند و پیشرفت داشته باشند که دراین روند، مدیران بادی به اهمیت این واحد پی برده باشند.
رییس بهینه‌سازی و مدیریت انرژی شرکت پتروشیمی جم افزود: بنابراین در واحد انرژی باید نیروی متخصص اعم از مهندس شیمی، برق، مکانیک در زمینه‌های مختلف مشغول به کار باشند و این واحد باید گرید خوبی داشته باشد.
کرمانی در پاسخ به این سوال که با توجه به شرایط تحریمی آیا در خرید تجهیزات مورد نیاز مانعی وجود دارد و آیا تجهیزات مورد نیاز به بومی‌سازی رسیده اند، گفت: خوشبختانه در این زمینه رو به بهبود بوده‌ایم به طوریکه برای مثال در شبکه پتروشیمی جم زمانی هزار طرح بخار وجود داشت که از این عدد ۵۰۰ طرح خراب بود اما الان این عدد به ۶۰ طرح بخار رسیده است. قاعدتا با توجه به شرایط مشکل در خرید و تامین تجهیزات وجود دارد بطوریکه سفارش خرید تله بخار مدل داگلاس تا ۹ ماه زمان می‌برد که وارد شود اما خوشبختانه در حال حاضر این تجهیزات بومی‌سازی شده و پتروشیمی تله بخار داخلی را خریداری می‌کند که قیمت آن یک دهم مشابه خارجی است و استفاده از آن ولو اینکه مدت زمان مصرفش دوساله باشد صرفه اقتصادی دارد چراکه بلافاصله امکان جایگزینی دارد.
وی ادامه داد: البته باید توجه داشت که تجهیزات این واحد در ۸ سال گذشته با قیمت کمتر از یک میلیارد تومان خریداری شده و قیمت روز همین تجهیزات به چیزی حدود ۱۰ میلیارد تومان می‌رسد و شاید این هزینه به زعم برخی از مدیران توجیه اقتصادی نداشته باشد اما باید صرفه جویی‌های حاصل از راه اندازی این واحد را در نظر بگیرند به طوریکه در پتروشیمی جم امسال پایش هوا بدون هیچ هزینه‌ای انجام شد در حالیکه همین اقدام در سایر مجتمع‌ها حدود ۵۰۰ میلیون تومان هزینه در بر دارد.
رییس بهینه‌سازی و مدیریت انرژی شرکت پتروشیمی جم تاکید کرد: خبر خوب این است که هر چند دیرهنگام است اما به مرور زمان راه اندازی و وجود واحد مدیریت انرژی در مجموعه پتروشیمی‌ها جا می‌افتد.
کرمانی درباره چگونگی تامین انرژی مورد نیاز پتروشیمی‌ها اظهار داشت: پتروشیمی‌های حاضر درعسلویه انرژی مورد نیاز خود را از شرکت مبین خریداری می‌کنند و در واقع آن ۵ همت هزینه یوتیلیتی بابت آب، برق، نیتروژن، هوا و بخار به مبین پرداخت می‌شود. واحد مدیریت انرژی اگر بتواند مصرف مدیریت شده داشته باشد می‌تواند ۱۰ تا ۱۵ درصد هزینه یوتیلیتی را کاهش داد و به نفع شرکت خواهد بود.
وی با اشاره به هزینه‌های مصرف برق ادامه داد: ممیزی برق در تمام ساختمان‌ها انجام می‌شود که البته میزان مصرف در ساختمان‌ها عدد بالایی نیست و تمام ساختمان‌ها ممیزی شده اند. اما برای ممیزی برق صنعتی باید اینورتر خریداری شود و هزینه آن بسیار بالاست به همین دلیل ترجیح این است که یارد خریداری شود و معمولا در مناطق آفتاب‌خیز مزرعه خورشیدی راه اندازی می‌کنند.
رییس بهینه‌سازی و مدیریت انرژی شرکت پتروشیمی جم افزود: با توجه به سخنان اخیر رییس جمهوری مبنی بر اینکه صنایع باید برق خودشان را تامین کنند، تدوین طرح توجیهی تامین بخشی از انرژی از طریق پنل‌های خورشیدی و راه اندازی مزرعه خورشیدی را برای سال جاری در دستور کار دارم و اگر طرح توجیه اقتصادی داشته باشد، از آن استقبال خواهد شد چراکه صد در صد به صرفه است. در این حوزه شرکت سرمایه‌گذاری می‌کند و برق را به شبکه سراسری می‌فروشد و با تامین انرژی، قطعی هم نخواهیم داشت. البته برق پتروشیمی‌ها قطع نمی‌شود چراکه با قطع برق به شدت دچار خسارت می‌شود و شرکت مبین ملزم است که دائما و به طور مستمر برق را تامین کند.
کرمانی همچنین درباره برنامه‌های محقق شده در سال گذشته اظهار داشت: در سال گذشته ممیزی آب به اجرا رسید و به دنبال آن می‌توانیم استاندارد مدیریت آب صنعتی را در شرکت استقرار دهیم که این استاندارد درحال انجام است. همچنین استاندارد ۴۶۰۰۱ بار اول در مجتمع انجام شد که به دنبال آن مصرف در حوزه آب ذخیره شد و در واحد الفین ۱۰ تن در ساعت، آب به سیستم کولینگ برگشت داده شد. از دیگر اقدامات نگارش نرم‌افزار محاسب بازدهی کوره‌ها بود که از طریق آن دائما گزارش دهی انجام می‌شود و نرم‌افزار محاسب بازدهی حرارتی اویلر‌ها صورت گرفت که از این طریق هم دائما اندازه گیری‌ها انجام می‌شود.
وی ادامه داد: از دیگر اقدامات انجام شده در سال گذشته این بود که تمام ولف‌ها با عایق ژاکتی پوشش داده شدند، همچنین انجام عایق سرد به صورت برخط انجام شده است که در این فرایند برای ۳۰۰ متر لوله عایق سرد انجام شد که این یک اقدام کم نظیر در کشور محسوب می‌شود.
رییس بهینه‌سازی و مدیریت انرژی شرکت پتروشیمی جم همچنین با اشاره به برنامه کاری واحد مدیریت انرژی برای سال جاری گفت: برنامه امسال این است که ۷ کیلومتر عایق سرد برخط را انجام دهیم این عملیاتی را در شرایطی انجام می‌دهیم که واحد درخط باقی می‌ماند. از دیگر برنامه‌ها استقرار نرم‌افزار مدیریت انرژی است که امسال به اجرا می‌شود که مناقصه آن هم برگزار شده است، همچنین از دیگر اقدامات، تحلیل عملکرد حرارتی کوره با هوش مصنوعی است این موضوع هم در دست اقدام قرار دارد.
