یک پژوهشگر و مشاور روانشناختی کودک با ایلنا مطرح کرد؛
«جاده اردک‌ها» بچه‌ها را به تفکر و ایده‌پردازی سوق می‌دهد/بسیاری از فعالان عرصه تئاتر کودک، تفاوت تخیل و فانتزی را نمی‌دانند
مشاور روانشناختی با اشاره به این که اثر عروسکی «جاده اردک‌ها» در قالب نمایش مشارکتی به بچه‌ها یاد می‌دهد از کنار هر چیز راحت نگذرند، گفت: با این نمایش می‌خواستیم مخاطب برای حل مسئله فکر کند و به دنبال راه حل و ایده باشد. او تاکید کرد: کودک باید نه گفتن را یاد بگیرد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، مشاور روانشناختی کودک در نمایش «جاده اردک‌ها» درباره جزییات این اثر و دیگر موارد مرتبط با ایلنا گفتگو کرد.
گفتنی است نویسندگی و کارگردانی نمایش «جاده اردک‌ها» را فرهاد اسماعیلی به عهده داشته و پویا یزدان‌جو، سپیده زینلی، ستایش رشیدی و حسین افتخاری‌‌مقدم در این اثر ایفای نفش می‌کنند. از دیگر عوامل می‌توان به جویان شاد (موسیقی)، علیرضا حسین‌پور، فرهاد اسماعیلی، کبرا مالمیر (سازنده عروسک)، پویا یزدان‌جو (بازیگردان) و محمد زین‌العابدینی (مدیر صحنه) اشاره کرد.
در بخشی از توضیحات خلاصه اثر آمده است: مامان اردک به همراه جوجه‌اش در یک مزرعه روزگار خوبی را می‌گذرانند و هر روز برای آبتنی کردن به چشمه‌ی نزدیک مزرعه می‌روند تا اینکه ماشین‌های راه‌سازی از میان مزرعه جاده‌ای می‌کشند و عبور و مرور خودروها مانع از رسیدن مامان اردک و جوجه‌اش به سوی چشمه می‌شوند و...
نمایش «جاده اردک‌ها» از روز ۲۷ فروردین تا پایان خرداد ۱۴۰۴ در سالن آینه مرکز تولید تئاتر و تئاتر عروسکی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ساعت ۱۷ بر روی صحنه می‌رود.
کبرا مالمیر، مشاور روانشناختی کودک و دستیار کارگردان نمایش «جاده اردک‌ها» در ابتدای صحبت‌هایش درباره چند و چون اجرای نمایش «جاده اردک‌ها» توضیحاتی داد.
او بیان کرد: این نمایش سال ۹۶ برای طرح «تئاتر، کتاب، مدرسه» آماده شد و ۳۰ اجرا در مدارس محروم اطراف تهران و بیمارستان‌های کودک داشت.
مالمیر در پاسخ به اینکه اثر فعلی همان نمایش قبلی است، گفت: خیر. برای اجرای مجدد این نمایش در کانون، بخش‌ها و عروسک‌هایی به آن اضافه شد، بنابراین کار تکراری نیست.
«جاده اردک‌ها» نمایشی مشارکتی برای رد شدن از بی‌تفاوتی‌ها
مالمیر در ادامه به پیام‌های اخلاقی و دراماتیک اثر پرداخت. او در اینباره گفت: «جاده اردک‌ها» در قالب نمایش مشارکتی به بچه‌ها یاد می‌دهد از کنار هر چیز راحت نگذرند.
او ادامه داد: هدف ما این بود که بچه‌ها فکر کنند اگر آن‌ها جای اردک یا سایر شخصیت‌های نمایش بودند در مواجهه با اتفاقی که افتاده است، چه می‌کردند.
این مدرس دانشگاه اظهار داشت: آن‌چه در حوزه مهارت‌های زندگی در کارگاه‌ها و دانشگاه تدریس کردم، این بود که افراد یاد بگیرند آن‌چه فکر می‌کنند برای آن‌ها درست است؛ لزوماً برای همه درست نیست.
کبرا مالمیر توضیحات خود را اینگونه کامل کرد: راه‌حلی عمومی را به صورت الگوگیری مشاهده‌ای می‌توانیم انجام می‌دهیم، اما مهارت‌های تفکر و تفکر خلاق به دلیل واگرا بودن بر این مبنا می‌چرخد که نگاه کنیم که آیا راه‌حل به درد ما می‌خورد یا خیر.
تلاش برای نه گفتن در کودکان و نوجوانان
او تصریح کرد: در بحث مهارت‌های زندگی در حوزه قاطعیت و جرات‌ورزی باید یاد بگیریم زمانی نه بگوییم. باید بنا بر تشخیص خود جرات داشته باشیم و بگوییم آن‌چه شما انجام می‌دهید من انجام نمی‌دهم چون دوستش ندارم و چرایی آن را بگویید. این چرایی برای ما مهم بود و به همین دلیل طرح «جاده اردک‌ها» را شکل دادیم.
دستیار کارگردان نمایش «جاده اردک‌ها» یادآور شد: طرح این نمایش از آن‌جا نشأت گرفت که در جاده‌ای می‌رفتیم، حدود ۳۰ اردک از آن‌جا با سر و صدا رد می‌شدند در صورتی که تابلو «عبور حیوانات اهلی» نبود. ما ایستادیم و حتی بعد از رفتن اردک‌ها ساعت‌ها به آن مسیر نگاه کردیم و کلید نمایش آن‌جا خورد. اردکی که با بچه‌اش هر روز به شنا می‌رود و یک روز می‌بیند که جاده‌ای آن وسط به‌وجود آمده و مانع رفتن آن‌ها شده است.
ضرورت تعامل کارگردانان تئاتر کودک با روانشناسان
مالمیر در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه نویسنده و کارگردان اثر چقدر باید به مقوله روانشناسی کودک اشراف داشته باشند، گفت: وجود چنین روندی بسیار ضروری است. سال‌های زیادی است که تئاتر مشارکتی انجام می‌دهم و به این ایمان دارم کسانی که دست به قلم هستند؛ چه در حیطه درام‌نویسی و چه کسانی که کار تئاتر حتی در حوزه بزرگسال می‌کنند، باید دیدگاه‌های روانشناختی از شخصیت‌پردازی در حوزه درام داشته باشند و این در مورد کودک جزو ضروریات است.
این روان‌شناس اظهار داشت: یکی از مشکلات حوزه کودک این است که بسیاری از فعالان آن تفاوت تخیل و فانتزی و مراحل لازم برای گذشتن از تخیل و ورود به فانتزی را نمی‌دانند. مسئله مهم دیگر این است که بچه‌ها بعد از دیدن تئاتر به چیزی فکر می‌کنند؟ ایده‌ای برای فکر کردن دارند؟ مادر برای بچه در ارتباط با چیزی که دیده توضیح می‌دهد؟
تکه‌های بزرگسالانه در آثار کودکانه ممنوع
این کارگردان و پژوهشگر تئاتر، با بیان اینکه اهالی تئاتر در حوزه شخصیت‌پردازی باید متخصصان کودک را در کنار خود داشته باشند، عنوان کرد: در تئاتر نباید از هر عبارتی استفاده شود. بچه‌ها را باید خنداند نه اینکه با والدین شوخی کنیم. شرط مهم این است که بچه‌ها لذت ببرند اما می‌بینیم که تکه‌های بزرگسالانه می‌اندازند و فکر می‌کنند چون پدر و مادر خوش‌شان آمده است، بچه هم خوشش می‌آید.
مالمیر با اشاره به اینکه باید دنیا را از نگاه بچه‌ها ببینیم، بیان کرد: دنیای بچه‌ها، دنیای ساده و پر از پرسش است. در حیطه روانشناسی در حوزه شخصیت‌پردازی، می‌گوییم شخصیت باید به تحول برسد. در ارتباط با کودکان چه تیپ باشد چه شخصیت، تحول باید صورت گیرد و این تحول باید حتماً مثبت باشد.
مستقیم‌گویی نکنیم!
این مولف و پژوهشگر هنرهای نمایشی تصریح کرد: نکته دیگر این است که وقتی کودک اجرای تئاتر را می‌بیند، می‌خواهد پاسخش را از کار بگیرد. ما باید کودک را با پیامدهای انتخاب‌ها و شخصیت روبرو کنیم. مستقیم‌گویی و سخنرانی در نمایش فایده ندارد. ما می‌توانستیم در «جاده اردک‌ها» بگوییم این ایده‌ای که حیوانات به اردک می‌دهند درست است یا نه و از آن بگذریم اما این کار را نکردیم.
مشاور روانشناختی کودک و دستیار کارگردان «جاده اردک‌ها» با این توضیح که سعی کرده بچه‌ها را به تفکر وا دارد، عنوان کرد: چالشی ایجاد کردیم که در ذهن بچه این سوال طرح شود که راه‌حل درست کدام است. ما نگفتیم کدام راه‌حل درست و خوب است بلکه تصمیم را به عهده بچه گذاشتیم. نتیجه پیامدها و تصمیم‌های شخصیت‌ها جزء اولویت‌های کار خوب تئاتر کودک است.
ضرورت برگزاری حداقل دو جشنواره تئاتر در تمام شهرها
مالمیر در پاسخ به این سوال که با توجه به نام‌گذاری امسال با عنوان «تعمیق و گسترش تئاتر به ویژه در استان‌ها» از سوی مدیر عامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، چه پیشنهادی در این زمینه دارد؟ گفت: در جشن پایان سال در انجمن تئاتر کودک و نوجوان ما به عنوان اعضای هیئت مدیره افتخار کردیم که مدیرعامل کانون چنین مسئله‌ای را مطرح کرد. اگر تئاتر در شهرهای دیگر گسترش یابد و اهالی تئاتر از این ظرفیت استفاده کنند و امید داشته باشند به انتقال پیام‌های خوب در تئاترهای‌شان، بسیار اثرگذار است.
او تاکید کرد: خوب است حداقل دو جشنواره تئاتر در سال در تمام شهرها به همت وزارت فرهنگ و ارشاد یا کانون برگزار شود و آن شهرها از تمام ظرفیت خود برای ارائه اجرای موثر استفاده کنند.
مشاور روانشناختی کودک و دستیار کارگردان «جاده اردک‌ها» تصریح کرد: مورد بعد به منظور توسعه و تعمیق تئاتر در شهرها، شناسایی افراد متخصص در حوزه کودک است. این افراد باید در شهرهای مختلف حداقل کارگاه‌های چندساعته داشته باشند تا به رشد و بهبود تئاتر کودک کمک شود.
این مدرس، مولف، کارگردان و پژوهشگر هنرهای نمایشی در پایان صحبت‌هایش گفت: آرزویم این است که همه بچه‌ها اعم از کودک و نوجوان در یک ساعت مشخص در یک روز از سال پیام‌های زیبای خود را به شکل نمایشی از طریق یک کانال تلویزیون یا رادیویی به کل ایران بفرستند.
