جشنواره کاریکاتور باج‌نیوزها برگزیدگان خود را شناخت
مراسم اختتامیه جشنواره کاریکاتور باج‌نیوزها عصر امروز دوشنبه ۲۴ شهریور در سالن استاد شهناز خانه هنرمندان برگزار شد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، در ابتدای این مراسم هادی حیدری دبیر جشنواره اظهار کرد: کاریکاتور هنری است که خود ذاتا رسانه است و مخاطبان این هنر با دیدن یک اثر کاریکاتوری در پی کشف مفهومی اجتماعی، اقتصادی، سیاسی یا مفاهیمی دیگر هستند. وقتی پیشنهاد دبیری جشنواره‌ای با موضوع باج‌نیوزها به این جانب شد تازگی موضوع برایم جذاب بود اما چگونگی برخورد کاریکاتوریست‌ها با این موضوع ذهنم را مشغول کرد.
حیدری خاطرنشان کرد: اولین گام، برگزاری جلسه‌ای مشترک با داوران بود تا با همفکری مشترک بتوانیم فراخوانی جامع ذیل عنوان باج‌نیوزها برگزار کنیم. یازدهم خرداد ۱۴۰۴ متن فراخوان منتشر شد، مهلت اولیه دهم تیر ماه بود که به احتمال زیاد تا ده روز هم تمدید می‌شد اما خیلی زود جنگی ناخواسته از سوی رژیم صهیونسیتی علیه ایران عزیزمان در گرفت و فضای کار را غبارآلود ساخت. پس از جنگ فراخوان را دوباره ارسال کردیم و مهلت ارسال آثار هفتم مرداد اعلام شد. تعداد آثار دور از انتظار بود، ۶۷ هنرمند کاریکاتوریست از سراسر ایران آثار خود را که ۱۳۵ اثر بود به دبیرخانه اولین جشنواره کاریکاتور باج‌نیوزها ارسال شد که در بین صاحبان آثار ۲۰ نفر زن و ۴۷ نفر مرد بودند. استانهای تهران، البرز، شیراز و اصفهان آمار بیشترین هنرمند شرکت‌کننده را به ثبت رساندند.
وی افزود: بر خلاف داوری‌های اخیر که معمولا فایل آثار روی صفحه مانیتور بررسی می‌شدند داوران کاریکاتورها را روی صفحه، چاپ شده بررسی کردند. از میان هنرمندان شرکت‌کننده ۸۸ اثر به بخش نمایشگاه راه یافتند و از بین آثار سه اثر عناوین اول تا سوم و سه اثر هم به عنوان آثار شایسته تقدیر شناخته شدند.
حامد شمس مدیر برند، مسئولیت اجتماعی و روابط عمومی شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس به عنوان دیگر سخنران اظهار کرد: نگاه ما در ابتدای موضوع این بود که باج‌نیوز یک پدیده اجتماعی است. آن را با موضوع فرزندآوری یا اعتیاد مقایسه می‌کنم. اگر بخواهیم بگوییم جامعه امروز چرا میل کمتری به فرزندآوری دارد دلایل بسیاری را می‌توان عنوان کرد. مثال دوم بحث اعتیاد است که چرا اعتیاد مدام گسترش پیدا می‌کند، حتما دلایلش عوامل پیچیده فرهنگی و سیاسی است که باید بررسی شود. به باج‌نیوز هم چنین نگاهی داشتم، متاسفانه کاهش اعتماد بین مردم و حاکمیت از یک طرف، از بین رفتن مرجعیت رسانه‌ای از داخل به خارج کشور و صدها عامل دیگر در ایجاد باج‌نیوز اثرگذار بودند.
شمس خاطرنشان کرد: افزایش آگاهی و سواد رسانه‌ای مدیران رسانه‌ای یکی از موضوعات است. در نگاه جامع اعتلاف بین شرکت‌ها و نهادهای اقتصادی و رسانه‌ها می‌تواند ما را به جایی برساند تا شروع‌کننده این بحث باشیم.
در بخش دیگر مراسم عباس عبدی فعال سیاسی- اجتماعی و روزنامه‌نگار اظهار کرد: این برنامه نشان‌دهنده ضعف جامعه‌مان است، اطمینان ندارم که همین کارهایی که در این رویداد کردیم هم در ماجرای باج‌نیوزها تاثیری داشته باشد. وضعیت این پدیده به مرحله‌ای رسیده که تاثیرپذیری‌اش از این اتفاقات خیلی بعید است.
عبدی تصریح کرد: وقتی می‌گوییم باج‌نیوز ماجرا این نیست که یک عده باج می‌گیرند، اینکه چه کسی پیشنهاد باج می‌کند، چه کسی باج را می‌پذیرد، چه کسی باید داوری کند و چه جامعه‌ای باید محکوم کند هم مسایل مهمی هستند. در جامعه ما خیلی بعید است از یک موضوع خبری منتشر شود و کسی بیاید و ببیند که ماجرا چه بود. مساله این نیست که یک عده باج‌گیر هستند بلکه مساله این است که عده زیادی باج‌بده و عده‌ای ساکت و عده‌ای بی‌تفاوت هستند. یک بخش ماجرا کم ارزش بودن نظام رسانه‌ای کشور است، در جهانی که برند اهمیت دارد قطعا نیویورک تایمز با یک رسانه صفر کیلومتر فرق دارد و روزنامه‌ای که ارزش پیدا کرده هیچوقت کاری نمی‌کند که تمام ارزشش سقوط کند.
وی افزود: دوستانی که رسانه‌ای هستند، کوشش می‌کنند که به موضوع فساد بپردازند. مشکلی که در نظام رسانه‌ای به وجود آمده این است که اغلب این باج‌نیوزها یک نفر هستند اما ابزارشان رسانه است. مجموعه رسانه‌ها باید فکر بیشتری درباره این موضوع کنند و بدون حل فساد هیچ اتفاق مثبتی در کشور ما رخ نمی‌دهد.
در بخش دیگر این مراسم احمد مسجدجامعی نیز روی صحنه آمد و اظهار کرد: ما روحیات و منشی ایرانی داریم. یکی از کسانیکه این حوزه را خوب می‌شناسد ایرج پزشک‌زاد است که دایی‌جان ناپلئون به قلم او اثر ارزشمندی است و در آن دیالوگ معروفی دارد که می‌گوید کار کار انگلیس‌هاست. همین جمله نوعی ساده تلقی کردن وضعیت پیچیده اجتماعی است، ما این وضعیت را داریم، به عنوان مثال در ابتدا افغان‌ها خیلی محبوب هستند و ناگهان همه را می‌خواهیم بیرون کنیم. سفید و سیاه دیدن همان نگاه ساده به مسائل پیچیده است.
مسجدجامعی تاکید کرد: این اتفاقات و ظهور باج‌نیوزها در فضایی رخ می‌دهد که آگاهی‌دهی دچار مشکل می‌شود. وقتی وضعیت بهم ریخته بسط پیدا کند کار به باج‌نیوز کشیده می‌شود. از بین بردن این سیکل معیوب کار دولت نیست، بلکه کار نهادهای مدنی است. این کار اتفاقا کار رسانه‌های اجتماعی است و ما باید بتوانیم نهادهای اجتماعی قدرتمند داشته باشیم.
وی افزود: نمی‌شود به ایران توهین کرد، نمی‌شود به شخصیت‌های ملی توهین کرد و اینها مسائلی است که جامعه ما به آن واکنش نشان می‌دهد. ما باید به ظرفیت اجتماعی توجه کنیم، این ظرفیت فراتر از ظرفیت قضایی است. نکته کلیدی این قضیه این است که بگوییم برای تاریخ، ادبیات و شعر ایران باید دست به دست هم دهیم. من به این نهادهای مردمی، مدنی و تشکل‌هایی که به ایران می‌پردازند و دل‌نگران پیشرفت این سرزمین هستند امیدوارم.
در ادامه این مراسم نوبت به اهدای جوایز رسید و اعضای هیئت داوران روی صحنه حاضر شدند و فیروزه مظفری یکی از اعضای هیئت داوران بیانیه هیئت داوران این جشنواره را خواند.
نفرات شایسته تقدیر:
لوح تقدیر و مبلغ پنج میلیون تومان به مهدی صادقی اهدا شد.
لوح تقدیر و مبلغ پنج میلیون تومان به لاله ضیایی اهدا شد.
لوح تقدیر و مبلغ پنج میلیون تومان به سالار عشرت‌خواه اهدا شد.
برندگان اصلی:
نفر سوم: تندیس، لوح‌تقدیر و مبلغ ۱۵ میلیون تومان به علی پاک‌نهاد اهدا شد.
نفر دوم: تندیس، لوح‌تقدیر و مبلغ ۲۰ میلیون تومان به طراوت نیک‌بین
نفر اول: تندیس، لوح‌تقدیر و مبلغ ۳۰ میلیون تومان به احسان گنجی
در ادامه محمد فاضلی جامعه‌شناس به عنوان سخنران پایانی اظهار کرد: به دلیل مطالعاتی که در حوزه فساد داشتم به موضوع باج‌نیوزها بر خورده بودم اما اینکه چرا در جامعه ایران اتفاق می‌افتد به چند موضوع مربوط می‌شود. باج‌نیوز محصول جامعه فاقد شفافیت است، وقتی شفافیت از بین می‌رود کسی که به اسرار دسترسی دارد، خریدار دارد. نکته دوم این است که باج‌نیوز محصول جامعه‌ای است که امر غیراخلاقی و فاسد در آن زیاد است، باج‌نیوز در جامعه ما محصول یک ویژگی دولت در ایران هم هست، در ایران دولت مجموعه‌ای از انتصاب‌های بدون ضابطه دارد که جامعه هم به این تصور رسیده که از طریق روابط غیرقانونی و فشار می‌توان مدیریت این شرکت‌ها را بر عهده گرفت. دولت خودش کانون انباشت شیرینی‌هایی است که می‌شود مگس‌هایی دورش جمع شود. فقدان ناظر در رسانه‌های مستقل هم این وضعیت را ایجاد می‌کند. یک وجه مهم باج‌نیوز حمایت سیاسی است، باج‌نیوزها اغلبشان حامی سیاسی دارند، که گاهی اوقات یک مقام دولتی و... است. عنصر دیگر که ویژگی اجتماعی جامعه ایران شده، جامعه انباشته از بی‌اعتمادی است. چنین جامعه‌ای مستعد ظهور باج‌نیوز است. این مرحله خطرناکی از یک جامعه است که با هر مزخرفی می‌توانی مشتری پیدا کنی.
وی افزود: در کشورهای اروپایی قواعدی وضع شده که قرار گرفتن در چنین رویه‌ای بین ۵ تا ۱۴ سال زندان دارد. بو روثستاین کتابی به نام «کیفیت حکومت» دارد که می‌گوید کیفیت حکومت در یک چیز ظهور می‌کند که آن هم بی‌طرفی در اجراست. در ایران در موارد متعدد می‌توان دید که حکومت بی‌طرف نیست و یکی از جلوه‌های آن در حوزه رسانه است. نقض بی‌طرفی یکی از عواملی است که باج‌نیوزها می‌توانند به واسطه آن از پشتوانه رسانه‌های حمایت‌شونده استفاده کنند.
فاضلی در پایان با اشاره به ضرب‌المثلی چینی تاکید کرد: در ایران، شرکت‌های دولتی خودشان را از طلا و یشم انباشته کرده‌اند. وزارتخانه‌های مختلف شرکت‌های مختلف دارند و هر شرکت کانونی از پول و رانت و ثروت و قدرت است. وقتی دولت صاحب شرکت است باج‌نیوز می‌تواند به دولت فشار بیاورد و به این شرکت‌ها دسترسی پیدا کند. تا زمانیکه دولت کانون انباشت ثروت و قدرتی بی‌شمار است و تا زمانیکه بین بخش‌های مختلف حکومت برای دسترسی به همین قدرت و ثروت راه‌های مختلفی هست و رقابت‌هایی در چارچوب فقدان رسانه‌های مختلف وجود دارد کماکان شاهد باج‌نیوزها خواهیم بود.
در پایان از کتاب جشنواره کاریکاتور باج‌نیوزها رونمایی شد و نمایشگاه نیز در گالری استاد ممیز افتتاح شد.
