صدوقی سها: دعای عرفه، سرشار از مضامینِ حکمی و برهانی است

به گزارش ایلنا، منوچهر صدوقی سها به مناسبت دهه محرم به ایراد سخنرانی پرداخت. صدوقی سها در این جلسه بر آن بود تا به جایگاه حکمت در ادعیه حسینی بپردازد. او بدین منظور، به تعبیرِ خود، با عصای بیم و امید پا در دریای بزرگ و عمیق دعای عرفه نهاد تا مضامینِ حکمی آن را با استفاده از برهان صدیقین، تصدیق نماید.

او با اشاره به اینکه حدیثِ صحیح در بین متقدمین و متأخرین (منظور پیش و پس از سیدبن طاووس در اواخر قرن هفتم و قرن هشتم هجری) به طرق متفاوتی اثبات می‌شد، افزود: در بین متأخرین حدیثی صحیح است که نخست سلسله راویانش متصل است، دوم آنکه راویانش شیعی امامی اند، و سوم راویانش عادل­اند؛ حال آنکه در بین متقدمین، حدیثی صحیح است که متن آن با خود حدیث،‌ دیگر احادیث، و متن قرآن تطبیق و تصحیح شود.

او ادامه داد: چنانچه با رویکرد متقدمین به دعای عرفه نگاه کنیم، این دعا و ملحقاتِ آن، هر چند بدون سند، به وسیله سیدبن طاووس، نقل شده‌­اند اما معتبر و صحیح محسوب می­‌شوند. و اینکه این دعا به ابوالحسن شاذلی یا غیرو نسبت داده شده است، درست نمی­‌باشد.

همچنین، به باور صدوقی سها،‌ با بهره‌گیری از برهان صدیقین -که بر اساسِ آن حد وسط در برهان، خودِ حق تعالی است-، می‌توان به دعای عرفه نگاهی حکمی داشت. البته از منظر وی، برهان صدیقین هر چند در رأس ادلهٔ اثبات واجب است، اما در نهایت، ذهنی و نفسانی و یا در بهترین حالت عقلانی بوده و عینیت، عملی و بیرونی ندارد. در صورتی که در مقابل، با رویکردی عرفانی به برهان صدیقین، که در آن ساحت، هیچ صغری و کبری و استدلال و واسطه­‌ای وجود ندارد،‌ می­‌توان درکی حکمی از دعای عرفه داشت.

 در این باره،‌ صدوقی، این سخنِ امام حسین (ع) که پی بردن به حق تعالی از طریق علیت را نفی می­‌کنند، به همین رویکرد شهودی و غیراستدلالی به برهان صدیقین نسبت می‌­دهد.