نقش HSE در کاهش ریسک بروز حوادث کار/استراتژی ۵ ساله ارتقای ایمنی در پتروشیمی جم

علی امجدی، مدیر بهداشت، ایمنی و محیط زیست پتروشیمی جم در گفت و گو با ایلنا درباره اهمیت واحد HSE در ارتقای ایمنی کار و کاهش ریسک وقوع حوادث کار در صنایع پتروشیمی اظهار داشت: حوزه کار ایمنی، بهداشت، محیط زیست، مدیریت بحران و پدافند غیرعامل، به عنوان یکی از مهمترین ارکان صنایع نفت، گاز و پتروشیمی محسوب می‌شوند و سازمان‌ها برای استمرار کسب و کار خود ملزم به رعایت استانداردهای حوزه HSE هستند. هدف نهایی عملکرد بخش HSE تولید پایدار و ایمن وهمچنین استمرار در کسب و کار است و در دنیا تمام سازمان وشرکت‌هایی که در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی فعال هستند، باید بخش ایمنی بهداشت، محیط زیست، مدیریت بحران و پدافند غیر عامل را برای استمرار ایمن کسب و کار خود در اولویت قراردهند. 

وی با اشاره به نقش HSE در کاهش ریسک بروز حوادث کار گفت: در بخش تولید؛ HSE در زمینه ایمنی به طور مستقیم نقش آفرین است. در هر صنعتی هم که ایمنی فرایند ارتقا پیدا کند و تجهیزات ایمن در سرویس قرار بگیرد، حجم تولید هم افزایش پیدا می‌کند. 

مدیر بهداشت، ایمنی و محیط زیست پتروشیمی جم ادامه داد: در بخش کارکنان هم بحث ایمنی بهداشت حرفه‌ای مطرح است و چه کارکنان سالم‌تر و با ایمنی بالاتر در صنایع و خط تولید حاضر باشند، به همان میزان جذابیت شغلی آن‌ها بالاتر خواهد رفت و هم اینکه رضایتمندی شغلی آن‌ها افزایش پیدا می‌کند. همچنین وقتی کارکنان در یک محیط کار ایمن مشغول به کار باشند، با انگیزه بیشتر به ادامه کار ترغیب می‌شوند. 

امجدی افزود: در زمینه نقش HSE در کاهش ریسک‌های محیط زیستی هم باید بگویم، از آنجایی که صنایع پتروشیمیایی و پترو پالایشی ماهیتاً و ذاتا می‌توانند آلودگی محیط زیستی داشته باشند، بخش HSE با تعهد به حفظ سلامت کارکنان، با تعهد به حفظ سلامت محیط زیست و اجرای مسئولت‌ها اجتماعی به این موضوع ورود می‌کند و در این بخش موظف هستیم با رعایت استانداردهای محیط زیستی از آلودگی آب، خاک و هوا پیشگیری کنیم. 

وی تاکید کرد: در حوزه پدافند غیرعامل هم، در واحد HSE می‌توانیم از طریق پدافند غیرعامل تهدیدهای انسانی را که می‌توانند بخشی از کسب و کار سازمان را متوقف کنند یا به آن آسیب برسانند را مدیریت کنیم. پدافند غیرعامل امنیت‌های سایبری، امنیت پیرامونی و امنیت دسترسی افراد به سیستم‌های صنعتی را کنترل و مدیریت می‌کند. ارتقای امنیت سایبری پتروشیمی جم تحت نظارت مستقیم سازمان پدافند غیرعامل در حال انجام است. در گذشته تهدیدهایی وجود داشته که توانستیم با کمک سازمان‌های مرتبط این تهدید را با شناسایی سریع خنثی کنیم. در بحث ارتقای سطح امنیت سایبری نقاط قابل بهبود شناسایی شده و ارتقای امنیت را با مشاور مخصوص و مورد تایید سازمان پدافند غیرعامل دنبال می‌کنیم. 

مدیر بهداشت، ایمنی و محیط زیست پتروشیمی جم تاکید کرد: اما در بحث مدیریت بحران اگر تمام لایه‌های حفاظتی اثربخشی و کارایی خود را از دست بدهند و اتفاقی در کسب و کار و صنعت رخ دهد، باید دید چگونه با مدیریت بحران می‌توان آسیب‌ها و پیامدهای آن اتفاق را به حداقل رساند. به عبارت دیگر در این شرایط مدیریت بحران یک روش سیستماتیک را پیشنهاد می‌دهد تا تمام ارکان سازمان به نحوی مشارکت داشته باشند تا اگر اتفاقی رخ داد، آسیب‌های آن به کمترین حد کاهش پیدا کند که در نهایت کسب و کار بتواند در سریع زمان ممکن به روال عادی برگردد و این مبحث هم دستورالعمل‌های خاصی را دارد که آن را به اجرا می‌رسانیم. 

امجدی درباره پروژه‌های محیط زیستی پتروشیمی جم اظهار داشت: پتروشیمی جم پروژه‌های محیط زیستی متعددی به ویژه پروژه‌های کاهش آلاینده‌ها را به اجرا رسانده است. در زمینه حفاظت از محیط زیست، بزرگترین پروژه جم، تاسیس سیستم فلر بوده که در سال ۱۴۰۲این پروژه را انجام داده است. این پروژه به عنوان پروژه برتر در منطقه شناخته شده و در همایش رویش سبز از این پروژه تقدیر به عمل آمد. همچنین در بخش پروژه‌های مسئولیت‌های اجتماعی، یکی از پروژه‌ها «حامی آهوی جبیر» بوده، از آنجایی که آهوی جبیر از گونه‌های در حال انقراض است پتروشیمی جم از سال ۱۴۰۲ حمایت از این گونه را دنبال می‌کند. همچنین پاکسازی سواحل خلیج فارس از دیگر پروژه‌های محیط زیستی پتروشیمی جم است که در این پروژه پاکسازی سواحل از بوشهر تا سواحل عسلویه را بر عهده دارد.

وی ادامه داد: همچنین تامین برخی از نیازمندی‌های سازمان حفاظت محیط زیست بر عهده پتروشیمی جم است و با سازمان حفاظت محیط زیست و اداره کل حفاظت محیط زیست استان بوشهر تعاملات بسیار گسترده‌ای داریم بطوریکه چندین تفاهنامه را منعقد کرده ایم. . از سوی دیگر تمام سعی ما بر این است که با استقرار سیستم‌های هایتک بتوانیم آلایندگی‌ها را به حداقل برسانیم و در نتیجه این اقدامات پتروشیمی جم در سال گذشته در لیست صنایع آلاینده قرار نگرفت. همچنین در فرایند تولید تمام سعی ما بر این است که تمام پارامترهای محیط زیستی را رعایت کنیم. لازم به ذکر است که سیستم فلرینگ و هم سیستم خروجی استک‌های کوره‌های واحد الفین پتروشیمی جم توسط سازمان حفاظت محیط زیست و به طور مستقیم، مستمر و آنلاین پایش می‌شود. 

امجدی همچنین درباره اهمیت سلامت و ایمنی کارکنان و کارگران و نقش واحد HSE در ارتقای سلامت کارکنان تاکید کرد: خوشبختانه نرخ حوادث فرایندی و حوادث انسانی در پتروشیمی جم رو به کاهش بوده و در چند سال گذشته هیچ حادثه انفجار، آتش سوزی یا نشتی عمده‌ای در پتروشیمی جم رخ نداده است و هیچ کارگر یا نیروی انسانی را به دلیل وقوع حادثه یا سانحه‌ای از دست نداده ایم. سطح رعایت اصول به خصوص مبحث ایمنی در صنایع نفت و گاز حرف اول را می‌زند. در کشورمان در بین تمام صنایع، ایمنی در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی بالاترین جایگاه را دارد و در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی هم ایمنی در بخش پتروشیمی حرف اول را می‌زند. 

وی با بیان اینکه ایمنی فرایند در پتروشیمی براساس استانداردهای جهانی از جمله مرکز سازمان مهندسان شیمی آمریکا (سی‌سی‌پی‌اس) اجرایی شده است و بین شرکت‌های پتروشیمی، جم در رعایت استانداردهای ایمنی و اجرای ایمنی فرایند پیشتاز است، گفت: اخیراً کمیته سلامت پتروشیمی‌های کشور در جم برگزار و در این جلسه براساس پیشنهاد شرکت ملی صنایع پتروشیمی، جم در مبحث بهداشت به عنوان الگوی سایر پتروشیمی‌ها معرفی شد. پتروشیمی جم همچنین در بحث سلامت و سلامت روان کارکنان پروژه‌های زیادی را به اجرا رسانده و اقدامات خوبی را انجام داده است. 

مدیر بهداشت، ایمنی و محیط زیست پتروشیمی جم با اشاره به تجهزات درمانی پتروشیمی جم اظهارداشت: درمانگاه پتروشیمی جم به عنوان درمانگاه معین در منطقه معرفی شده و در سطح منطقه عسلویه این درمانگاه، تنها درمانگاهی است که پزشک متخصص ۲۴ساعته دارد و در این درمانگاه ۳ پزشک متخصص مشغول به کار هستند. اگر اتفاقی در سایر پتروشیمی‌ها رخ دهد، این امکانات در اختیار نجات جان همکاران قرار می‌گیرد بطوریکه که در حادثه بندر شهید رجایی یک خودرو سنگین آتش نشانی به همراه سه تن از آتش نشان‌های حرفه‌ای عازم محل حادثه شدند و از ساعات اول حادثه بندر شهید رجایی در محل وقوع حادثه حاضر شدند. 

وی افزود: همچنین سالن مدیریت بحران پتروشیمی جم به عنوان اتاق مدیریت بحران منطقه عسلویه مورد استفاده قرار می‌گیرد و به عنوان مرکز مدیرت بحران پتروشیمی‌های منطقه شناخته شده و این مرکز با استانداردهای جهان تجهیز شده است. 

امجدی با تاکید بر اینکه شعار اول ایمنی بعد کار از سال‌ها گذشته منسوخ شده است، گفت: در واقع ایمنی در ماهیت و ذات کار است و ایمنی بخشی از کاراست. ایمنی چیزی نیست که در طول انجام کار ادامه نداشته باشد و محدود به شروع کار باشد و ایمنی همواره همراه و در ذات کار است. 

وی ادامه داد: مفاهیم ایمنی، محیط زیست، پدافند غیرعامل و مدیریت بحران و آتش نشانی به عنوان واحدهایی از مجموعه HSE هستند و امروز در دنیا به این نتیجه رسیدند که برای برقراری ایمنی نمی‌توان رفتار پلیس گونه و مچ گیری داشت و این گونه رفتارها هیچ کمکی به ارتقای ایمنی نخواهد کرد. وقتی یک سازمان به مرحله بلوغ HSE می‌رسد، وابستگی به وجود می‌آید یعنی ایمنی هر فرد وابسته به ایمنی فرد دیگر است و همکاران درباره رعایت ایمنی جدی هستند و در این باره به یکدیگر تذکر هم می‌دهند. 

مدیر بهداشت، ایمنی و محیط زیست پتروشیمی جم گفت: ما در واحد HSE پتروشیمی جم سعی کرده‌ایم این فرهنگ را ارتقا دهیم و برای ارتقای فرهنگ HSE و فرهنگ ایمنی کارکنان برنامه ۵ساله در دستور کار داریم تا همه کارکنان به هر نفر ایمنی تبدیل شوند که علاوه بر حفظ ایمنی خود، مراقب ایمنی همکاران خود هم باشند و در نهایت مراقب این باشند که تجهیزات فرایندی و تجهیزاتی که دارای ریسک هستند به طور ایمن کار کنند. 

امجدی تاکید کرد: معتقدم ابزار فرهنگ ابزاری است که می‌تواند این تضمین را بدهد که اگر جایی پلیسی نباشد خود افراد رعایت اصول ایمنی را سرلوحه کار قرار می‌دهند.

وی با اشاره به استراژی ۵ساله ارتقای ایمنی در واحد HSE گفت: در حدود دو سال گذشته که به خانواده پتروشیمی جم پیوستم، استراتژی ۵ساله را شروع کردم و به دنبال آن تمام فعالیت‌ها را فرایند محور و شاخص‌گذاری کرده‌ایم و شاخص‌های بین المللی در این بخش‌ها و واحدها پیاده‌سازی شده که بر اساس این شاخص‌ها در مدت زمان ۵ سال بتوانیم این شاخص‌ها را ارتقا بدهیم، همچنین در این مدت زمان واحد برنامه ریزی و آموزش را هم راه اندازی کردیم که این واحد وظیفه ممیزی و نظارت بر شاخص‌های تمام بخش‌های HSE را بر عهده دارد.