در دومین نشست از مجموعه گفتمان‌های حفاظت و مرمت مطرح شد:
موزههای سبز؛ یک الزام نه یک انتخاب
دومین نشست از مجموعه گفتمان‌های حفاظت و مرمت آثار توسط پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی-فرهنگی با همکاری موسسه فرهنگی موزههای بنیاد برگزار و در آن موضوعات «اهمین طراحی لیبل (برچسب) در موفقیت تجربه موزه‌ای» و «مفاهیم سبز و پایداری در موزه» به بحث نهاده شد.
به گزارش ایلنا به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، سعید خودداری نائینی (عضو هیأت علمی دانشگاه هنر تهران و دانشیار گروه مطالعات موزه) در دومین نشست از مجموعه گفتمان‌های حفاظت و مرمت آثار با محوریت موضوع اهمیت طراحی لیبل(برچسب) در موفقیت تجربه موزه‌ای را به بحث نهاد و گفت: همانطور که موزه‌ها به آرامی از نظر کمی گسترش می‌یابند وموضوعات متنوع و تازه در موزه‌ها به نمایش در می‌آیند بازنگری و استفاده از تجربیات علمی جهان برای موفقیت در طراحی موزه ضروری به نظر می‌رسد.
او با بیان اینکه تاسیس وتوسعه موزه‌ها در حالی که نسل‌های جدید موزه حتی دیگر نام‌های متعارف موزه شناختی نسل‌های گذشته موزه را نیز دگرگون کرده، طراحی موزه را نیزبه تجربه بازدید از موزه گره زده است افزود: تجربه بازدید فعالیتی است که جنبه‌های مختلف آن مانند فرهنگی، …بررسی شده اما این تجربه در دو سوی طراحی موزه قرار می‌گیرد.
عضو هیأت علمی دانشگاه هنر تهران اظهارکرد: به عبارتی در آغاز سده بیستم بود که ارزیابی‌های تجربه بازدید از موزه به تحلیل ساختار بازدید، مولفه‌های همراه بازدید کننده، ساختار بنا و سرانجام بازنگری در طراحی اطلاعات موزه معطوف شد.
دانشیار گروه مطالعات موزه با بیان‌اینکه طراحی موزه را نمی‌توان طراحی ساختمان وفضای معمارانه آن یا طراحی گرافیک آن دانست گفت: با استناد به مطالعاتی که در موزههای بزرگ جهان از حدود یکصد سال پیش با آغاز مطالعات بازدید کننده شروع شد طراحی موزه و ازجای آن باید بازدید کننده را در مرکز هدف طراحی قرار دهد.
خودداری خاطرنشان‌کرد: این کار از طراحی و بیان ایده اصلی نمایشگاه موزه تا مرحله ارزیابی پایانی به برقراری ارتباط اجزای موزه با بازدید کننده نظر می‌کند، چرخه‌ای که بازدید کننده، موزه و تجربه موزه‌ای در آن در تعاملند.
او افزود: با وجود کنش‌ها و احساساتی متعدد انسان که تعداد آن‌ها گاهی از بیست هم فراتر می‌رود مهمترین حس‌های انسانی در فرآیند بازدید دیداری وشنیداری هستند.
عضو هیأت علمی دانشگاه هنر تهران تصریح‌کرد: در طراحی موزه نیز مهمترین بخش ارائه اطلاعات و اننتقال موضوعات هدف به بازدید کننده است تا بتواند با تفسیر آن در فضای فیزیکی یا مجازی موزه تجربه بازدید خود را شکل بدهد. این اطلاعات در ساده‌ترین شکل خود در برچسب هابی موزه‌ای پدیدار می‌شود.
دانشیار گروه مطالعات موزه گفت: پژوهش‌های دانشگاهی و میدانی نشان می‌دهد بخش زیادی از موفقیت تجربه موزه‌ای وحضور بازدید کننده در موزه به طراحی برچسب مربوط است.
خودداری اظهارکرد: در این مقاله به تلاش می‌شود به زمینه‌های شناخت و طبقه‌بندی برچسب‌های موزه‌ای، عوامل موثر برای مفید بودن و کارآ بودن برچسب‌های موزه پرداخته شود و نیز با توجه به تجربیات مراکز فعال جهانی در این موضوع به مسائل زیر ساختی آینده طراحی برچسب و ارائه اطلاعات در موزه و ضرورت‌ها و روشهای بازنگری در برچسب‌های موزه‌ای در ایران اشاره شود.
در ادامه منیژه هادیان دهکردی سرپرست پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی-فرهنگی موضوع مفاهیم سبز و پایداری در موزه را به بحث نهاد و با اشاره به تغییرات اقلیمی صورت گرفته در جهان به دو مفهوم سبز به معنای آسیب نزن و پایداری به معنای آسیب نزن و زنده نگه دار به تشریح تفاوت این دو مفهوم پرداخت.
او با اشاره به ارتباط موزه‌ها با پایداری، موقعیت مکانی و نقل و انتقال، طراحی محوطه پایدار، صرفه‌جویی در آب، بهره‌وری انرژی، مواد و منابع وکیفیت محیط داخل را از معیارهای اتحادیه موزههای آمریکا برای موزه سبز برشمرد.
هادیان دهکردی افزود: پایداری در عرصه حفاظت و مرمت آثار با معیارهای کیفیت محیط داخل و مواد و مصالح مورد استفاده متجلی می‌شود و حفاظتگران می‌توانند از طریق مراقبت از مجموعه‌ها و در دسترس قرار دادن آن‌ها برای ایجاد فرصت‌های آموزشی و مشارکت فرهنگی سهم متمایزی در پایداری داشته باشند.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری افزود: حفاظتگران می‌توانند از تحقیقات بر روی آثار موزه‌ای برای اهداف توسعه پایدار حمایت کنند و از طریق اطمینان از غیر مضر بودن مواد و مصالح و سایر منابعی که به عنوان بخشی از اقدامات حفاظتی استفاده می‌شوند، مشارکت متمایز داشته باشند.
او موثرترین روش پیاده‌سازی پایداری در یک بنای تاریخی یا موزه، را تشکیل تیم سبز اعلام کرد و گفت: یک تیم سبز موفق متشکل از کارکنان با انگیزهای است که برای یادگیری، تحقیق، ارتقاء و مشارکت فعال بقیه سازمان خود در فعالیتهای سبز داوطلب می‌شوند.
سرپرست پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی-فرهنگی در بیان برخی چالشهای پیشروی این حوزه به تنوع فرهنگی و اقلیمی و امکانات مختلف برای کنترل شرایط محیطی، قرارگیری بیشتر موزه‌ها در معرض گرد و غباردر سطح محلی، منطقه‌ای و جهانی، سطوح بالای گازهای آلاینده ناشی از ترافیک و صنایع، کمبود یاعدم دسترسی به مواد سبز یا فقدان اطلاعات درست و معتبر در مورد محصولات تجاری و نگرانی‌های مربوطه به استفاده از نور طبیعی در محیط داخلی موزه‌ها اشاره کرد.
او توجه به تاریخ، روشهای سنتی و تجارب گذشته برای کنترل محیط داخل در هر منطقه و شرایط اقلیمی، ترغیب، آموزش و افزایش آگاهی عمومی، همکاری با موسسات و مراکز فعال در زمینه محیط زیست و مصرف انرژی، همکاری با شرکت‌های دانش بنیان برای تولید مواد و محصولات سبز، تقویت رویکرد حفاظت پیشگیرانه در سطوح مختلف مدیریتی تا کارکنان خدمات و پشتیبانی و یکپارچه سازی شیوه‌های سبز با اسناد ماموریت و راهبردهای موزه را راهبردهای پیش رو خواند.
هادیان دهکردی با بیان‌اینکه موزه سبز بهترین موقعیت برای مشارکت در پایداری با گسترده‌ترین مخاطبان و قدرتمندترین روش را دارد تصریح‌کرد: موزه‌ها به عنوان حافظان میراث‌فرهنگی و طبیعی از قدرت و مسئولیت منحصر به فردی برای الگوبرداری و آموزش روشهای حفظ کره زمین، برخوردارند، بنابراین موزههای سبز اکنون یک الزام هستند، نه یک انتخاب و با نزدیک شدن به تهدیدات تغییرات آب و هوایی، دیر یا زود، سیاستهای لازم برای حمایت از پایداری محیط زیست، شهرهای سبز و موزههای سبز ضروری می‌شود.
