آرش قاسمی در گفت‌وگو با ایلنا تأکید کرد:
«ماهی در قلاب» بهترین تجربه بین‌المللی‌ام بود/ طبیعت بکر تاجیکستان الهام‌بخش طراحی صدا
صداگذار فیلم «ماهی در قلاب» از تجربه همکاری با تیم تاجیکستانی این پروژه و روند صداگذاری گفت.
گزارش خبرنگار ایلنا، فیلم سینمایی «ماهی در قلاب» به کارگردانی محی‌الدین مظفر، محصول مشترک ایران و تاجیکستان است که با روایت شاعرانه و بهره‌گیری از طبیعت بکر این سرزمین تولید شده است. اثری که باتوجه‌به ظرفیت‌های جغرافیایی و طبیعت این کشور، در کنار موضوع و داستان فیلم، طراحی صدا و موسیقی نقش مهمی در انتقال فضای لطیف و انسانی آن ایفا کرده.
آرش قاسمی، صداگذار شناخته‌شده سینمای ایران که در این پروژه حضور داشته، از تجربه متفاوت همکاری با گروهی تاجیکستانی می‌گوید و درباره روند صداگذاری، ویژگی‌های صوتی فیلم و تعاملش با کارگردان و آهنگساز اثر توضیح می‌دهد.
صداگذار فیلم سینمایی «ماهی در قلاب» در ابتدا با اشاره به نحوه آغاز همکاری خود با این تیم گفت: برای شروع کار، آقای تاجیک (تهیه‌کننده فیلم) با من تماس گرفتند و درباره پروژه صحبت کردند. ظاهراً بنده از طرف آقای عماد خدابخش (تدوینگر) معرفی شده بودم. با توجه به اینکه کارهای زیادی با آقای خدابخش انجام داده بودیم و به یک زبان مشترک رسیده بودیم، ایشان من را برای این پروژه معرفی کردند.
وی با اشاره به اولین بازخورد خود زمان روبه‌رویی با این اثر عنوان کرد: زمانی که برای اولین بار این کار را دیدم، تجربه جدیدی برایم رقم خورد؛ زیرا اولین‌بار بود که با یک اثر تاجیکستانی طرف می‌شدم. واقعاً نه استراتژی خاصی و نه ذهنیتی از قبل داشتم؛ اما به مرور و با صحبت‌هایی که با آقای مظفر انجام دادیم، با فضای فیلم آشنا شدم. یعنی همانند پروسه تولید فیلم که اثر به تدریج شکل می‌گیرد، طراحی صدای فیلم هم به همین صورت سروشکل گرفت. یعنی به مرور و با توجه به فضای فیلم جلو می‌رفتیم و من آهسته‌آهسته چیزهایی را در ذهنم طراحی می‌کردم.
قاسمی ادامه داد: اولین چیزی که در این فیلم توجهم را جلب کرد، فضای بکر و طبیعت زیبا بود. ارتباطات انسانی موجود در فیلم هم مرا بسیار جذب خودش کرد. فضای شاعرانه اثر قطعاً شرایط صوتی لطیف می‌طلبید و ما باید همین فضا را به بیننده القا می‌کردیم.
او خاطرنشان کرد: فضای تنش و درگیری هم هرچند محدود بود؛ اما سعی کردیم به گونه‌ای کار کنیم که از خود فیلم جلو نزند و در خدمت فضای کلی اثر باقی بماند. در مقابل، فضاهای شاعرانه بستر جذاب‌تری برای صداگذاری فراهم می‌کرد و امکان مانور بیشتری به ما می‌داد تا بتوانیم این حس را به مخاطب منتقل کنیم.
قاسمی با اشاره به فرایند کاری خود در این فیلم سینمایی عنوان کرد: زمانی که کار را می‌بینید، یک‌سری احساسات به شما منتقل می‌شود. چون من تجربه‌ای در فضای تاجیکستان نداشتم، سعی کردم بیشترین استفاده را از صداهایی که صدابردار در محیط ضبط کرده بود ببرم و آن‌ها را بهبود بدهم. صداهایی که همان‌جا شنیده می‌شد، برای من حکم کدهایی برای کارم را داشت و سعی می‌کردم با استفاده از آرشیو یا صداهایی که دوستانم در تاجیکستان برایم فرستاده بودند، آن‌ها را بازسازی و کامل کنم.
او ادامه داد: روند کار به این شکل است که معمولاً وقتی فیلم به دست ما می‌رسد، اولین کار این است که یک‌بار آن را همراه کارگردان ببینیم و درباره ذهنیت‌های او و قصه فیلم صحبت کنیم. سپس پاک‌سازی دیالوگ‌ها و تمیز کردن صدا را آغاز می‌کنیم. بعد از آن به بحث آمبیانس و فضاسازی و صدای بک‌گراند می‌رسیم و در نهایت افکت‌های آرشیوی و موسیقی اضافه می‌شود و کار میکس انجام می‌گیرد. البته این روند روتین است، هرچند که در این میان نقش کارگردان بسیار مهم است، چون با راهنمایی‌هایش به ما ذهنیت بهتری می‌دهد.
وی به اشاره به کمک‌های کارگردان تاجیکستانی این اثر توضیح داد: در همین پروژه صحبت‌هایی که با آقای محی‌الدین مظفر داشتیم که ایده‌های خوبی دادند و خیلی کمک کردند. ما حتی فیلم قبلی ایشان را هم دیدیم تا بیشتر با ذهنیت و استراتژی او برای کار آشنا شویم.
او با اشاره به تأثیر موسیقی فردین خلعتبری در فیلم و هماهنگی صداگذاری با موسیقی خاطر نشان کرد: درخصوص موسیقی‌های آقای خلعتبری، باید بگویم تقریباً پیشنهاد ساخت موسیقی را من به همکارانم دادم. فکر می‌کردم آقای خلعتبری با توجه به اینکه هم آهنگساز و هم تهیه‌کننده سینما هستند و شخصیتی بسیار شاعرانه دارند، انتخاب بسیار مناسبی باشند.
قاسمی ادامه داد: فردین خلعتبری یک آرتیست تمام‌عیار است و از اول فکر می‌کردم می‌تواند به فیلم کمک زیادی کند. وقتی او را پیشنهاد دادم، همکارانم استقبال کردند و جلسه‌ای گذاشتیم. دلیل اصلی این پیشنهاد این بود که ما پیش‌تر کارهای زیادی با هم انجام داده بودیم و به نتایج خوبی رسیده بودیم. او درک بالایی از صدا دارد و همکاری ما همیشه در قالب نوعی پاس‌کاری بین صدا و موسیقی بوده است که به باند صدای فیلم خیلی کمک می‌کند. به نظرم در این فیلم هم این همکاری موفق بود.
وی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به همکاری تیم تولید مشترک ایران و تاجیکستان گفت: در این مورد باید بگویم که برای من تجربه‌ای خیلی خوب بود. زیاد با کشورهای همسایه یا دیگر کشورها کار کرده‌ام؛ اما همکاری با تاجیکستان برایم حس بسیار خوبی داشت. شاید به خاطر نزدیکی زبان و فرهنگ یا شاید به خاطر احساسات بکری که مردم آنجا هنوز دارند.
او اضافه کرد: همین موضوع باعث شد ارتباط بسیار خوبی شکل بگیرد. امیدوارم این تجربه تکرار شود. واقعاً هم فضای فیلم، بازی‌ها، قصه و جغرافیا برایم جذاب بود. شاید بتوانم بگویم از بهترین همکاری‌های مشترکی بود که در پروژه‌های خارجی داشته‌ام زیرا فرهنگ‌هایمان به هم نزدیک است، زبان و آیین‌هایمان مشترک است و این نیازی به توضیح اضافه ندارد.
قاسمی با اشاره به پخش بین‌المللی فیلم «ماهی در قلاب» گفت: تصور من این است که یک پخش‌کننده خوب می‌تواند باعث شود این فیلم در خارج از کشور دیده شود و مخاطب جذب کند. ما کارمان را انجام داده‌ایم و حالا نوبت پخش‌کننده است. تمام عوامل فیلم، از تهیه‌کننده، کارگردان، فیلمبردار و دیگران، همه تلاش کردند بهترین کارشان را انجام دهند و امیدوارم در مرحله پخش هم همان انرژی و تلاش صرف شود.
وی خاطر نشان کرد: امیدوارم این آغاز یک همکاری طولانی با تاجیکستان باشد. کشوری که واقعاً به ما نزدیک است و امیدوارم مدیران فرهنگی این مسیر را تداوم بدهند؛ چون باور دارم نتایج خوبی خواهد داشت. بازیگران تاجیکستانی واقعاً عالی بودند و باید حتماً بگویم که از بازی آن‌ها لذت بردم. همچنین از کارگردانی آقای مظفر و تسلط او بر کار باید یاد کنم؛ چه در روایت قصه و چه در کارگردانی. آقای امیر تاجیک هم به عنوان نماینده ایران در این پروژه بسیار همراه بودند و با وجود سختی‌ها و تغییرات زمان‌بندی، همکاری خوبی داشتند.
فیلم سینمایی «ماهی در قلاب» که در بخش مسابقه بین‌الملل سی‌وهفتمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان حضور دارد، اثر تازه محی‌الدین مظفر، کارگردان برجسته تاجیکستانی، به‌نویسندگی بختیار کریم‌اف و تهیه‌کنندگی امیر تاجیک و محی‌الدین مظفر، محصول سال ۲۰۲۵ است.
در خلاصه داستان این فیلم که محصول مشترک ایران و تاجیکستان است، آمده: «شاید گمان کنی ماهیِ در قلاب همیشه اسیر دست ماهیگیر است، غافل از آنکه دریا گاهی کلید آزادی را به کودکی بی‌نام می‌بخشد.»
خورشید مصطفی‌اف، سیاره صفراوا و عبدالله عبدالرحیم‌زاده بازیگران اصلی فیلم‌اند و دیگر عوامل سینمایی «ماهی در قلاب» عبارت‌اند از: تهیه‌کنندگان ارشد: احسان کاوه، حمیدرضا روحانی، حسین همدانی‌زاده؛ مشارکت‌کنندگان: شبکه آی‌فیلم معاونت برون‌مرزی صداوسیما و شرکت شتاب‌دهنده سیکاپ (از ایران) و شرکت‌های فیلم‌سازی داو و تاجیک فیلم (از تاجیکستان)؛ کارگردان هنری: والری آخودوف؛ مدیر فیلم‌برداری: آندری فدوتوف؛ تدوینگر: عماد خدابخش، آهنگساز: فردین خلعتبری؛ صداگذار: آرش قاسمی؛ طراح صحنه و دکور: لطفلو نیاماتوف؛ چهره‌پرداز: منیژه خولوا؛ مدیر صحنه: فریدون مظفرزاده؛ سرپرست جلوه‌های ویژه: تهمینه عسکری؛ امور بین‌الملل و بازاریابی: فاطمه جواهرساز؛ مشاور رسانه‌ای: شیدا اسلامی.
