کارگردان یک مجموعه مستند مطرح کرد؛
«ایلستان» تجربه همنشینی با عشایر را برای مخاطب فراهم می‌کند/ سیستم‌های پخش در اختیار افراد کارنابلد است
نیما یار با اشاره به اینکه مجموعه مستند «ایلستان» در پرداختن به زندگی عشایر رویکرد متفاوتی دارد، تأکید کرد: ما در این مستند رفتار ساده و روزمره عشایر را دنبال می‌کنیم و بدون اینکه سعی داشته باشیم اطلاعات خاصی درباره زندگی آن‌ها به مخاطب ارائه دهیم، صرفاً رفتارهای روزمره این مردمان را رصد می‌کنیم.
نیما یار، کارگردان مجموعه مستند «ایلستان» که به تازگی چند قسمت از این مجموعه در پلتفرم یوتوب عرضه شده، در گفتگو با خبرنگار ایلنا، درباره علت پخش این مجموعه در این پلتفرم گفت: ساخت مجموعه «ایلستان» همچنان ادامه دارد. «ایلستان» ۶۰ قسمت است و ما در حال حاضر فقط چند سکانس تدوین شده را در یوتوب بارگذاری کرده‌ایم. این مجموعه علاوه بر نسخه سریال، یک نسخه سینمایی هم دارد که برای اکران و حضور در جشنواره‌های خارجی برنامه‌ریزی خواهیم داشت.
یار خاطرنشان کرد: یوتوب قابلیت بسیار خوبی دارد و ما می‌توانیم بازخورد مخاطبان را در آن ببینیم. در واقع این پلتفرم ارتباطی مستقیم بین فیلمساز و مخاطب ایجاد می‌کند و راهی آسان ایجاد می‌کند که بی‌واسطه بازخوردها را مشاهده کنید. متأسفانه سیستم‌های پخش ما آنقدر کار را سخت می‌کنند که اگر بخواهید اثری که تولید کرده‌اید را به پخش برسانید باید بودجه و زمان زیادی صرف کنید. سیستم‌های پخش ما در اختیار افراد کارنابلدی است که معمولاً تولیدکنندگان آثار را گمراه می‌کنند. البته درباره «ایلستان» ما در نظر داریم از همه امکانات پخش استفاده کنیم و پس از آماده‌سازی کامل در پلتفرم‌ها و فستیوال‌ها این مستند نمایش داده می‌شود. در واقع سعی داریم چند نسخه از «ایلستان» را مناسب با بسترهای پخش مختلف آماده نمایش کنیم.
این کارگردان درباره ساختار مجموعه «ایلستان» گفت: این مجموعه در چند فصل ساخته می‌شود و هر فصل ۱۰ قسمت دارد. هر فصل از «ایلستان» به یک خانواده می‌پردازد و ما عنوان هر فصل را به نام مادر آن خانواده در نظر گرفته‌ایم. به همین دلیل همانطور که می‌بینید فصل اول «جهان‌رخ» نام دارد که مادر خانواده قشقایی فیلم است و ما بیش از هر چیز روی رفتار و عملکرد این زن تمرکز داریم.
وی افزود: پیش از این هم فیلم‌ها و سریال‌های متعدد درباره زندگی عشایری ساخته شده است و یکی از قدیمی‌ترین مستندهای ساخته شده در کشورمان توسط گروه مریان کوپر تولید شد که درباره زندگی عشایر بود. تفاوت مجموعه «ایلستان» با دیگر آثار مشابه در این است که این فیلم نگاه متفاوتی دارد و در آن از منظر مردم‌شناسی به عشایر نگاه نمی‌کنیم؛ ما در این مستند رفتار ساده و روزمره عشایر را دنبال می‌کنیم و بدون اینکه سعی داشته باشیم اطلاعات خاصی درباره زندگی آن‌ها به مخاطب ارائه دهیم، صرفاً رفتارهای روزمره این مردمان را رصد می‌کنیم.
یار درباره دلیل محور قرار دادن زنان عشایر در فصل‌های مختلف این مجموعه گفت: تا این لحظه که درباره زندگی عشایر تحقیق کردیم و در بخش‌های مختلف فیلمبرداری داشتیم؛ آنچه که من دیده‌ام نشان می‌دهد مسئولیت زنان عشایر به مراتب از مردان بیشتر است و تأثیر بار سنگین مسئولیتی که این زنان برعهده دارند را در فرسایش ظاهرشان می‌توان دید. در واقع زنان در زندگی عشایری نسبت به مردان وظایف و مسئولیت بیشتری برعهده دارند و به همین دلیل فرسودگی در آن‌ها بیشتر به چشم می‌خورد اما اگر در پروسه ساخت این مجموعه مستند به کاراکتر مرد ویژه‌ای برسیم به او نیز نگاه ویژه‌ای خواهیم داشت اما تا این لحظه نقش زنان به شکل ویژه‌ای در این سبک زندگی برای ما پر رنگ‌تر بوده است. زنان در خانواده‌های عشایر علاوه بر مسئولیت‌های زنانه و مسئولیت مادر بودن برخی کارهای سخت که بیشتر مناسب مردها است را هم انجام می‌دهند که این وضعیت از آن‌ها شخصیت ویژه‌ای ساخته است.
وی افزود: تا این لحظه ما به عشایر قشقایی پرداختیم ولی طبق برنامه‌ریزی‌هایی که داریم قرار است به نقاط دیگر هم برویم. در این مدت از ایلیات مختلف مثل «سنگسری‌ها» و «شاهسون‌ها» با ما تماس گرفته‌اند و ما به زودی دوربین خود را به محل زندگی این افراد هم می‌بریم.
این کارگردان درباره ثبت سبک زندگی عشایر اظهار کرد: این سبک زندگی پیش‌تر توسط دیگر فیلمسازان با رویکرد مستندهای مردم‌نگارانه ثبت شده است اما به جریان زندگی عشایر و جزئیات آن و دستاوردهایی که زندگی همراه با طبیعت می‌تواند داشته باشد، توجهی نشده است. به عنوان مثال سیاه‌چادر یکی از دستاوردهای خوب زندگی عشایری است، در خانه‌های عشایر همه چیز از طبیعت گرفته می‌شود و به طبیعت برمی‌گردد و این خانه کمترین ضرر را برای زمین دارد؛ هر چند که امروز امکان زندگی به این شکل وجود ندارد ما می‌توانیم از آن برای زندگی خود گرته‌برداری کنیم. صنایع دستی، لباس‌های عشایر نیز از دیگر دستاوردهای این زندگی است که به آن‌ها توجه چندانی نمی‌شود. هر چند که زندگی کوچ را نمی‌شود حفظ کرد اما ما می‌توانیم بسیاری از رسم و رسوم و سنت این مردمان را حفظ کنیم.
یار درباره ساختار متفاوت این مجموعه و عدم استفاده از راوی در اثر گفت: این ساختار که ریتمی آرام دارد برای ما با ریسک همراه بود اما ما آگاهانه این ریسک را پذیرفتیم و سعی کردیم از مستندسازی متداول فاصله بگیریم. مستندها اکثراً سعی دارند به مخاطب خود اطلاعاتی ارائه دهند اما هدف این مجموعه همراه شدن با زندگی عشایر است. مخاطب در این مجموعه می‌تواند شاهد صبحانه خوردن عشایر باشد. قطعاً برای یک شهرنشین فرصت این همنشینی با عشایر در دل طبیعت وجود ندارد اما ما سعی کردیم با دنبال کردن لحظه به لحظه زندگی خانواده‌ای که در محوریت مستند قرار دارند، اتفاق جدیدی رقم بزنیم و تجربه زندگی و همنشینی با عشایر را به مخاطب منتقل کنیم.
وی افزود: تحمل این ساختار برای مخاطب شتاب‌زده امروز که محتوای خود را از فضای مجازی فراهم می‌کند و ذهنش پرش دارد، ممکن است سخت باشد چراکه فضای مجازی یک فضای پر ریتم است و «ایلستان» این ریتم و ضرباهنگ بالا را ندارد. با این حال ما سعی کردیم این خطر را بپذیریم و مستندی با این رویکرد بسازیم. البته بر این عقیده‌ام که در نسخه سینمایی این مجموعه امکان جذب مخاطب بیشتر است، چون فردی که بلیت خریده و می‌خواهد این مستند را ببیند تاب و تحمل بیشتری دارد. پخش چند قسمت ابتدایی «ایلستان» در فضای مجازی با این هدف صورت گرفت که ما بازخوردها و نظرات را هم در ادامه راه تولید این مجموعه در نظر داشته باشیم.
