برگزاری آیین گرامیداشت بیست سال نشریه جهان کتاب
آیین گرامیداشت بیست سال نشریه جهان کتاب؛ امروز ۱۵ اسفند در سرای کتاب برگزار شد.
به گزارش ایلنا مجید غلامی جلیسه (مدیرعامل خانه کتاب) با طرح این سوال که چرا به جهان کتاب نیازمندیم؛ گفت: جهان کتاب مجله‌ای است که نیاز به آن بسیار سایر مجلات است. ما در دوره‌ای زندگی می‌کنیم که حجم تولیدات کتاب بسیار بالاست در سال ۹۴، ۷۴ هزار عنوان کتاب در ایران تولید شده است در میان حجم انبوه کتابهایی که تولید می‌شود تعداد افرادی که آثار خوب را گلچین کرده و به مخاطب معرفی کنند؛ کم هستند.
او با اشاره به اینکه در حوزه نقدبسیار ضعیف هستیم گفت: پایانه‌ای در سال ۱۳۴۹ منتشر شد که موضوع آن ضعف نقد در ایران بود در آن پایانامه تعداد نقد در ۷مجله را ۳۱۲ عنوان معرفی کرده بود. یعنی در آن سال ۳۱۲ عنوان نقد پیرامون آثار منتشر می‌شد. امسال که جشنواره نقد کتاب را برگزار کردیم مجموع کل مقالات درباره نقد به حدود ۵۰۰ خرده‌ای رسید.
وی ادامه داد: آمار انتشار کتاب را در سال ۴۸ و ۴۹ در نظر بگیرید که در بهترین حالت چیزی نزدیک به ۸ هزار عنوان کتاب بوده ما امسال ۷۴ هزار عنوان کتاب تولید کردیم.
مدیرعامل خانه کتاب با بیان اینکه تنها مجله‌ای که اختصاصا به کتاب می‌پردازد جهان کتاب است اظهارداشت: ۱۳ فصل نامه خانه کتاب با مدیریت نقد کتاب منتشر می‌شوداما این فصلنامه با فاصله زمانی زیادی منتشر می‌شود.
غلامی جلیسه با اشاره به اینکه در دهه ۹۰ همگی در اینترنت غرق شده‌ایم بیان کرد: این حجم استفاده کننده باعث شده که ما یک حجم تولید عجیب و غریب در فضای اجتماعی داشته باشیم متاسفانه در بحث تولید محتوای فارسی ما را راه درست نرفته‌ایم در کشورهای توسعه یافته مبنای انتقال اطلاعات بر فضای مجازی یک قالب منطقی در حال حاضر حجم قابل توجهی از اطلاعات در جامعه مجازی تولید می‌شود اما هرگز شکل مکتوب به خود نمی‌گیرد. وبلاگ نویسی که در گذشته رایج بود ارشیومند بود امادر شبکه‌های اجتماعی مثل تلگرام هیچ گونه آرشیوی وجود ندارد که بعدا بتوانیم از آن مطالب استفاده کنیم.
وی در پایان افزود: تب گروههای تلگرامی آنقدر زیاد شده که ما مجلات را کنارگذاشته‌ایم مجلات مثل جهان کتاب را فراموش کرده‌ایم نویسندگان ما باید توجه داشته باشند که اول مکتوب منتشر کنند و بعد آن را به صورت مجازی بازنشر کنند.
بعد از او سید فرید قاسمی با بیان اینکه ما در ایران تنها چند نشریه داشته‌ایم که به بیست سالگی رسیده است و تعدادی از این نشریات خصوصی بودند گفت: ما اگر بخواهیم مرارت‌های یک نشریه کتاب خصوصی را بفهمیم باید ۴ ضلع مربع را واکاوی کنیم این چهار ضلع عبارتند از دولت، ملت، ناشران کتابفروشان و پدیدآورندگان آثار.
او ادامه داد: اولین مواجهه جهان کتاب با ضلع اول مجوز بود که یک سال و نیم به طول انجامید مواجهه دوم کتاب با دولت نابرابری بود در تسهیلات و یارانه‌هایی که به نشریات می‌دادند سهم جهان کتاب از این یارانه‌ها اندک، در حد هیچ بود در سال ۷۴ عدد نشریاتی که در ایران منتشر می‌شد اگر با سال ۹۴ قیاس کنیم ۵ یا ۶ درصد آمار امروز را در آن تاریخ داشتیم. مواجهه با ضلع اول در همه این سال‌ها حالت ثابتی نداشته و جهان کتاب بسیار از آن آسیب دیده است.
قاسمی با اشاره به ضلع سوم که مردم هستند بیان کرد: در این باره باید گفت که اساسا موفقیت یک نشریه در ارتباط مستقیم با نشر کتاب است در این سال‌ها عدد ناشران، شمارگان کتاب، آمار نشر کتاب، رواج رسانه‌های شارژی، درگذشت کتابخوانان حرفه‌ای، ترویج مقاله به کتاب در نظام آموزشی و ترویج کتاب نخوانی از مسایل و معضلاتی بوده که جهان کتاب با آن درگیر شده است.
وی ادامه داد: جهان کتاب در این سال‌ها به لحاظ شکی دچار تغییر شد اما به لحاظ محتوایی اندک تغییر را داشته است امروز هم با همان سیاق گذشته به کار خود ادامه می‌دهد.
قاسمی در پایان سخنان خود با بیان اینکه دست اندرکاران جهان کتاب این مجله را منبع درآمدزایی خود نمی‌دانند گفت: جهان کتاب با حفظ اصول خود معتدلانه در پی بهتر کردن اوضاع نشر بوده و هست.
عنایت سمیعی نیز گفت: جهان کتاب ۲۰ ساله شده است.این طول عمر در وضعیتی که حتی مجله‌های دولتی نیز چندان نمی‌پایند برای مجله مستقل جهان کتاب نیازمند پژوهشی است که بخشی از آن را باید به بخت اختصاص داداز آنجا که من نیز در طول عمر خود آدم خوش اقبالی بوده از حوادث بسیاری قصر در رفته، خسارت‌های ناچیزی متحمل شده‌ام جسارتا در خود سراغ ندارم که از عهده تحقیق راجب بخت و اقبال برآیند؛ چرا که از این حیث به سربازی می‌مانم که بر خط مقدم می‌جنگند ولی دلیلی پیدا نمی‌کند که چرا زنده است. البته این تفسیر را بگذارید به حساب در مثل مناقشه نیست ورنه من هرگز در هیچ مقدمی حاضر نبوده بلکه همیشه دیگران را به این سمت هول داده‌ام.
او ادامه داد: اما مجله‌ای وجود ندارد که با تکیه بر بخت و اقبال امید به بقا داشته باشد اساسا زندگی اجتماعی محل تجربه و آزمون و خطاست با این وجود زمانه زمانه‌ای نیست که از خطاهای ناچیز یا خطاهای غیر عمد چشم پوشی کند به این ترتیب گذر از مسیر آزمون و خطا به جاهای تاریک و باریک ختم می‌شود بنابراین آنچه که برای گردانندگان مجله و همکاران آن باقی می‌ماند اتکا به تجربه و امیدواری اندک بخت و اقبال است.
سمیعی ادامه داد: همکاران جهان کتاب تصور محدود از مجله را که یا برگذران اوقات فراغت و سرگرمی تاکید دارد یا محل تسویه حساب‌های شخصی و غرض ورزی است، تغییر داده غالبا متن‌های خود را به دلالت‌های تامل برانگیز بدل کرده‌اند به این ترتیب مشی مجله هم از اغازبه گونه‌ای رقم خورده تا نه حساسیت نهادهای نظارتی را برانگیزد و نه باعث سوءظن و بی‌اعتمادی همکاران و خوانندگان خود شود.
براین اساس مجله جهان کتاب براثر همگرایی مسوولان نویسندگان مجله، نهال‌های نظارتی و خوانندگان اهل گذشت ۱۰ هزار تومانی (به نرخ فعلی) و گذشت‌های ناگفتنی دیگر بیست سال شده است.
وی با اشاره به اینکه ضرورت تخصصی شدن راه و رسمی بود که از دهه ۷۰ میلادی با رواج نظریه‌ها و فلسفه‌های پست مدرن تداول یافت بیان کرد: نه اینکه پست مدرن را باعث تخصصی شدن تلقی کنیم بلکه این امر از علوم تجربی به علوم انسانی سرایت کرده است دولت‌ها نیز از خدا خواسته برای خواباندن سروصدا مخالفان متخصص آنان را به مشاغلی گماشتند که خود داعیه احراز آن را داشتند.
او در پایان سخنان خود اظهار داشت: مقاله‌های جهان کتاب عمدتا تالیفی است می‌دانم که آبشخور تالیف در ایران ترجمه است باشد، مگر نه اینکه فکر نیز امری اکتسابی است؟ به کلام دیگر می‌توان فکر غربی را بومی کرد البته این امر از صدر مشروطه تاکنون تحقق یافته، منتهی استثناء‌ها به کنار علی‌القاعده سرنوشت افکار غربی به سرنوشت مونتاژ خوددرمانی‌هایشان دچار شده است با این وجود بعد از انقلاب اسلامی در عرصه ترجمه انقلابی به وقوع پیوسته که قابل قیاس با نهضت ترجمه در سال دوم هجری شده است.