در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد؛
نسل‌های جدید از سنت‌ها فاصله گرفته‌اند/ شهرستان‌ها فاقد فعالیت پژوهشی و آموزشی عمیق هستند
مدرس کارگاه «تکم‌گردانی» در جشنواره آیینی‌سنتی گفت: در طی بیست سال اخیر، حتی یک کارگاه با این عنوان در استان‌ها برگزار نشده است. وی تاکید کرد: در بسیاری از استان‌ها، انجمن‌های نمایشی به‌دلیل شرایط مدیریتی یا محدودیت‌های ساختاری، فعالیت‌های متفاوتی دارند و بهتر است برگزاری کارگاه‌ها زیر آنها باشد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، بیست و دومین جشنواره بین‌المللی نمایش‌های آیینی و سنتی به دبیری سیاوش ستاری با شعار «مدرسه‌ای به وسعت ایران‌زمین» از ۲۰ مرداد ۱۴۰۴ آغاز شده و تا مهرماه ادامه خواهد داشت.
این رویداد در سه بخش آموزشی، پژوهشی و اجرایی برگزار می‌شود.
گفتنی است، این دوره با تمرکز بر آموزش و گسترش فعالیت‌ها در سراسر کشور و با برنامه آموزشی شامل ۱۲۰ کارگاه در هفت شاخه نمایش‌های آیینی و سنتی در حال برگزاری است. دوره‌های آموزشی تا ۲۴ شهریور ادامه دارد؛ از ۲۵ شهریور تا ۱۱ مهر نشست‌ها و سمینارهای تخصصی داخلی و بین‌المللی برگزار خواهد شد و از ۱۲ مهر نیز اجراهای غیررقابتی به‌عنوان بخش پایانی جشنواره آغاز می‌شود.
مهدی صالحیار (مدرس کارگاه آموزشی آیین تکم‌گردانی در شهر تبریز و جلفا) درباره برخی برنامه‌های بیست و دومین جشنواره بین‌المللی نمایش‌های آیینی و سنتی با ایلنا گفتگو کرد.
انتقال کارگاه‌ها از تهران به استان‌ها اتفاق خوبی است
صالحیار در ابتدا، برگزاری کارگاه‌ها در این دوره از جشنواره را حرکتی بسیار مهم، نو و تازه توصیف کرد و گفت: این برنامه نسبت به دوره‌های قبل ساختارشکنی کرده است.
او توضیح داد: مهم‌ترین تفاوت، انتقال کارگاه‌ها از تهران و پایتخت به استان‌ها و شهرستان‌های دور بود؛ اقدامی که به ویژه در مناطقی با آیین‌های در حال فراموشی، اهمیت دوچندان دارد.
صالحیار اذعان داشت: نسل جدید بسیاری از آیین‌های منطقه خود را نمی‌شناسند و کارگاه‌ها حداقل یک تلنگر جدی ایجاد کرد تا حتی اگر کوتاه‌مدت هم باشد، به ریکاوری ذهنی و آشنایی دوباره با میراث نمایشی منجر شود.
وی در ادامه حضور موسسات فرهنگی را در این روند بسیار تأثیرگذار دانست و افزود: در بسیاری از استان‌ها، انجمن‌های نمایشی به‌دلیل شرایط مدیریتی یا محدودیت‌های ساختاری، فعالیت‌های متفاوتی دارند و اگر برگزاری کارگاه‌ها صرفاً زیر نظر این انجمن‌ها بود، مخاطبان به هنرمندان تئاتری محدود می‌شدند. اما ورود موسسات باعث شد تبلیغات به لایه‌های مختلف جامعه نفوذ کند.
تاکید بر گسترش تبلیغات
صالحیار گفت: تجربه شخصی نشان داده که از دانشجوی رشته تئاتر گرفته تا یک علاقه‌مند ساده یا حتی فردی بدون تحصیلات دانشگاهی، با دیدن پوسترها و تبلیغات در این کارگاه‌ها شرکت کردند و از نزدیک با آیین‌های بومی آشنا شدند.
او برای روشن‌تر شدن این تجربه به کارگاه «نقل موسیقیایی» اشاره کرد و گفت: استادی که در این حوزه تدریس می‌کرد، از چهره‌های شناخته‌شده موسیقی آذری بود و بسیاری او را تنها به نام می‌شناختند. برگزاری این کارگاه فرصتی ایجاد کرد که علاقمندان بتوانند به صورت رایگان پای کلاس او بنشینند و از نزدیک آموزش ببینند.
مهدی صالحیار این تجربه را بی‌سابقه دانست و تأکید کرد اگر چنین برنامه‌ای در مرکز کشور برگزار می‌شد، قطعاً شرایط برای علاقمندان استان فراهم نمی‌گشت.
این مدرس کارگاه با انتقاد از نبود فعالیت پژوهشی و آموزشی عمیق در شهرستان‌ها طی دو دهه اخیر خاطرنشان کرد: نسل‌های جدید به‌دلیل گرایش به موضوعات روز دنیا، از سنت‌ها فاصله گرفته‌اند و حتی نام بسیاری از آیین‌ها برایشان ناآشناست.
برگزاری کارگاه «تکم‌گردانی» برای اولین بار در استان‌ها
او تأکید کرد: برگزاری کارگاه‌ها هم از نظر آشنایی اسمی و هم از نظر شیوه اجرایی اهمیت دارد و شرایطی تازه و بی‌سابقه برای آموزش ایجاد کرده است.
صالحیار افزود: در طی بیست سال اخیر، حتی یک کارگاه با عنوان «تکم‌گردانی» در استان‌ها برگزار نشده بود و این نخستین‌بار بود که علاقمندان از کودک تا بزرگسال توانستند با این آیین آشنا شوند.
این مدرس ادامه داد: این تجربه نه تنها برای شرکت‌کنندگان ارزشمند است، بلکه آنان پس از بازگشت به محیط زندگی خود، نقش پیام‌رسان و انتقال‌دهنده آیین‌ها را ایفا می‌کنند. بدین‌ترتیب تأثیر کارگاه‌ها به خود شرکت‌کنندگان محدود نمی‌شود، بلکه در طول زندگی و ارتباطات روزمره آنان ادامه پیدا می‌کند و به مرور در جامعه اشاعه می‌یابد.
استقبال چشمگیر از کارگاه‌ها در جلفا و اهر
صالحیار استقبال از کارگاه‌ها را بسیار مثبت ارزیابی کرد و توضیح داد: در شهرهایی مانند جلفا و اهر که هرگز چنین کلاس‌هایی برگزار نشده بود، مخاطبان با کنجکاوی و علاقه بسیاری حضور یافتند.حتی در روزهای پایانی جشنواره تماس‌های تازه‌ای برای ثبت‌نام دریافت می‌شد که نشان‌دهنده افزایش تبلیغات و رسانه‌ای شدن کارگاه‌ها بود.
صالحیار خاطرنشان کرد: در کارگاه «نقل موسیقیایی» به‌دلیل نیاز به دانش نوازندگی، تعداد شرکت‌کنندگان کمتر از دیگر کارگاه‌ها بود، اما جذابیت و کیفیت آن برای علاقمندان بسیار بالا بود.
او با اشاره به سیاست جشنواره در توجه به خروجی کارگاه‌ها، گفت: تقدیر از مجریان و موسساتی که فعالانه در این دوره حضور داشتند، اقدامی مثبت است.
مهدی صالحیار در پایان گفتگو، گفت: امیدوارم دبیرخانه جشنواره ارتباط خود را با موسسات فرهنگی قطع نکند و در دوره‌های بعدی نیز از ظرفیت آنها برای تولید آثار تازه و آموزش‌های بیشتر استفاده نماید.
