مدیرکل دفتر توسعه گردشگری داخلی مطرح کرد:
ثبت ۳۵ میلیون نفر شب اقامت در نوروز/ نیازمند مرکز مانیتورینگ سفرهای داخلی هستیم/ تاسیسات ارزان‌قیمت درکنار اقامتگاه‌های دولتی نتوانستند وارد رقابت جدی شوند
مدیرکل دفتر توسعه گردشگری داخلی از ثبت ۳۵ میلیون نفر شب اقامت تا ۱۰ فرودین ماه خبر داد و گفت: در کشور ما بر خلاف سایر کشورها، تمرکز سفرهای همگانی بر سفرهای داخلی است. نمی‌گوییم خدمات رسانی در نوروز مطلوب بود اما با کمترین آسیب مواجه بودیم.
به گزارش خبرنگار ایلنا، با نزدیک شدن به روزهای پایانی تعطیلات نوروز تب بازگشت مسافران نیز داغ تر می‌شود. طی تعطیلات ۱۵ روزه نوروز۱۴۰۱ با توجه به برداشته شدن محدودیت‌های تردد و کافی بودن زدن دو دوز واکسن کرونا برای سفر، پیش‌بینی‌ها از سونامی سفرهای نوروزی حکایت می‌کرد چنانکه از همان هفته‌های پایانی اسفند ۱۴۰۰ بنابر گفته مسئولان گردشگری مراکز اقامتی مراکز استان‌هایی مانند خراسان رضوی، فارس، یزد، مازندران، گیلان، بوشهر و خوزستان با رزرو ۸۰ درصدی و گاها صد در صدی مواجه شدند. این امر نوید نوروزی پر مسافر را می‌داد.
درنهایت با آغاز تعطیلات با حجم زیادی از سفرها و بازدید از آثار و اماکن تاریخی روبه رو شدیم. چنانکه بنابر گفته مسئولان از تاریخ ۲۷ اسفندماه ۱۴۰۰ تا پایان روز دهم فروردین یک‌میلیون و ۳۰۳ هزار و ۸۰۳ نفر از اماکن تاریخی و فرهنگی فارس بازدید کرده‌اند. مجموعه فرهنگی آرامگاه حافظ در صدر بازدید مسافران نوروزی قرار دارد و میراث جهانی تخت جمشید در رتبه دوم، آرامگاه سعدی در رتبه سوم و ارگ کریم‌خان زند در رتبه چهارم قرار دارد. حتا از ابتدای ۲۸ اسفند ۱۴۰۰ همزمان با آغاز سفرهای نوروزی تا ۱۰ فروردین، ۱۶ هزار نفر از موزه‌های استان خراسان جنوبی بازدید کردند که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۳ برابر شده است.
این افزایش بی سابقه بازدید از اماکن تاریخی در سایر شهرها و استان‌های کشور نیز وجود دارد. اما آیا چنین حجمی از سفرهای داخلی در سایر کشورها نیز اتفاق می‌افتد؟ آیا تاسیسات گردشگری توانسته بعد از دو سال دست و پنجه نرم کردن با کرونا از پس این حجم از مسافران که در زمانی واحد قصد سفر کردند برآید؟ ضعف‌ها و نقاط قوت صنعت گردشگری کجا بود؟
مصطفی فاطمی (مدیرکل دفتر توسعه گردشگری داخلی) در خصوص وضعیت گردشگری که طی دو هفته گذشته به واسطه تعطیلات نوروز با آن روبرو بودیم، گفت: گردشگری همگانی که طی تعطیلات نوروز ۱۴۰۱ با آن روبرو بودیم را نمی‌توان به تمام حوزه گردشگری که در طول سال اتفاق می‌افتد تعمیم داد، چراکه گردشگری همگانی عموماً در یک مقطع زمانی با یک پیک مشخص اتفاق می‌افتد که اتفاقاً در هیچ جای دنیا با این حجم از سفر در یک لحظه آن هم در داخل کشور روبرو نمی‌شوند و چنین امری اتفاق نمی‌افتد، چراکه در سایر کشورهایی که مشابه ما هستند و تعطیلات این چنینی دارند وسعت مسافرت‌ها بیشتر است و عموما ممکن است کشورهای دیگر را نیز در بر گیرد؛ اما در کشور ما تمرکز بر سفرهای داخلی است و شاهد اتفاقاتی هستیم که در نوروز رخ می‌دهد.
او ادامه داد: از این روست که ما عموماً در تعطیلات نوروز با حجمی از مسافرت‌های داخلی روبه رو هستیم که در هیچ جای دنیا اتفاق نمی‌افتد. از دیگر سو برخی از تاسیسات گردشگری که در زمره تاسیسات گردشگری ارزان قیمت قرار می‌گیرند را در کشورمان نداریم؛ به طور مثال در دنیا کمپر، هاستل، هوم سیتی، بی ان بی و نظایر آنها وجود دارد که در کشورمان نداریم. البته در سال‌های گذشته تلاش‌هایی برای فعال شدن واحدهای بوم گردی در بخش‌های روستایی صورت گرفت که طی چند سال گذشته به دلیل کرونا کاهش یافتند. همچنین بیشتر هاستل ها که به نوعی همان مهمانسراهای ما هستند طی سال‌های گذشته تعدادشان کم شده چراکه رقبایی برای آنها ایجاد کردیم که بیشتر جنبه دولتی دارند از آن جمله می‌توان به مهمانسراهای ادارات، زائرسراها، کلاس‌های آموزش پرورش و نظایر آن اشاره کرد. از این روست که تاسیسات ارزان‌قیمت ما نتوانستند وارد رقابت جدی بشوند و تنها می‌توان گفت در تعطیلات نوروز است که می‌توانند فعال باشند و به نوعی به سود دهی برسند.
او یادآور شد: البته این تصور که فکر کنیم تعطیلات نوروز و حضور مسافران توانسته خسارت وارده به بخش گردشگری طی دو سال گذشته که با کرونا مواجه بودیم را جبران کند، اشتباه است.
فاطمی با تأکید براینکه ظرفیت تاسیسات گردشگری یک ظرفیت مشخص است، یادآور شد: فعالان گردشگری قطعاً طی مدت مشخص که همان تعطیلات نوروز است نمی‌توانند ضرر و زیانی که طی دو سال گذشته با آن دست و پنجه نرم کرده‌اند را جبران کنند. اما امیدوار هستیم با جهشی که اتفاق افتاده است و در حوزه گردشگری داخلی شاهد هستیم، تداوم گردشگری را داشته باشیم کما آنکه تاسیسات گردشگری نیز با چگونگی مواجهه با موضوعاتی مانند کرونا و سویه‌های متعدد آن آشنا شده‌اند.
مدیرکل دفتر توسعه گردشگری داخلی در پاسخ به این سوال که اکنون که به اواخر تعطیلات نوروز نزدیک می‌شویم کدام یک از استان‌های کشور در صدر بیشترین پذیرش مسافران نوروزی قرار می‌گیرند، گفت: استان‌هایی که بیشترین اقامت را به خود اختصاص داده‌اند شامل مازندران، خراسان جنوبی، گیلان، هرمزگان، بوشهر، اصفهان و فارس می‌شوند. البته تهران نیز امسال با جهشی شگفت انگیز روبه‌رو بود چنانکه طی پنج روز نخست سال ۱۴۰۱ از ۳۰ درصد ضریب اشغال به ۱۰۰ درصد ضریب اشغال مراکز اقامتی دست یافت. در حوزه مسافرت‌ها و تردد بین شهر ها نیز با اتفاقات جالبی روبرو شدیم چنانکه استان خوزستان و بوشهر در صدر قرار داشتند و سپس اصفهان و خراسان جنوبی، خراسان رضوی و تهران بیشترین تردد و ورود مسافران را ثبت کرده‌اند.
وی با اشاره به آنکه هر ساله در نخستین هفته تعطیلات نوروز با پیک عجیب و غریبی از حجم سفرها رو به رو هستیم و این حجم از سفرها در هفته دوم کاهش چشمگیری پیدا می‌کنند، تصریح کرد: هرچند امسال نیز تا حدودی این اتفاق را شاهد بودیم اما در هفته دوم تعطیلات نوروزی نسبت به سال‌های گذشته با ۱۳ درصد رشد روبه‌رو بودیم. این نشان می‌دهد که در حوزه توزیع زمانی در تعطیلات به نوعی تعادل دست یافته‌ایم. نباید فراموش کرد که وظیفه وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در کنار وظیفه‌ای که به عنوان ریاست ستاد خدمات سفر و هماهنگی و خدمات رسانی ۲۳ دستگاه مرتبط با سفر دارد، یکی از وظایف ذاتی وزارت خانه، توزیع زمانی و مکانی سفر است. استراتژی ما نیز در نوروز امسال توزیع مکانی و زمانی سفر بود. در خصوص توزیع مکانی با معرفی شهر های مکمل و شهرهای جایگزین و استان‌های خلوت که با در نظر گرفتن وضعیت آب و هوا و ضریب اشغال اتاق های مراکز اقامتی انجام می‌شد سعی کردیم این بخش را تا حدودی به نتیجه برسانیم.
فاطمی با اشاره به آن که برای سفرهای نوروزی ۱۴۰۱ با نگرانی‌هایی نیز روبرو بودیم، گفت: به واسطه شیوع ویروس کرونا طی دو سال گذشته بسیاری از واحدهای فعال حوزه گردشگری ناچار به تعطیلی و یا کاهش میزان فعالیت خود شده بودند. تعدادی از واحدهای بوم‌گردی تعطیل کرده بودند. حتی برخی از سرویس‌های بهداشتی که در بخش‌های مختلف کشور ساخته شده بودند تخریب شده بودند. اولویت ما بعد از برگزاری نمایشگاه بین‌المللی گردشگری، توجه به این بخش‌ها و بازگرداندن مجدد تاسیسات گردشگری به فعالیت بود. در نهایت موفق شدیم تعداد تخت‌های فعال در کشور را به ۵۱۱ هزار تخت برسانیم و تعداد آنها تا حدودی بیشتر از سال ۹۸ شد. حال سعی کردیم ظرفیت اضطرار از جمله خوابگاه‌های دانشجویی، کلاس‌های آموزش و پرورش و سالن‌های ورزشی را در قالب اضطرار نخست در نظر بگیریم و مساجد، حسینیه‌ها و پادگان‌های نظامی را به عنوان اضطرار دوم برای اقامت مسافران نوروزی در نظر داشته باشیم. در واقع می‌توان گفت این ظرفیت‌ها نیز در دومین روز از تعطیلات نوروز پر شد. حتی در برخی از نقاط کشور با تمام پیش بینی‌های صورت گرفته با مشکل روبرو شدیم؛ به طور مثال در بندرلنگه به یک‌باره ده برابر جمعیت آن منطقه وارد شهر شدند. در این نقطه بود که کمپین «۳۰-۶۰» را به راه انداختیم. چرا که ۶۰ درصد تصادفات در ۳۰ کیلومتری شهرها اتفاق می‌افتد. حتی شهرهای مکمل و جایگزین را برای اقامت مسافران معرفی کردیم که در کمپینگ های ورودی به معرفی می پرداختند. می‌توان گفت تا حدودی توانستیم اقامتی مناسب برای ۳۵ میلیون نفر شب اقامت که در شهرهای مختلف کشور شاهد بودیم را فراهم کنیم. هرچند نمی‌گوییم خدمات رسانی مطلوب بود اما به گونه‌ای بود که با کمترین آسیب مواجه بودیم.
فاطمی در پاسخ به این سوال که آیا مسافران از شهر های مکمل و جایگزین شهرهای پر مسافر که توسط ستاد خدمات سفر معرفی می‌شد استقبال کردند، گفت: از این شهرها نیز طورکامل استقبال شد. حتی برخی از شهرهای جایگزین طی دو روز پر شدند و ناچار بودیم شهرهای دیگر به عنوان جایگزین معرفی کنیم در بوشهر و هرمزگان تمام واحدهای اقامتی پر شدند و حتی شهرهایی که در نوروز های گذشته مورد استقبال مسافران قرار نمی‌گرفتند نیز مملو از مسافر بودند. از آن جمله می‌توان به برخی از شهرهای جنوبی استان فارس و استان کرمان اشاره کرد. این شهرها نیز بسیار خوب دیده شدند و مسافران نوروزی به آنها سفر کردند.
مدیرکل دفتر توسعه گردشگری داخلی خاطرنشان کرد: به یک مرکز مدیریت و مانیتورینگ گردشگری داخلی کشور نیاز داریم هر چند در نوروز امسال شاهد پای کار بودن بیشتر دستگاه‌های مرتبط با سفر در قالب ستاد خدمات سفر بودیم اما نیاز داریم تا تمام دستگاه‌های های مرتبط در کنار یکدیگر به صورت واحد، حوزه گردشگری و سفر را مدیریت کنند. ایرادات زیادی در حوزه سفر وجود دارد به طور مثال شاهد آن هستیم که بسیاری از کشورها یک تلفن برای اعلام تصادفات جاده‌ای دارند این در حالی است که در ایران تلفن‌های متعددی از جمله آتش نشانی، امداد و نجات، هلال احمر، اورژانس و غیره برای این بخش وجود دارد و جدا از هم هستند.
او در پاسخ به این سوال که در نوروز امسال بیشترین چالش سفر در کدام بخش از گردشگری شاهد بود، گفت: ممکن است در حوزه نرخ ها و قیمت گذاری و تاسیسات گردشگری با چالش‌هایی روبرو شده باشیم اما معتقد هستم مهمترین چالش در بخش حوادث جاده‌ای بود چراکه این حوزه با جان انسان‌ها ارتباط دارد. البته درخصوص میزان بازدید از اماکن تاریخی همچون حافظیه نیز نگرانی‌هایی وجود داشت که بنابر گفته مسئولان میراث‌فرهنگی آسیبی وارد نشده است. همچنین ظرفیت بنادر برای جابه‌جایی مسافران محدود است و با وجود فعالیت شبانه روزی کشتی‌ها بازهم شاهد شکل گیری صف‌های طولانی بودیم. تمام این موارد نشان می‌دهد که نیازمند مرکزی هستیم که حتا می‌تواند در قالب ستاد خدمات سفر، درصدد پایش سفرهای داخلی و برنامه ریزی برای سفرهای همگانی بر آید.
