در گفتگوی «فاروق ولی» با ایلنا مطرح شد؛
زنگ های هشدار در راهروهای قدرت در آمریکا به صدا درآمده است
حمله اسرائیل به رفح آغاز یک توطئه منطقه‌ای خواهد بود
شهر «رفح» مامن صدها هزار پناهجوی فلسطینی و تحت حمایت نهادهای مدنی و سازمان ملل است. اسرائیل با حمله به رفح سعی دارد کنترل نوار مرزی که نوار غزه را به مصر متصل می‌سازد، به دست بگیرد و حماس را در یک محاصره تمام عیار میدانی قرار دهد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، همزمان با گذشت بیش از ۴ ماه از آغاز جنگ غزه، شاهد وقوع دو تحول تازه در قالب این جنگ خونین بوده‌ایم. جنگی که تاکنون موجب شهادت بیش از ۲۸ هزار فلسطینی ساکن در نوار غزه شده و البته که بیش از ۷۰ هزار تن نیز زخمی شده‌اند و هزاران فلسطینی دیگر هم در نتیجه بمباران‌های اسرائیل علیه نوار غزه، مفقود هستند. بر اساس آمارهای رسمی، از هر ۱۰ انسان ساکن در نوار غزه ۹ نفر با بحران گرسنگی دست و پنجه نرم می‌کند و تقریبا تمامی ساکنان نوار غزه نیز از خانه وکاشانه خود آواره شده‌اند.
در این راستا، از یکسو، اخیرا جنبش حماس پاسخ رسمی خود به ابتکار ارائه شده به آن از سوی میانجیگران بین‌المللی همچون قطر، آمریکا، مصر و فرانسه که در جریان نشست پاریس، طرحی چند ماده‌ای را برای برقراری صلح و آشتی در جنگ غزه به این جنبش ارائه کرده بودند، داده است. آنچه که تاکنون در مورد جزئیات پاسخ حماس به ابتکار مذکور مطرح شده حاکی از این است که طرح حماس از سه مرحله ۴۵ روزه تشکیل می‌شود که در قالب هر مرحله رویدادهایی نظیر تبادل اسرا، خروج کامل نظامیان اسرائیلی از نوار غزه، ورود کمک‌های بشردوستانه به نوار غزه و همچنین زمینه‌چینی برای بازسازی نوار غزه فراهم می‌شود.
از سوی دیگر، ارتش رژیم اشغالگر قدس تهدید کرده که به زودی قصد دارد به شهر رفح در جنوب نوار غزه حمله کند. شهری که صدها هزار فلسطینی به آن پناه برده و در اردوگاه‌های آوارگان حضور دارند. مسائلی که همه و همه چشم‌اندازهای تاریخی را با محوریت جنگ غزه نوید می‌دهند. از این رو، ایلنا در گفتگو با «فاروق ولی» نویسنده و تحلیلگر روابط بین‌الملل، به واکاوی چند پرسش بنیادین با محوریت جدیدترین تحولات رخ داده در قالب جنگ غزه پرداخته است.
مشروح گفتگو با فاروق ولی را در ادامه می‌خوانید.
جنبش حماس اخیرا پاسخ خود را در مورد پیشنهاد برقراری آتش‌بس در قالب جنگ غزه که از دلِ نشست پاریس بیرون آمده، به طرف‌های میانجی‌گر بین‌المللی تحویل داده است. تحلیل شما از پاسخ حماس چیست؟
نکته قابل تامل در رابطه با ابتکار سه مرحله‌ای حماس جهت استقرار آتش بس در نوار غزه این بود که حماس بار دیگر در قالب پاسخ اخیر خود، نشان داد که بازیگری فعال و تعیین کننده است. نتانیاهو و طیف افراطیون متحد وی سعی داشته‌اند تا از طریق ابتکار صلح اخیر، توپ را در زمین حماس بیندازند و اینطور وانمود کنند که این جنبش مسوول تداوم جنگ و درگیری در غزه است.
با این حال حماس عملا با پاسخ خود که به طرف‌های بین‌المللی تحویل داده شده، این مساله را مورد تاکید قرار داد که با پیشنهاد آتش بس و صلحِ ارائه شده به آن نه موافق و نه مخالف است. در این میان نباید از یاد ببریم که اسرائیل به دنبال برقراری آتش بس موقت است، اما حماس تاکید کرده که صرفا در قالب معادله آتش بس دائم است که حاضر به برقراری آتش بس در جنگ غزه است. نتانیاهو و جریان‌های متحد وی در جنگ غزه گرفتار هستند و پیشنهاداتی نظیر برقراری آتش‌بس در جنگ غزه را صرفا دستاویز و اهرم‌هایی می‌بینند که از طریق آن بتوانند اسرائیل را آزاد کنند.
حماس نسبت به این مساله هوشیار و دقیق بوده و مانع از پیشبرد طرح‌های اسرائیل شده است. من فکر می‌کنم که در روزهای آتی صِرف پاسخ حماس به ابتکار آتش‌بس مطرح شده به آن، در اراضی اشغالی بحران‌های جدی را ایجاد خواهد کرد و عملا اهرم و ابزاری که اسرائیل سعی داشت علیه حماس استفاده کند را به موضوعی تبدیل خواهد کرد که هزینه‌های سنگینی را به رژیم اسرائیل تحمیل خواهد کرد.
ابتکار جنبش حماس مبنی بر اینکه سه مرحله ۴۵ روزه را برای برقراری آتش بس در چهارچوب جنگ غزه تعریف کرده تا حد زیادی راه هرگونه سوءاستفاده نتانیاهو و دولتش را در جریان اجرای توافق احتمالی مذکور خواهد بست. این همان چیزی است که تل آویو را شدیدا عصبانی کرده است.
کنگره آمریکا در تازه‌ترین تحول، در روند اعطای کمک‌های خود به اسرائیل در بحبوحه جنگ غزه برخی موانع تازه تعریف کرده است. تحلیل شما از این رویکرد واشنگتن چیست؟
در اینکه آمریکا از ابتدای جنگ غزه کمک‌های مالی و تسلیحاتی زیادی را به اسرائیل ارائه کرده هیچ شکی نیست. آمارها حاکی از این هستند که واشنگتن قریب به ۱۵ میلیارد دلار کمک به اسرائیل اعطا کرده که این میزان بیش از چهار برابر کمک‌های سالانه‌ای است که آمریکایی‌ها به اسرائیل ارائه می‌کنند. با این حال، واشنگتن هم ملاحظات خود را در جنگ غزه دارد. این کشور اعتبار بین‌المللی خود را در بحبوحه جنگ غزه به شدت مخدوش یافته و در عین حال دریافته که عدم تعیین حد و حدود برای اسرائیل در جنگ غزه یک اشتباه راهبردی بوده است.
از این منظر، آمریکا نمی‌خواهد تا هر سطح و مرزی، همدست جنایات اسرائیل باشد. دلیل این مساله نیز روشن است زیرا از تبعات آن به شدت هراس دارد و نمی‌خواهد بیش از حد برای اسرائیل مایه بگذارد. سیاست آمریکا از ابتدای جنگ غزه یک بام و دو هوا بوده است. آن‌ها سعی داشته‌اند در ظاهر ژست منتقد به خود بگیرند و عدم همراهی با اسرائیل و جنایات آن را به افکار عمومی بین‌المللی نشان دهند با این حال، افشاگری‌های متعدد از همراهی واشنگتن با تل آویو، چالش‌های جدی و عدیده‌ای را برای آمریکا ایجاد کرده است.
از این منظر، اینکه می‌بینیم به تازگی کنگره آمریکا نیز در تصویب بسته کمک مالی چند میلیارد دلاری به اسرائیل تعلل می‌کند و آن را بلوکه کرده است تا حد زیادی نشات گرفته از این واقعیت است که آمریکا فکر می‌کند، ارائه کمک به اسرائیل، می‌تواند ضربات جدی را به موقعیت بین‌المللی آمریکا و منافع منطقه‌ای آن وارد کند. در حقیقت میزان هزینه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی جنگ غزه برای آمریکا به قدری افزایش یافته که عملا ظرفیت‌ها جهت تحمل چالش‌های مرتبط با این جنگ را برای واشنگتن پر کرده و زنگ هشدارها را در تل آویو به صدا درآورده است.
صهیونیست‌ها به تازگی تهدید کرده‌اند که به دنبال حمله به شهر راهبردی رفح در جنوب نوار غزه هستند. به نظر شما تا چه حد امکان دارد که این ادعا رنگ واقعیت به خود بگیرد؟
شهر رفح در وضعیت کنونی مامن صدها هزار پناهجوی فلسطینی است که تحت حمایت نهادهای مدنی و همچنین سازمان ملل متحد هستند. حمله به این شهر می‌تواند به یک فاجعه بزرگ انسانی ختم شود. به نظر می‌رسد اسرائیل از طریق حمله به شهر رفح سعی دارد تا کنترل نوار مرزی که نوار غزه را به مصر متصل می‌سازد، به دست بگیرد و از این رهگذر حماس را در یک محاصره تمام عیار میدانی قرار دهد.
این اقدام اسرائیل، تهدیدی جدی علیه دولت‌های مصر و اردن نیز است و البته که طیف‌های مختلفی از مقام‌های منطقه‌ای و بین المللی نسبت به حمله اسرائیل به شهر رفح هشدار داده‌اند. به نظر من حمله به رفح خود می‌تواند آغاز یک توطئه بزرگ از سوی اسرائیل برای کلیت منطقه نیز باشد. درست به همین دلیل است که از زمان مطرح شدنش، طیف‌های مختلفی از بازیگران منطقه‌ای نسبت به این مساله هشدار داده‌اند.
با این همه، اینطور به نظر می‌رسد که اسرائیل در حمله احتمالی خود به شهر رفح کار ساده‌ای را نیز پیش رو نداشته باشد. ارتش اسرائیل در باتلاق جنگ غزه فرسوده و مستهلک شده است. نتانیاهو به تازگی گفته که چهار گردان حماس در شهر رفح حضور دارند و با این شرایط، ارتش اسرائیل نمی‌تواند به راحتی وارد شهر رفح شود. این موضوع در نوع خود حاکی از این است که ورود به رفح یک ریسک بزرگ برای خودِ اسرائیلی‌ها نیز است.
اسرائیل اکنون که رویای حمله به جنوب نوار غزه را در سر دارد، هنوز با چالش‌های جدی از سوی نیروهای مقاومت فلسطینی در شمال و مرکز نوار غزه رو به رو است. از این منظر، حمله به رفح ماجراجویی تازه‌ای است که می‌تواند چالش‌های جدی را برای اسرائیل در ادامه راه ایجاد کند.
