نوسان نمودار گردشگری ایران تشدید شده/ بلاتکلیفی لایحه ساماندهی تعطیلات در کشور در مجمع تشخیص مصلحت نظام

به‌ گزارش خبرنگار ایلنا، همین چند روز قبل خبری منتشر شد که هواپیمایی آسمان در ایران با بیش از ۲ هزار پرسنل تنها یک هواپیمای فعال داشت که آن هم به دلیل نیاز به تعمیرات از پرواز خارج شد. در ناوگان حمل و نقل ریلی نیز که متقاضی بسیار دارد، سفر با قطار هم برای بسیاری از مسافران و گردشگران تبدیل به رویا شده است. 

مصطفی فاطمی (مدیرکل گردشگری داخلی معاونت گردشگری کشور) در گفت‌وگو با ایلنا، با اشاره به ظرفیت بسیار کم ناوگان حمل و نقل هوایی و ریلی و از دست رفتن برخی جاذبه‌های طبیعی و تاریخی، نسبت به خطر از دست رفتن برخی مقاصد گردشگری کشور و رسانده شدن تاسیسات گردشگری هشدار داد. او گفت: باید کاری کنیم که تاسیسات گردشگری موجود کشور به درآمد برسند تا به موازات آن زیرساخت‌های جدید ایجاد شود. 

فاطمی با اعلام اینکه اگر تاسیسات گردشگری کشور منافع اقتصادی نداشته باشند گردشگری ایران به جریان نمی‌افتد، افزود: مهمترین کاری که ما می‌توانیم در حوزه گردشگری انجام دهیم این است که درآمد تاسیسات گردشگری را افزایش دهیم و به موازات این اقدام هزینه‌های آن‌ها را نیز کاهش دهیم. 

مدیرکل دفتر گردشگری داخلی، فراز و فرودهای گردشگری داخلی و نمودار سینوسی سفر را یکی از عوامل آسیب‌زا به تاسیسات گردشگری اعلام کرد و افزود: در شهر اصفهان حدود ۳۰ هزار تخت اقامتی وجود دارد. در ماه‌های پیک سفر این شهر نیاز به ۶۰ هزار تخت اقامتی دارد و ناگهان در ماه بعد هیچ یک از تخت‌ها پر نمی‌شود. 

او نمودار سفر در طول سال در کشور را سینوسی و مملو از فراز و فرود اعلام کرد و گفت: در زمان پیک سفر مجبور می‌شویم از آموزش و پرورش کمک بگیریم، کمپ درست کنیم، خوابگاه‌ها و مهمانسرای ادارات را بگیریم. اما در زمان کاهش سفر حتی شهرهای گردشگرپذیر هم خالی از گردشگر می‌ماند. 

مصطفی فاطمی، ساماندهی تعطیلات و برگزاری ایونت را یکی از اقداماتی دانست که می‌تواند به ساماندهی سفر در کشور منجر شود. 

او گفت: دنیا همین مسیر را برای مدیریت نمودار سینوسی سفر در پیش گرفته است. ایونت برگزار می‌کند و حتی در لوسیزن‌ها گردشگر خارجی جذب می‌کند. 

فاطمی افزود: باید بتوانیم تاسیسات گردشگری کشور را با هدف‌گذاری درست بازارهای هدف گردشگری و رویدادهای منتسب در مقاطع مختلف سال با گردشگر خارجی و داخلی پر کنیم.

بلاتکلیفی لایحه‌ ساماندهی تعطیلات آخر هفته و تاثیر منفی در گردشگری

مدیرکل دفتر گردشگری داخلی با گلایه از بلاتکلیف ماندن دو ساله لایحه ساماندهی تعطیلات در کشور اعلام کرد: ساماندهی تعطیلات را در قالب دو طرح ساماندهی تعطیلات آخر هفته و ساماندهی کلی تعطیلات پیش بردیم و آن را در قالب لایحه به مجلس ارسال کردیم.

او افزود: مجلس این لایحه را تصویب کرد و به شورای نگهبان ارجاع شد و شورای نگهبان هم لایحه تصویب شده را به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارسال کرد. اما الان از زمان تدوین لایحه دو سال گذشته و بررسی مصوبه مجلس در مجمع تشخیص مصلحت نظام متوقف مانده است.

فاطمی با اعلام این که تصویب لایحه تعطیلات دو روزه آخر هفته در کشور باعث می‌شد تمام تاسیسات خرد گردشگری و بوم‌گردی ها در اطراف کلانشهرها پر شوند اعلام کرد: در ساماندهی کلی تعطیلات این موضوعات را در نظر گرفتیم که در فصل های کاهشی سفر تاسیسات کلان گردشگری با گردشگران خارجی پر شوند. مثلا تعیین کردیم که برای گردشگران کشورهای همسایه کدام نقاط کشور هدف سفر است.

فاطمی تاکید کرد: اگرچه در شرایط فعلی گردشگر خارجی از اروپا به ایران سفر نمی کند، ولی مثلا در یزد مهر و آبان بهترین زمان برای سفر گردشگر خارجی است. اما امسال در کرمان، اصفهان و یزد در مهر و آبان خالی است.  درحالی که سالهای گذشته اصلا جا نداشتیم.

مدیرکل گردشگری داخلی تاکید کرد: به دلیل آن که هنوز تکلیف ساماندهی تعطیلات در کشور مشخص نشده است، ایران برخلاف سایر کشورهای جهان تنها در فصل پیک سفر قادر به جذب گردشگر است و به همین دلیل در بعضی پیک های سفر با حجم بسیار زیاد گردشگران مواجه هستیم و تلورانس گردشگران خارجی کشور هم هر لحظه در حال تغییر است.

از بین رفتن بازار هدف گردشگری ایران در شرایط متزلزل سیاسی

او افزود: به دلیل شرایط سیاسی کشور بازارهای هدف گردشگری بصورت مداوم در حال تغییر است. در صورتی که کشورهای دیگر این مشکلات را ندارند و مثلاً ۵۰ سال است که یک بازار هدف را حفظ کرده اند. 

مدیرکل دفتر گردشگری داخلی درباره تاثیر شرایط سیاسی کشور و مشخص نشدن تکلیف ساماندهی تعطیلات بر تاسیسات گردشگری کشور گفت: در نوسانات شدید اوج و فرود سفرها تاسیسات گردشگری ناگزیر به اضافه کردن تخت و افزودن بر نیروهای آموزش دیده جدید می‌شوند و در عین حال بعدها ناچار به اخراج نیروها و کاهش تخت می‌شوند و گردشگری به تبدیل به مشاغل فصلی می‌شود. چون به دلیل نوسان مسافر هزینه تمام شده تاسیسات گردشگری افزایش می‌یابد و راهی جز تعدیل نیرو برای کاهش هزینه‌ها پیدا نمی‌کنند. چون نوسان مسافران و گردشگران در کشور بالا است. 

مصطفی فاطمی با تاکید بر اینکه راهی جز متعادل کردن نمودار نوسانی گردشگری در کشور نداریم، افزود: بزرگترین مشکل ما برای تعادل بخشی به نمودار نوسانی گردشگری واقف نبودن ساختار حاکمیت و دولت به اهمیت موضوع گردشگری است و این وضعیت از دولت‌های قبل هم وجود داشت. 

او افزود: توجه به گردشگری در ساختار حاکمیتی نیز شبیه به نمودار نوسانی گردشگری است، اما همیشه در اولویت آخر بودیم. مثلا به دولت می‌گوییم وضعیت گردشگری خراب است می‌گویند، آب و برق و گاز نداریم. در حالی که چالش‌های بخش صنعت نسبت به چالش‌های گردشگری یک به صد است. بنابراین یکی از مشکلات ما این است که باید به دولت‌ها بفهمانیم گردشگر می‌تواند در کشور و شهرها تحول ایجاد کند و چرخ اقتصاد کشور را در شرایط بد اقتصادی بچرخاند. 

مدیرکل دفتر گردشگری داخلی معتقدم که تاکید کرد: نظام حکمرانی باید با گردشگری آشتی کند. البته آقای صالحی امیری همین کار را انجام می‌دهد و تلاش دارد ادبیات گردشگری را در وزارتخانه‌های مختلف جای بیاندازد. کل جریان کشور باید به فکر توسعه گردشگری باشند. توسعه گردشگری به این معنا نیست که فقط چهار هتل خصوصی وجود داشته باشد و زیرمجموعه دیگری نداشته باشد. 

فاطمی گفت: چرا نباید وزارت میراث فرهنگی در شورای عالی سازمان هواپیمایی کشوری و اجزای اصلی گردشگری از دیپلماسی تا موضوع ویزا نقش نداشته باشد؟ البته در دوره آقای ضرغامی بحث لغو روادید یکی از کارهایی بود که انجام شد. فارغ از اینکه این کار چه تاثیر مثبت و منفی داشته، اینکه وزارت خارجه پذیرفت یک موضوع را با نگرش گردشگری وارد سیاست‌های خود کند، بسیار مثبت بود. الان هم مهمترین کاری که باید انجام دهیم این است که مسئولیت تک تک وزارتخانه‌ها در حوزه گردشگری جدی گرفته شود. 

به گفته مدیرکل دفتر گردشگری داخلی، اگر شرایط ایران با کشورهای همسایه در گردشگری برابر باشد، قطعا ایران برنده مسابقه گردشگری با آن‌ها است. اما موضوع این است که ایران شرایط برابر با آن‌ها ندارد. زیرساختی‌های گردشگری ایران به ویژه در بخش حمل و نقل و هتل عقب افتاده است. چون به اندازه ظرفیت اقامت یا بهتر بگویم به اندازه هر تخت یک صندلی هواپیما یا ریل وجود ندارد. به اندازه ظرفیت حمل و نقل، ظرفیت تفریحی وجود ندارد. در کیش کلی زیرساخت اقامتی ایجاد کرده‌ایم، ولی زیرساخت حمل و نقل آن برای آن وجود ندارد. حتی وضعیت مشهد هم که قطار دارد همین است.

ضعف شدید در زیرساخت حمل و نقل ریلی/ قطار نیست

او افزود: در حوزه حمل و نقل ریلی، هوایی و جاده‌ای ضعف داریم و ظرفیت این بخش به نسبت زیرساخت‌های اقامتی کشور تناسب ندارد. بلیت پرواز بسیار گران است. البته بلیت قطار قیمت مناسب‌تری دارد. اما موضوع این است که قطار نداریم. ۵ سال است در ستاد سفر هستم و هر سال از تعداد اتوبوس‌ها هم کاسته می‌شود. فقط ۵ هزار اتوبوس در سراسر کشور داریم. دلیل این که چرا جایگزینی برای اتوبوس‌های از رده خارج شده وجود ندارد این است که اصلا برای سرمایه‌گذاری صرفه اقتصادی ندارد که در افزایش تعداد اتوبوس‌ها سرمایه‌گذاری کند. می‌بیند اگر تریلی باری خریداری کند برایش به صرفه‌تر است. الان اولویت ما در گردشگری فراهم کردن زیرساخت حمل و نقل به ویژه در بخش ریلی است نه احداث هتل. 

مدیرکل دفتر گردشگری داخلی تاکید کرد: در زیرساخت حمل و نقل ریلی به شدت ضعیف شده‌ایم. متقاضی قطار بیشتر از هر وسیله نقلیه دیگری است. ولی بلیت قطار نیست. 

مصطفی فاطمی افزود: واگن وجود دارد اما لوکوموتیوها در اختیار راه آهن است که ترجیح می‌دهد این ظرفیت را در اختیار حمل بار بگذارد که البته آن هم موضوع مهمی است. البته در این دولت وضعیت بهتر است. دولت قبل که اصلا اعتقاد نداشت باید در حوزه حمل و نقل ریلی کار کنیم. بیشتر اولویت بار بود چون باید درآمد کشور را تامین می‌کرد.

گفتگو: مریم جلیلوندفرد