در گفت‌وگو با مدیر مسئول گالری ترانه باران مطرح شد؛
ماجرای حواشی قرآن میلیاردی مطلا چیست؟
سومین حراج باران مربوط به آثار خط و خوشنویسی در آخرین ماه سال گذشته درحالی برگزار شد که فروشی حدود ۱۲ میلیارد تومان داشت. اما این حراجی حواشی زیادی درخصوص فروش مصحف شریف قرآن کریم به قیمت هفت میلیارد و هفتصد میلیون تومان بوجود دارد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، سومین حراج باران مربوط به آثار خط و خوشنویسی در آخرین ماه سال گذشته برگزار شد و در آن آثار خوشنویسی قدما و هنرمندان معاصر و همچنین آثار نفیس دیگری چون کتب، احکام و... چکش خورد و در نهایت فروشی نزدیک به ۱۲ میلیارد تومان داشت. یکی از اتفاقات این حراج به مدیریت محبوبه کاظمی، ثبت رکورد گران‌ترین اثر به فروش رسیده در یک حراجی هنری در ایران بود آنهم وقتی مصحف شریف قرآن کریم هفت میلیارد و هفتصد میلیون تومان چکش خورد.
اما شاید همین موضوع هنوز پس از گذشت قریب به دو ماه محل بحث باشد. در روزگاری که هنر خوشنویسی به گالری‌ها راه پیدا نمی‌کند و آثار مرتبط با هنر خوشنویسی مانند دست‌نوشته‌ها و احکام و خط قدما میان کلکسیون مجموعه‌داران دست به دست می‌شود، شاید برگزاری چنین حراجی به رونق اقتصاد این هنر بیانجامد که البته تا رسیدن به آن مطلوب راه درازی در پیش است. با این همه در همین قدم‌های نخست باید تامل بیشتری روی اهداف برگزاری حراج و رخدادهایی چون آنچه به عنوان شگفتی این حراج ذکر شد، صورت بگیرد. از همین رو در گفتگو با محبوبه کاظمی (مدیر حراج باران) به بازخوانی این حراج و حواشی مربوط به گران‌ترین اثر فروش رفته در این حراج پرداختیم.
کاظمی در پاسخ به این سوال که هدفگذاری این حراج در نهایت به کدام سمت و سو گرایش دارد، گفت: مهم‌ترین هدف حراج باران توسعه فرهنگ و هنر ایرانی اسلامی است. ایده‌آل این است که در گذر زمان بتواند در توسعه و ترویج هنر اصیل در جامعه اثرگذار باشد. در این دوره از برگزاری حراج باران این مهم پر رنگ‌تر اتفاق افتاد. وقتی یک رویداد به تدریج تکرار شود، بر اثر این تکرار اثرات اجتماعی بیشتری در جامعه می‌گذارد.
وی درباره اینکه آیا این هدف می‌تواند به توسعه اقتصاد هنر خوشنویسی کمک کند، نیز گفت: کم‌ترین توقع این جریان رونق اقتصاد هنر خوشنویسی‌ست؛ زیرا پتانسیل‌های تاریخی و فرهنگی در این باب چنان بالاست که باید افق‌های بلندتر و والاتری را جستجو کرد.
کاظمی ادامه داد: وقتی بحث ترویج در جامعه مطرح می‌شود معنایش این است که هر حرکت و هر فعالیتی انجام بدهیم تا این رواج رخ بدهد و منتج به نتیجه بشود باید در هر بخشی هدفگذاری انجام دهیم. وقتی اتفاق‌های تاثیرگذاری مثل حراج با نمایشگاه‌های مهم در حوزه خوشنویسی رخ می‌دهد، به معنای توسعه اقتصاد این هنر نیز هست.
وی بیان کرد: هنر خوشنویسی هنر ملی ماست و اصلی‌ترین و اصیل‌ترین هنر ایرانی اسلامی به حساب می‌آید. ما درباره هیچ هنر دیگری با چنین قدرتی نمی‌توانیم سخن بگوییم، این واقعیت تاریخی ست که هنر خوشنویسی در تار و پود فرهنگ ایرانی ریشه دارد و جزئی از هویت ماست. دنیا به این وجهه تمدنی خوشنویسی ایرانی واقف است، حضور قطعه‌های متعدد هنر خوشنویسی در موزه‌های معتبر دنیا موید همین نکته است.
مدیر گالری ترانه باران گفت: در تمام موزه‌های شاخص از آثار قدمای ما، آثار فاخری وجود دارد و تقریبا همه حراجی‌های بزرگ در هر دوره خود آثاری گرانبها از هنر ایرانی اسلامی عرضه می‌کنند، همین نشانه‌ها اثبات می‌کند که اقتصاد هنر خوشنویسی باید پرورنق‌ترین وجه اقتصاد هنر در ایران باشد و گردش مالی و ارز آوری آن اگر صنعت گردشگری هنری را با خود پیوند بزند باید به نفت تنه بزند. کمااینکه در کشورهای توسعه یافته پیوند هنر و گردشگری چنین کرده است.
اما او در خصوص مصحف شریف که هفت میلیارد فروش رفت و مسائلی دراین خصوص مطرح شد و عده‌ای گفتند قرآن مطلا بود که مجموعه حراج این امر را تکذیب کرد، توضیح داد: قبل از هر نکته‌ای سویه حراج باران وجه هنری همه آثاری ست که ارائه می‌کند. وقتی هدف این است که هنر ایرانی اسلامی در بازار هنر درخشش خود را رخ بنماید و به یکه تازی هنر کلیسایی، مسیحی و یهودی… پایان داده شود باید الفبای جهانی بازار هنر را رعایت کنیم و با زبان بین‌المللی مارکت هنر و در قالب استانداردهای رایج بین المللی حرکت کنیم.
وی ادامه داد: درعین حال وقتی از خط و خوشنویسی صحبت می‌کنیم یعنی یک حوزه گسترده از انواع خطوط و انواع هنرهایی که مربوط به خوشنویسی هستند و ملزومات آن را نیز شامل می‌شوند. یکی از مهم‌ترین تاثیرات خط و هنر خوشنویسی در کتب خطی و نسخ خطی قابل مشاهده است. وقتی درباره خط حرف می‌زنیم یعنی درباره کتب مختلف در طول تاریخ صحبت می‌کنیم. همه واقف هستند که هنر خوشنویسی امری کاربردی و در خدمت کتابت بود.
کاظمی گفت: همواره گفته‌اند که نوشتن قرآن به خط خوش ثواب دارد و روایات دینی هم آن را داریم. اساسا هنر خوشنویسی با آیات و روایات و اشعار آمیخته است و مایه مباهات خوشنویسی ما؛ نگارش همین مصحف‌های شریف و کتب ادعیه و انسان‌ساز است. معنویتی که در خوشنویسی موج می‌زند از همین میراث گرانقدر می‌آید. نمونه‌هایی از همین آثار در موزه‌های دنیا و حراجی‌های بین‌المللی ارائه می‌شود و امر متداولی بود.
وی ادامه داد: نمی‌توانیم درباره خوشنویسی صحبت کنیم و درباره کتاب‌های چون قرآن کریم و یا صحیفه سجادیه، نهج‌البلاغه و یا کتاب‌هایی چون حافظ و شاهنامه سخن نگوییم. اوج هنر خوشنویس آن است که حافظ را کامل بنویسد. پس این دو منفک از یکدیگر نیستند. اما درباره قرآن طلایی و سوءتفاهم‌هایی که برخی بدان دچار شدند چند نکته را می‌گویم، نخست آنکه مهم‌ترین نکته این است که قرانی که در حراج باران ارائه شد قرآن طلایی بود و قرآن مطلا نبود. یعنی بر خلاف ادعای اشتباه برخی، چندین کیلو طلا نداشت، بلکه جلد قلمکاری با آبکاری طلا داشت و ارزش مالی آن از منظر هنری و خاص بودنش است.
او یادآور شد: میرزاآقا امامی از هنرمندان فاخر این سرزمین بود، به نقل از او می‌گویند؛ من با دو نخود طلا هم می‌توانم هیکلی را طلا بگیرم. در واقع مصحف شریف موضوعش به مزین بودنش به طلا نبود که ارزشمندش کرد، آن اثر در واقع مس است و جلدش کار قلم زنان برجسته است و حاصل هنرمندی و شیفتگی ۲۵ هنرمند است. تمام آن توسط قلمکاران حکاکی شده است. پس اشتباه است که روی بحث طلای به کار رفته در این اثر هنری مانور بدهیم.
