اگر کارگردان حواسش به جامعه نباشد در جهان شخصی خودش دست و پا می‌زند/ تئاتر باید آیینه معضل کودک‌آزاری باشد و آن را بازتاب دهد

احمد سلگی، کارگردان نمایش «کالاندولا» که به موضوع کودک‌آزاری می‌پردازد، درباره شکل‌گیری این اثر به خبرنگار ایلنا گفت: این موضوع اتفاقی بود که گروهی به آن رسیدیم و حدود دو ماه پیش بود که موضوع را انتخاب کردیم اتفاقا آن موقع هنوز این حجم از اخباری که پیرامون تجاوز و کودک‌آزاری می‌شنویم؛ به این صورت متوالی پیش نیامده بود. همراه گروه پیش رفتیم و درباره متن و اجراها حرف زدیم و ناگهان دیدیم چه عجیب که فضای خبری به این سو چرخشی داشته است و خب این را به پای فال خیر گذاشتیم. ما تاثیرگرفته از آن اتفاق‌ها نبودیم اما معتقدم این مسائل همواره اهمیت دارد. ضمن اینکه یک موج خبری یک هفته، دو هفته می‌آید و تمام می‌شود اما متاسفانه این اتفاقات هر روز و هر ساعت در کشور رخ می‌دهد و همین است که اصلا دغدغه امروز و فردا نیست باید دغدغه دائمی باشد تا به امید خدا روزی در کشور ریشه‌کن شود.

سلگی با تاکید بر اینکه «کودک‌آزاری فقط تجاوز نیست» گفت: حیطه آسیب دیدن کودکان بسیار وسیع است. خیلی از پدر مادرهای ما هستند که تعدادی از آسیب‌هایی که به فرزندان‌شان وارد می‌کنند را نمی‌دانند؛ خود بی‌توجهی نسبت به کودک، نوعی خشونت نسبت به آنها محسوب می‌شود. خشونت فیزیکی که کاملا مشخص است، اما مصرف مخدر والدین و طلاق هم نوعی آسیب‌رسانی به کودک است.

او با بیان اینکه «این کودکانی که در خانواده و جامعه آسیب می‌بینند ۲۰ سال بعد تبدیل به بدنه اصلی جامعه می‌شوند» گفت: من نمی‌خواهم در جایگاه یک جامعه‌شناس قرار بگیرم چون تخصصم نیست اما خیلی مواقع این سوال‌هایی که می‌پرسیم از چرایی وضعیت و چرایی آدم‌ها،‌ اتفاقا جوابش همین جاست. جوابش کودکی و رشد ناسالمی است که به دلیل ناآگاهی و خودخواهی ما، به کودکان و نسل‌های بعدی و بعدترش تحمیل می‌شود و در نتیجه هیچ موقع این دایره قطع نمی‌شود.

سلگی با اشاره به نقش تئاتر در این زمینه گفت: به نظر من تئاتر نمی‌تواند آدم‌ها را روشن کند یا معجزه کند چون رسالتش هم این نیست. شاید همین قدم اول را برداشتن و خشت اول را در ذهن مخاطب گذاشتن رسالت تئاتر باشد. اگر مخاطب آگاه شود و بخواهد مطالعه و فکر کند برایش کار پیچیده‌ای نیست این همه کتاب و مطلب در اینترنت هست. اما مساله این است که اصلا به خودمان زحمت فکر کردن را نمی‌دهیم. به نظر من اگر تئاتر و به طور خاص «کالاندولا» بتواند این کار را بکند رسالتش را انجام داده است. رسالتی به این مفهوم که جرقه‌ای برای فکر کردن در مخاطب بزنیم؛ که اگر بچه‌ای هست، خطر آسیب‌دیدنی هم هست. اگر همین را بفهمیم به نظر من کافی است.

کارگردان نمایش «کالاندولا» درباره پاسخ به این سوال که این روزها چند تئاتر هم‌زمان به خشونت علیه کودکان می‌پردازند و آیا این نشان‌دهنده واکنش سریع‌تر تئاتر به بحران‌هاست؟ گفت: البته من متاسفانه اجراهای دیگر با موضوع کودک‌آزاری را ندیدم اما به نظرم اگر کارگردان حواسش به جامعه نباشد در واقع در جهان شخصی خودش دست و پا می‌زند؛ باید این اتفاق بیفتد.

سلگی ادامه داد: اینکه می‌گویم ما این تئاتر را قبل از موج خبری کودک‌آزاری شروع کردیم واقعیت بود اما از آن به عنوان یک ارزش یاد نکردم، اگر دیرتر هم می‌شد باز این کار را می‌کردم. از این جهت گفتم که این اتفاقی است که هر روز می‌افتد و همواره نیاز است تا درباره‌اش کار بشود. تئاتر باید آن آیینه باشد و بازتاب دهد. هرچند من متاسفانه خیلی حسرت می‌خورم که برخی از دوستان برای تئاتر کار کردن از جامعه خودشان بریده‌اند. البته شاید آنها هم متن‌های خودشان را دارند و تئاتر هم صرفا رسالت پرداختن به مسائل اجتماعی ندارد. اما به نظرم در این دوره زمانی و این وضعیت جامعه‌مان تئاتر می‌تواند حقیقتا کمک کند.

او همچنین در پاسخ به سوالی درباره شیوه اجرایی نمایش که این حس را القا می‌کند که تئاتر برای هر مخاطب به طور خاص اجرا می‌شود، گفت: این هم ناگهان از میان تمرین‌ها به ذهن‌مان رسید. دلیلش هم این بود که همه‌اش درباره شرایط روحی آن کودکان صحبت می‌کردیم و انگار این جرقه در ذهن‌مان ایجاد شد که همواره کودکان موقع آسیب تنها بوده‌اند و در گوشه‌ای خانه شاید زیر تخت یا در انباری بچه‌ها می‌نشینند و گریه می‌کنند. از این حرف‌ها می‌زدیم که کم‌کم به این نتیجه رسیدیم که فضای نمایش هم باید از همین جنس باشد و نباید اینطور باشد که ۵۰ نفر بیایند کنار هم اثر را بینند چراکه دیگر آن ترس و دلهره در آن فرم نمایشی وجود ندارد. سعی کردیم فضایی ذهنی برای مخاطب بسازیم که آن آسیب را بهتر و بی‌واسطه‌تر تجربه کند. ضمن اینکه همواره به دنبال خلاقیت و تجربه‌های جدید تئاتری بودم.

سلگی در پایان خاطرنشان کرد: اجرای ما با تبلیغات محدودی پیش می‌رود و من از هر یک نفری که به دیدن اجرا می‌آید خوشحال می‌شوم و امیدوارم افراد بیشتری بتوانند کار را بینند.

فائزه اشراقی، مهشید باقری، ظهیرالدین جعفری، ملیکا حجیری، عباس خداقلی زاده، اشکان دلاوری، ابوالفضل سلحشور، هانیه صحرانورد، روژین صدرزاده، علی کارگری، نگین محمود زاده، مصطفی نوذریان، ریحانه ورودی (به ترتیب حروف الفبا) بازیگران نمایش «کالاندولا» هستند که براساس نگارش و خلق گروهی و به کارگردانی احمد سلگی در تئاتر باران روی صحنه رفته و تا ۲۲ تیر به اجرای خود ادامه می‌دهد.