چرا ارتش راضی به مشارکت در ساختِ فیلمِ «مجنون» نشد؟

عباس نادران، تهیه‌کننده فیلم سینمایی «مجنون» که در بخش نگاه نو و سودای سیمرغ چهل و دومین جشنواره فیلم فجر حضور دارد، درباره ساخت این فیلم سینمایی به خبرنگار ایلنا گفت: شهید مهدی زین‌الدین بزرگ‌ترین انگیزه برای ساخت فیلم «مجنون» بود؛ کاراکتر قهرمانی که برای من و مهدی شامحمدی خیلی چالش‌برانگیز بود.

نادران خاطرنشان کرد: برای هر تهیه‌کننده‌ای با روحیات من که تجربه‌گرا است و می‌خواهد فضاهای متفاوت و جدید را تجربه کند، قطعاً ساخت فیلم جنگی می‌تواند یکی از هیجان‌انگیزترین اتفاقات باشد. من در این سال‌ها با چند پیشنهاد برای ساخت فیلم جنگی مواجه بودم اما واقعیت این است که هیچ کدام از این فیلمنامه‌ها و سوژه‌ها مرا متقاعد نمی‌کرد. از طرفی دلم می‌خواست زمانی دست به چنین تجربه‌ای بزنم که نسبت به موفقیتش تا حدی اطمینان داشته باشم. مجموع شرایط از جمله کارگردان، متن فیلمنامه، سوژه و... دست به دست هم داد تا این اثر سینمایی ساخته شود. برخی مواقع در سینما همه چیز با هم خوب پیش می‌رود تا شما بتوانید این فیلم را بسازید.

این تهیه‌کننده درباره عدم همکاری ارتش در ساخت فیلم سینمایی «مجنون» گفت: یکی از اتفاقاتی که در عملیات خیبر رخ داده حضور پر رنگ هوانیروز شجاع ارتش بوده، تمام نیروهایی که در جزیره مجنون حاضر شدند چه در این محور که در فیلم مشاهده می‌کنیم و چه در محور شهید باکری که در یک برنامه‌ریزی فشرده چهار روزه خلبان‌های دلیر ارتش منتقل کردند و متأسفانه ما نتوانستیم این اتفاقات را در فیلم نشان دهیم چراکه پس از چهار یا پنج ماه پیگیری فشرده و قول‌های متعددی که دوستان دادند فقط به خاطر یک اعمال نظر شخصی که در بخش عقیدتی سیاسی ارتش اتفاق افتاد، اجازه‌ی همکاری با پروژه ما صادر نشد و ما هر چه تلاش کردیم به دوستان بگوییم که قصد داریم دلاوری‌های فرماندهان ارتش را روایت کنیم به دلایل مختلف که برخی از آن‌ها برای ما هنوز هم مشخص نیست، همکاری لازم صورت نگرفت و ما مجبور شدیم تمام جلسات مشترکی که با ستاد مشترک ارتش وجود داشت و حضور فرماندهان ارتش در این عملیات را از فیلمنامه حذف کنیم.

وی تصریح کرد: معاونت هماهنگ‌کننده ارتش و فرمانده هوانیروز به شدت با این پروژه موافق بودند و حتی در سازمان اوج فیلم سال گذشته این سازمان، «غریب» را دیدند و همانجا دستور دادند که همکاری‌های لازم با ما صورت بگیرد. پروسه اداری ارتش اینگونه است که هر پروژه‌ای که قرار است با آن همکاری کنند باید در مداری قرار بگیرد که فیلمنامه‌ها خوانده شوند اما در بخش عقیدتی سیاسی ارتش روی دستور فرمانده کل ارتش این دستور وتو شد و با این توجیه که فیلم روایتگر قصه شهید ارتش نیست، با این پروژه همکاری نکردند. من اصلاً این توجیه را متوجه نمی‌شوم که چطور امکان دارد در ساختار جمهوری اسلامی ارگان‌ها نگاه‌هایی چنین داشته باشند و بگویند این فیلم روایتگر شهیدِ ما نیست. توقع من به عنوان یک تهیه‌کننده جوان این بود که وقتی ما برای روایت بخشی از رشادت‌های ارتش از آن‌ها کمک می‌خواهیم آن‌ها هم از ما استقبال کنند که متأسفانه این اتفاق رخ نداد.

نادران افزود: جالب است که ما انتظار همکاری چندانی هم نداشتیم و فقط به دو هلیکوپتر شینوک برای پنج روز نیاز داشتیم و به نظرم این درخواست زیادی برای همکاری نبود. ما حتی اعلام کردیم که حاضر به پرداخت هزینه‌ها هستیم اما بازهم با ما همکاری نشد. البته در بحث لجستیک وقتی نتوانستیم همکاری‌های لازم را با ارتش داشته باشیم، به سراغ سپاه رفتیم با هوانیروز سپاه نیز با وجود اینکه فیلم متعلق به سازمان اوج است تا زمانی‌که پول پرداخت نشد هلیکوپترها از تهران بلند نشدند. این پروسه برای من به عنوان تجربه اول در سینمای دفاع مقدس یک پروسه بسیار تعجب برانگیز بود چراکه گفته بودند در ساخت فیلمی درباره شهدا به ما کمک می‌شود.

این تهیه‌کننده درباره حذف بخش عملکرد ارتش در عملیات خیبر در ساختار دراماتیک فیلم «مجنون» و آسیبی که به فیلمنامه وارد شده، گفت: عملکرد ارتش در این عملیات بخش مهمی از فیلمنامه «مجنون» بود که ما به ناچار آن بخش را حذف کردیم. جلساتی که در فیلم شاهد هستید که بین شهید مهدی زین‌الدین و علی هاشمی برگزار می‌شود در واقع جلسه‌ای بوده که دوازده فرمانده مهم اعم از محسن رضایی، عزیز جعفری، ابراهیم همت، مهدی باکری، علی صیاد شیرازی، قاسم سلیمانی، احمد کاظمی و همچنین دو فرمانده مهم ارتش در آن حضور دارند که متأسفانه وقتی مجبور شدیم حضور ارتش را حذف کنیم تنها بخشی که باقیمانده حضور فرماندهان سپاه بود و ما دیدیم که به لحاظ تاریخی روایت فیلم اشتباه خواهد بود و به همین دلیل مجبور شدیم کل جلسه را حذف کنیم. حتی بخشی از این جلسه فیلمبرداری شد اما ادامه جلسه را به همان دلایلی که مطرح کردم دیگر ضبط نکردیم.

نادران در پایان درباره شباهت و اشتراکات فیلم «مجنون» با «موقعیت مهدی» گفت: اشتراکاتی که این فیلم با «موقعیت مهدی» دارد دقیقاً در موقعیتی است که وجود دارد و این دو فیلم به نوعی مکمل یکدیگر هستند، هر دو روایتگر یک عملیات در دو محور متفاوت مهدی باکری و مهدی زین‌الدین هستند. یک فرق بزرگی بین فیلم ما و فیلم «موقعیت مهدی» وجود دارد و آن اینکه فیلم هادی حجازی‌فر یک فیلم درام با یک موقعیت جنگی است و «مجنون» یک فیلم جنگی با یک سکانس درام است. فیلم ما راجع به عملیات خیبر است و تلاش کردیم کاراکتر شهید مهدی زین‌الدین را از دل عملیات خیبر به تصویر بکشیم و زندگی؛ فرع ماجرای این فیلم است.