برگزاری اختتامیۀ همایش بین‌المللی صلح و حل منازعه/ رونمایی از کتاب «عدالت به مثابه دوستی»

به گزارش ایلنا، مراسم اختتامیۀ ششمین همایش بین‌المللی صلح و حل منازعه در دانشکدۀ مطالعات جهان برگزار شد. در برنامۀ این همایش که به دلیل استقبال بالای پژوهش‌گران صلح‌دوست، سه روز به طول انجامید، بیست‌وچهار پنل تخصصی (۱۲۰ مقاله) به زبان‌های فارسی، انگلیسی و عربی گنجانیده شده بود و اساتیدی از دانشگاه‌های ایران و چهارده کشور دیگر نیز در آن حضور یافتند.

سخنران اول این مراسم، مارک گوپِن، استاد مطالعات صلحِ دانشگاه جرج میسون از واشنگتن بود که مطالب خود را به صورت آنلاین ارائه کرد.

تمرکز مطالعاتی وی بر مذاهب جهانی، دیپلماسی و حل تعارض بوده و در حدود چهل سال در زمینۀ میانجی‌گری و حل تعارض در نقاط بحرانی جهانی فعالیت داشته‌اند.

گوپن تجربۀ عملی گسترده‌ای در زمینۀ کار با جوامع درگیر بحران‌های داخلی در سراسر جهان داشته و مؤسس مرکزی هستند که بر ارزش‌ها، اخلاق و حل تعارض در سطح جهانی تمرکز دارد.

در دیدگاه وی، به جای تمرکزِ صرف بر حل مشکل، باید بر شفابخشیِ روانیِ اجتماع و بازسازی روابط متمرکز بود. همچنین، عنوان کردند که استفاده از علوم اعصاب (نوروساینس) برای درک بهتر ساختار مغز و چگونگی تحول آن به توانمندسازی انسان‌ها برای ساخت آینده‌ای بهتر خواهد انجامید.

گوپن بر اهمیت خودآگاهی، اخلاق و شفقت تأکید کرد و ادغام علم و حکمت دینی را برای تصمیم‌گیری اخلاقی و پیش‌برد صلح ضروری شمرد.

دیگر سخنران این مراسم، حجت الاسلام سعیدرضا عاملی، رئیس دانشکدۀ مطالعات جهان بود. وی از زحمات علیخانی مؤسس و دبیر علمی همایش، تمامی اساتید و دانشجویان دست‌اندرکار در برگزاری همایش، محلاتی و مرکز پژوهشی مجد تقدیر و تشکر کرد.

سپس با اشاره به «قانون سرایت» یا «ظروف مرتبطه» در مکانیک سیالات و بیان این نکته که تمرکز مطالعات صلح و حل منازعه تا کنون بیشتر بر روی منازعه و خشونتِ حاصل از جنگ بوده است، پیشنهاد داد تا در دوره‌های بعدی این همایش، مطالعات عمیق‌تری در زمینه‌های سلامت، محیط زیست، امنیت غذایی، گرمایش کرۀ زمین و… که همگی منجر به نوعی از «عدم تعادل» و در نهایت، منازعه می‌شوند انجام گیرد.

از دیدگاه وی، هنجارهایِ مباحثِ صلح و حل منازعه از موضوع «جنگ» می‌تواند به مواردی از این‌دست تعمیم داده شد تا تعادل برقرار و منازعات مرتبط با سلامت، آلاینده‌ها و منابع غذایی نیز حل شود.

وی در نهایت تأکید کرد که از طریق آموزش، خودکاوی و همکاری می‌توان به ساختارهای جدید اجتماعی و صلح‌آمیز دست یافت.

در ادامه عباس شیری، استاد و رئیس دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، سخنرانی خود را با موضوع «کاربست عدالت ترمیمی در حل‌وفصل جنگ‌های داخلی» ارائه کرد.

وی با شرح عدالت کانتی و بنتامی، به نظریۀ عدالت ترمیمی (یا جبرانی) پرداخت و آن را چنین تعریف کرد: «این مفهوم به وسیلۀ نویسندگان آمریکایی یا کانادایی برای نفی عدالت کیفری مطرح شد؛ چرا که برخلاف کانت و هگل، آنان بر این باور بودند که با مجازات عدالت برقرار نخواهد شد.» سپس، هدف از عدالت ترمیمی را «جبران خسارت آسیب‌دیدگان» و «جلوگیری از استمرار جرم و جنایت» خواندند.

شیری با طرح مثال‌هایی چون رژیم آپارتاید در آفریقای جنوبی و تشکیل کمیتۀ حقیقت‌یاب، بر این نکته تأکید کرد که در نگاه عدالت ترمیمی، هرچقدر هم جنایت عظیم باشد، امکان و قابلیت توافق در آن وجود دارد؛ چرا که از ادامۀ جنایت و استمرار آن جلوگیری خواهد کرد. در این نظریه، نگاهِ آینده‌گرا حاکم است و طرفداران آن بر این باورند که پذیرش صلح و فرهنگ صلح «گذشتن از گذشته» و حرکت رو به آینده است.

در ادامه، محمدجعفر امیرمحلاتی و محمدهادی طلعتی از کتاب «عدالت به مثابه دوستی» رونمایی کردند.

در این بخش از مراسم، محلاتی با اشاره به این نکته که «فرهنگ شیعی فرهنگ شفاعت است»، اظهار امیدواری کرد تا روزی کشور ایران، در جهان، به عنوان مهد میانجی‌گری شناخته شود.

وی همچنین تأکید کرد که برای دستیابی به این مهم، کارهای تئوریک لازم بوده و همایش صلح و حل منازعه، زمینه‌های تئوریک آن را فراهم خواهد آورد.

در ادامه به دوستی و جامعۀ مبتنی بر دوستی پرداخته و «ماهیت و هویت انسان» را بر اساس اُنس خواند.

به این ترتیب، در دیدگاه وی، در جامعه‌ای که در آن دوستی باشد، به عدالت نیازی نخواهد بود.

در پایان نیز علی‌اکبر علیخانی با اشاره به نکاتی در باب عدالت اشاره کرد و گفت: «اگر عدالت باشد، صلح و دوستی نیز خواهد بود.»

وی ضمناً مهم‌ترین جوهرۀ عدالت را «عدالت با دوستان و همچنین مخالفان و دشمنان» دانست و به سخنان امام علی (ع) در این باب اشاره کرد.

در ادامه، از کادر اجرایی همایش تقدیر و تشکر ویژه به عمل آورده و لوح‌های تقدیری را به رسم یادبود به ایشان هدیه کردند.