گلایه‌های یک کارگردان تئاتر:
جشنواره دانشگاهی که هیچ، برگزار نشدن تئاتر فجر هم اهمیتی ندارد/ملاک عادلانه‌ای برای پذیرش آثار وجود ندارد
صادق وفایی گفت: متاسفانه ملاک و میزان عادلانه‌ای برای پذیرش آثار در جشنواره‌ها و حتی سالن‌های اجرای عمومی نمایش وجود ندارد و کیفیت آثار نیست که باعث پذیرش‌شان می‌شود. این روزها در محافل تئاتری، به‌طور غیررسمی به مساله داشتن پارتی و داشتن رابطه اشاره می‌شود.
صادق وفایی (بازیگر و کارگردان تئاتر) در گفتگو با خبرنگار ایلنا، با گلایه از روند پذیرش آثار در جشنواره تئاتر دانشگاهی گفت: یکی از کارگردان‌هایی هستم که برای این دوره از جشنواره تئاتر دانشگاهی درخواست داده بودم و واقعا نمی‌دانم این مرتبه چندم بود که برای حضور در این جشنواره درخواست می‌دادم. اما با توجه به تجربیاتی که طی سال‌های گذشته به دست آورده‌ام، حدس می‌زدم نه دوباره که چندباره، کارم را رد کنند.
وی افزود: من ۱۱ سال است که تئاتر کار می‌کنم و در این مدت درخواست حضور و ارائه کار به جشنواره‌های مختلفی ازجمله جشنواره دانشگاهی را داده‌ام اما واقعا شمار دفعاتی که ما را به جشنواره راه نداده‌اند، از دستم بیرون رفته است. جالب است که پس از سال‌ها رد کردن آثارمان، تصمیم گرفتم امسال در بخش مرور آثار این جشنواره شرکت کنم ولی با تعجب دیدم که در بخش مرور این جشنواره هم جایی ندارم.
این بازیگر تئاتر گفت: پس از ۱۱ سال کار تجربی و رد شدن مداوم در جشنواره‌ها، اجراهای عموم و گرفتن مدرک کارشناسی ارشد رشته کارگردانی نمایش، واقعا و بی‌تعارف نمی‌دانم در کدام جشنواره اجازه کار دارم یا اثرم مورد قبول واقع می‌شود؟ چون هیچ مشکلی با هیچکدام از جشنواره‌ها و مسئولان‌شان نداشته‌ام اما فکر می‌کنم تنها مشکلم این است که مسئولان جشنواره‌ها چهره‌ام را به خاطر نمی‌آورند چون عضو باند یا گروه‌شان نیستم. نمایشی که امسال برای بخش مرور جشنواره تئاتر دانشگاهی ارائه کردم، در واقع نسخه پیشرفته و بهبود یافته پایان‌نامه کارشناسی ارشدم در دانشگاه هنر بود که اجرای عمومش هم با حضور وزیر ارشاد همراه بود و آقای صالحی به همراه خانواده‌اش از نمایش ما در فرهنگسرای ارسباران بازدید کرد. هنرمندان زیادی نیز از این نمایش دیدن کرده و آرزو کردند بتوانیم آن را در سالنی مجهزتر و شرایطی بهتر اجرا کنیم. ولی جالب است که جشنواره دانشگاه؛ ما را برای حضور در بخش مرور آثارش که رقابتی هم نیست و بنا نیست جایزه و لوحی هم به ما تعلق بگیرد، سزاوار نمی‌داند.
کارگردان نمایش «فرشته نگهبان» در ادامه گفت: متاسفانه ملاک و میزان عادلانه‌ای برای پذیرش آثار در جشنواره‌ها و حتی سالن‌های اجرای عمومی نمایش وجود ندارد و کیفیت آثار نیست که باعث پذیرش‌شان می‌شود. این روزها در محافل تئاتری، به‌طور غیررسمی به مساله داشتن پارتی و داشتن رابطه اشاره می‌شود. ما اسفند سال ۹۴ در جشنواره تئاتر دانشگاهی شرکت کردیم و نمایش «تعلیق در اعماق آتلانتیک» را با چه سختی و مرارتی آماده کردیم. هیئت محترم داوران برای بازبینی کار آمدند و پس از دیدن تنها یک صحنه از نمایش که حدود ۸ دقیقه بود، ما را با بدن‌های کوفته و خیس عرق در سالن تنها گذاشتند. درحالی‌که طبق برنامه آن نمایش تازه روی فرم آمده بودیم و اتفاق اصلی نمایش هنوز صورت نگرفته بود. بعد هم که کار را رد کردند و علت را جویا شدم، گفتند در جلسه بررسی، تعداد داوران موافق و مخالف زوج و فرد بوده و به جمع‌بندی نرسیده‌اند. ما هم آن کار را سال ۹۵ در سالن ناصرخسرو کنار سالن مولوی اجرا کردیم. باور کنید، بسیاری از دوستانی که از همان ۱۱ سال پیش تئاتر را با هم شروع کردیم، به خاطر همین رفتارها هنر را بوسیده و کنار گذاشته‌اند. اما بچه‌هایی مثل من که پوست کلفت کرده‌اند، مانده‌اند تا به قول معروف حق‌شان را بگیرند.
وفایی گفت: طی همین روزها مطلبی در یکی از خبرگزاری‌ها دیدم که جشنواره تئاتر دانشگاهی را زیر سوال می‌برد و به نقل از دبیر آن، مطالبی مبنی بر همکاری نکردن سالن‌های نمایش تهران را مطرح کرده بود؛ که سالن‌ها پول می‌خواهند و مسائلی از این دست. اما مشکل این جشنواره و جشنواره‌های دیگر تئاتر کشورمان، ریشه‌ای‌تر و عمیق‌تر از این حرف‌هاست. زمانی بود که جشنواره تئاتر دانشگاهی، واقعا استعداد معرفی می‌کرد. برخی از چهره‌هایی که امروز می‌شناسیم از همین جشنواره شناخته شدند.
وی ادامه داد: زمانی بود که جشنواره فجر، امیررضا کوهستانی را به تئاتر ایران معرفی می‌کرد اما امروز چنین جشنواره‌هایی فقط محل خرج بودجه و پرکردن بولتن و گزارش برای از سر باز کردن کار فرهنگی هستند. اصلا هم برایشان مهم نیست کسی که پشت در نگهش می‌دارند، به صورت حرفه‌ای تئاتر کار می‌کند یا نه! یا ممکن است دل‌شکسته شود یا نه. همیشه هم یکسری پاسخ کلیشه‌ای برای انتقادها دارند و حتی ممکن است ردشدگان را متهم به غرض‌ورزی کنند. این جمله را یکی از چهره‌های تاثیرگذار امروز تئاتر ایران همین چند ماه پیش به من گفت که «جشنواره که هیچی! برو سراغ اجرای عموم» یعنی آن چهره هم می‌دانست که انتظار کشیدن برای آمدن نتایج بازخوانی، بعد بازبینی و سپس رد شدن کار در جشنواره _ در بهترین حالت حضور در جشنواره _ اصلا ارزشش را ندارد.
وفایی خاطرنشان کرد: من در همین دوره جشنواره تئاتر شهر، برای قسمت نقد ثبت‌نام کردم اما جالب بود که روزی آمد و دیدم اختتامیه جشنواره در حال برگزاری است و هیچ تلفن یا اعلانی به من داده نشد. یعنی ظاهرا آن بخش را فقط برای ویترین به جشنواره اضافه کرده بودند. در همان گزارش خبرگزاری مورد اشاره که درباره وضعیت فعلی جشنواره دانشگاهی نوشته شده بود، به این مساله پرداخته بود که اگر وضع به همین منوال پیش برود، تا دو سال آینده برگزار شدن یا نشدن این جشنواره فرقی ندارد. اما به نظرم در آن مطلب کمی تعارف کرده‌اند چون در حال حاضر هم برگزار شدن یا نشدن جشنواره دانشگاهی که هیچ، برگزار شدن جشنواره فجر هم فرقی ندارد و هیچ جهش یا معرفی چهره‌ای جدید و خلاق را شاهد نیستیم.
این کارگردان تئاتر یادآور شد: متاسفانه این روزها تئاترمان تبدیل به یکسری اجراهای دل خوشکنک برای بچه‌های دانشجو و بدنه تئاتر (که تماشاگر زیادی ندارد) و همچنین یکسری اجراهای سلبریتی‌دار شده که بعضا با تئاتر آزاد فرقی ندارند. البته نکته من جسارت به تئاتر آزاد نیست و جالب است که سال‌هاست این بخش از تئاتر دارد بی‌صدا و بی‌حاشیه کارش را جلو می‌برد اما چون مدیران و دست‌اندرکاران بخش‌های دیگر تئاتر، کارشان را بلد نیستند، این بخش‌ها دارند شبیه تئاتر آزاد می‌شوند.
وفایی با بیان اینکه «در مجموع، به نظرم زمانی بود که جشنواره‌ها، واقعا به معنای کلمه جشنواره بودند. دست‌اندرکارانشان واقعا دغدغه داشتند و خروجی‌های جشنواره هم خوب بودند» گفت: اما متاسفانه در روزگاری که میوه درخت دانشجویانی مثل من باید به ثمر برسد، جشنواره یعنی یک سفره‌ای پهن است و بودجه‌ای هم این وسط است که باید به نوعی خرجش کنیم و در پایان کار هم گزارشی به بالایی‌ها رد کنیم که ما کار فرهنگی کرده‌ایم. گفتن و انتقاد کردن هم ظاهرا هیچ فایده‌ای ندارد چراکه سال‌ها این طور بوده و شواهد نشان می‌دهد همین‌طور خواهد بود.
