کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با ایلنا:
هیچ کشوری جرأت حمله به ایران را ندارد/ ناکارآمدی معافیت دارو و مواد غذایی از تحریم‌ها آشکار شده است/جهان هم‌اکنون به نفت ایران نیاز دارد
کارشناس خلع سلاح و عدم اشاعه تاکید کرد: مخالفت‌های مداوم اسرائیل با برجام را بخشی از استراتژی مذاکره ایالات متحده می‌دانم. تهدید به جنگ نوعی فشار بر ایران و شاید رساندن این پیام به تهران است که آمریکا از بیان صریح آن اجتناب کرده است.
«استفن جوجیک»، کارشناس خلع سلاح و عدم اشاعه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا و در پاسخ به این پرسش که «آلنا دوهان» گزارشگر ویژه سازمان ملل که اردیبهشت ماه سال جاری به دعوت ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران به کشورمان سفر کرد، گزارش خود را به طور رسمی درباره سفر به ایران منتشر و در آن تأکید کرد که تحریم‌های یکجانبه علیه ایران با اصول حقوقی مطابقت ندارند و باید چارچوبی مفهومی برای سازوکارهای جبران خسارت، غرامت و اصلاح آسیب قربانیان نقض حقوق بشر ناشی از اقدامات قهری یکجانبه ایجاد شود. آیا این مساله تأثیری هم بر تغییر رفتار قدرت‌های بزرگ خواهد داشت؟ و آیا سازوکار مدنظر گزارشگر ویژه حقوق بشر قابلیت اجرایی دارد، گفت: در واقع، قطعنامه ۲۷/۲۱ شورای حقوق بشر بر این نکته تأکید می‌کند که اقدامات قهری یکجانبه مغایر با قوانین بین‌المللی، هنجارها و اصول حاکم بر روابط مسالمت‌آمیز بین دولت‌ها است. در این قطعنامه همچنین تأکید شده است که این اقدامات ممکن است منجر به مشکلات اجتماعی و انسانی شود. بحث قدیمی‌تری هم درباره اخلاقی بودن تحریم‌هایی وجود دارد که کل جامعه را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
بسیاری از مردم در نتیجه این تحریم‌ها در حال رنج کشیدن هستند
وی افزود: مخالفان چنین تحریم‌هایی، از تحریم‌های برنامه‌ریزی شده برای ضربه زدن به نخبگان حاکم و جلوگیری از رنج کشیدن بی‌مورد مردم عادی حمایت می‌کنند. از سوی دیگر، طرفداران تحریم‌های گسترده، آن را عنصر اساسی فشار حداکثری بر دولتی می‌دانند که می‌خواهند رفتارش را تغییر دهند. امروز، قانون مقابله با دشمنان آمریکا از طریق تحریم‌ها، تحریم‌ها علیه روسیه به دلیل تهاجم به اوکراین، و همچنین اقدامات متقابل روسیه که منابع انرژی و ثبات اجتماعی در اروپا را تهدید می‌کند را شاهد هستیم. بسیاری از مردم در نتیجه این تحریم‌ها در حال رنج کشیدن هستند و در مقابل هم تلاش‌های بشردوستانه نتیجه چندانی در پی نداشته‌اند.
ناکارآمدی معافیت دارو و مواد غذایی از تحریم‌ها در مورد ایران آشکار شده است
کارشناس خلع سلاح و عدم اشاعه یادآور شد: ایران تحت مجموعه گسترده و پیچیده‌ای از تحریم‌های اولیه و ثانویه قرار دارد که منجر به کمبود منابع، تورم، کاهش درآمدهای دولت و افزایش فقر در این کشور شده است. تبعات این تحریم‌ها بسیار ناراحت‌کننده هستند، ولی در واقع، هدف از این تحریم‌ها، محدود کردن دسترسی تهران به منابع و دامن زدن به نارضایتی‌های عمومی در این کشور است. همانطور که گزارشگر ویژه سازمان ملل اعلام کرده است، تحریم‌ها همچنین به کمبود تجهیزات پزشکی در ایران منجر شده‌اند. نکته ناراحت‌کننده‌تر اینکه اگر در نظر داشته باشیم که قرار است داروها و مواد غذایی، با تصمیم اداره کنترل دارایی‌های خارجی ایالات متحده از تحریم‌ها معاف شوند، با این حال، از آنجایی که ایران، علاوه بر تحریم‌های تجاری، با تحریم‌های مربوط به مبادلات مالی و محموله‌های بین‌المللی نیز مواجه است، ناکارآمدی این تحریم‌ها و معافیت‌های‌شان آشکار شده است.
جوجیک عنوان کرد: آیا کار گزارشگر ویژه سازمان ملل تأثیری بر اقدامات قدرت‌های جهانی خواهد داشت؟ خیر، ندارد. من به سختی می‌توانم هیچ موردی را به یاد بیاورم، حتی در مورد ایالتی بسیار کوچک‌تر از ایالات متحده. این گزارش می‌تواند به انتشار اخبار در مورد تأثیر منفی تحریم‌ها بر ایرانی‌ها کمک کند، اما تغییری در اقدامات کشور قدرتمند و بزرگی که قصد دارد از طریق تحریم‌ها بر رفتار دشمن یا رقیب خود تأثیر بگذارد، مانند آمریکا و ایران، ایجاد نمی‌کند. علاوه بر نام بردن و سرزنش، بهترین چیزی که ایران می‌تواند به آن امیدوار باشد، گام‌های ملموس‌تر از سوی ایالات متحده است تا داروها و مواد غذایی را به کسانی که به آنها نیاز دارند، برساند. در مورد سایر شکایات، احتمالاً آنها را نادیده خواهند گرفت، به ویژه آنهایی که بر لغو تحریم‌های یکجانبه اصرار دارند. آمریکایی‌ها معتقدند که ایران تنها با تغییر رفتار سیاسی خود می‌تواند انتظار کاهش تحریم‌ها را داشته باشد. متأسفانه برخی از جنبه‌های روابط بین‌الملل وحشیانه هستند و تا مدتی به همین شکل باقی خواهند ماند.
قدمت برخی تحریم‌های آمریکا علیه تهران به اندازه عمر جمهوری اسلامی ایران است
وی در تحلیل خود در رابطه با رفتار متناقض ایالات متحده مبنی‌بر اینکه این کشور با وجود ادعاهایی که در رابطه با حمایت از حقوق بشر و مردم ایران دارد، در شرایطی که مذاکرات متوقف شده‌اند، تحریم‌های جدیدی علیه ایران وضع می‌کند، بیان داشت: قدمت برخی تحریم‌های آمریکا علیه ایران به اندازه عمر جمهوری اسلامی ایران است و در صورت تمدید توافق هسته‌ای ایران، بسیاری از آنها به قوت خود باقی خواهند ماند. دولت بایدن نمی‌تواند تحریم‌هایی را که نیاز به تأیید کنگره دارد، بردارد. برخی از تحریم‌هایی که اخیراً وضع شده‌اند به طور مستقیم به مقابله با ایران مربوط نمی‌شوند، بلکه به سایر دشمنان آمریکا ارتباط پیدا می‌کنند، مانند تحریم‌هایی که گفته شده به دلیل صادرات پهپادهای ایرانی به روسیه است.
این تحلیلگر حوزه بین‌الملل یادآور شد: برخی از این تحریم‌ها بخشی از استراتژی مذاکره ایالات متحده است. هدف برخی از تحریم‌هایی که اخیراً وضع شده‌اند، اعمال فشار بیشتر بر ایران و تقویت موضع ایالات متحده در مذاکرات است. بسیاری از تحریم‌های غیرهسته‌ای که با دستورات اجرایی بایدن وضع شده‌اند، می‌توانند به عنوان بخشی از روند احیای توافق، حذف شوند. منطق مذاکره مشابهی را می‌توان در پشت تصمیمات ایران برای تشدید غنی‌سازی اورانیوم و راه‌اندازی سانتریفیوژهای جدید یافت.
دولت آمریکا هر گونه ارتباط بین آزادی اتباع خود و رفع توقیف دارایی‌های ایران را رد می‌کند
این کارشناس خلع‌سلاح و عدم‌اشاعه، در رابطه با آزادی پول‌های بلوکه شده ایران و یک زندانی ایرانی آمریکایی و تأثیر آن بر سرنوشت مذاکرات هسته‌ای بیان داشت: همزمانی اقدامات سیاسی ایران با دریافت وجوه از کشورهای غربی سابقه طولانی دارد. در سال ۱۹۹۱، ایران به آزادی گروگان‌های آمریکایی در لبنان کمک کرد، در حالی که دولت بوش تصمیم گرفت بخشی از بدهی‌های دوران شاه را بپردازد. در طول اجرای برجام در سال ۲۰۱۶، دولت اوباما نیز برخی از بدهی‌های مربوط به دوران حکومت شاه را پرداخت کرد. در مارس ۲۰۲۲، بریتانیا مدت کوتاهی پس از آزادی دو شهروند انگلیسی از زندان در ایران، برخی از بدهی‌های دوران شاه را پرداخت کرد. وجه اشتراک این سه مورد این است که هیچ ربطی به کمک‌های مالی ندارند و جزء وجوهی هستند که متعلق به ایران بوده است. نکته مشترک دیگر این است که دولت‌های آمریکا و انگلیس همیشه هرگونه ارتباط بین اقدامات ایران و تصمیم‌هایشان برای دادن پول تهران را رد کرده‌اند.
وی ادامه داد: اکنون آنچه را که قبلاً در آوریل ۲۰۲۲ در مورد آن شنیده بودیم، یعنی آزادی شهروندان آمریکایی در ازای آزادسازی ۷ میلیارد دلار سرمایه ایرانیان محبوس در کره جنوبی، در اختیار داریم. بار دیگر این وجوه متعلق به ایران است، در حالی که دولت آمریکا هر گونه ارتباط بین آزادی اتباع خود و رفع توقیف این دارایی‌ها را رد می‌کند. بخشی از دلیل آن می‌تواند این باشد که اخبار مربوط به آزادی شهروندان آمریکایی با استقبال بهتری از سوی مردم آمریکا روبرو می‌شود تا اینکه در ازای غرامت مالی اتفاق بیفتد. با توجه به نزدیک شدن به انتخابات کنگره آمریکا، نگرانی در مورد استقبال داخلی از این توافق امروز به ویژه قابل توجه است.
آزادی یک تبعه ایرانی- آمریکایی یک نشانه دلگرم‌کننده بود
جوجیک گفت: اخبار مربوط به کوتاه آمدن در برابر فشارهای ایران مطمئناً مورد استقبال قرار نخواهد گرفت. در حال حاضر تبعه آمریکایی ایران را ترک کرده، اما از مسدود شدن وجوه در کره جنوبی اطلاعی در دست نیست. چه نشانه حسن‌نیت ایران باشد، چه یک معامله سیاسی یا اولین مرحله از تبادل گسترده‌تر زندانیان، عواقب آن تنها می‌تواند مثبت باشد. اگرچه اقدامات مشابه الگویی برای اعتمادسازی بلندمدت و در نهایت آرامش روابط بین ایالات متحده و ایران است، اما صحبت دقیق درباره تأثیر آن بر بن‌بست مذاکرات هسته‌ای دشوار است. با این وجود، این یک نشانه دلگرم‌کننده است.
اتحادیه اروپا باید به آمریکا فشار بیاورد
وی در پاسخ به این پرسش که در حالی که طرف‌های اروپایی و آمریکایی بر پاره‌ای از ابتکارات تهران پافشاری می‌کردند و در حال تعامل برای پذیرش برخی بندهای توافق بودند. چرا همه این تعاملات ناگهان نادیده گرفته شد، گفت: اتحادیه اروپا یک بلوک و یک بازیگر جهانی است که بیش از سایر طرف‌های درگیر نسبت به پایان یافتن مذاکرات علاقه‌مند است. در حال حاضر اتحادیه اروپا نگران است که ایران پس از پیشنهاد متن توافق نهایی و خوش‌بینی اولیه، در برخی از خواسته‌های خود تجدیدنظر کند. به‌طور دقیق‌تر، آنهایی که به تضمین‌هایی مربوط می‌شوند که رئیس‌جمهور آینده آمریکا را از توافق خارج نکند و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تحقیقات مربوط به سال ۲۰۰۳ را ببندد. ممکن است یک عنصر شخصی در نارضایتی اتحادیه اروپا از زمان پیش‌نویس متن وجود داشته باشد.
این تحلیلگر مسائل بین‌المللی بیان کرد: توافق بر سر برنامه هسته‌ای ایران توسط جوزپ بورل، نماینده عالی آنها در امور خارجی و سیاست امنیتی پیشنهاد شد. با این حال، من متقاعد شده‌ام که نگرانی از عواقب شکست نهایی مذاکرات، دلیل کسر قابل‌توجهی از نگرانی‌های آنها است. اتحادیه اروپا در حال حاضر نسبت به مناقشات جاری بسیار حساس است و در صورت فروپاشی برجام، خطر وقوع یک رویارویی نظامی، محتمل است. از سوی دیگر، اتحادیه اروپا باید به آمریکا فشار بیاورد تا در ازای کنار گذاشته شدن برخی از خواسته‌های غیرواقعی از سوی تهران، آمریکا هم دامنه وسیع‌تری از تحریم‌ها را نسبت به توافق سال ۲۰۱۵ بردارد و راه‌حل‌های جایگزینی به ایران ارائه کند.
بایدن در داخل با مخالفانی مواجه است که راه‌حل‌های جایگزینی برای برجام ارائه نمی‌دهند
جوجیک در ارزیابی خود از این نکته که در جریان مذاکرات، واشنگتن ایران را به اتلاف وقت متهم می‌کرد اما به پاسخ ایران به پیش‌نویس اتحادیه اروپا را نداد، اظهار داشت: شکی وجود ندارد که در سال اول ریاست‌جمهوری بایدن، در آمریکا برای دستیابی به توافق، فقدان حسن‌نیت وجود داشت. برای مدتی، اصرار بر بازگشت ایران به شرایط پیش از خروج آمریکا از توافق سال ۲۰۱۵ و همچنین تلاش برای گنجاندن موشک‌های بالستیک و سیاست منطقه‌ای ایران در توافق جدید وجود داشت. دومی در سال ۲۰۱۵ امکان‌پذیر نبود و به ویژه اکنون که اعتبار آمریکا با خروج یکجانبه از برجام در سال ۲۰۱۸ آسیب دیده است، امکان‌پذیر نیست.
وی خاطرنشان کرد: از آنجایی که اگر موضوع برجام در مبارزات انتخاباتی کنگره امتیاز بالایی کسب کند، به نفع دموکرات‌ها نخواهد بود، در حال حاضر انتخابات میان‌دوره‌ای در آمریکا از امکان مذاکره و دستیابی به توافق جلوگیری می‌کند و بایدن در مورد تمدید برجام با مخالفت واشنگتن روبرو می‌شود. او با مخالفانی مواجه است که راه‌حل‌های جایگزینی ارائه نمی‌دهند، مگر راه‌حل‌هایی که ایران را به سمت توسعه بیشتر برنامه هسته‌ای سوق می‌دهد و آمریکا را به جنگ برای جلوگیری از آن ترغیب می‌کنند.
مذاکره‌کنندگان احتمالاً آخرین فرصت برای دستیابی به توافق را پس از انتخابات خواهند داشت
این کارشناس خلع سلاح و عدم اشاعه گفت: مشخص شد که تنها نتیجه‌ای که سیاست فشار حداکثری بر ایران داشت، مدت‌زمان دسترسی ایران به سلاح را کوتاه‌تر کرد. صرف‌نظر از نتایج انتخابات میان‌دوره‌ای در آمریکا، مذاکره‌کنندگان احتمالاً آخرین فرصت برای دستیابی به توافق را پس از انتخابات خواهند داشت. اگر یک سال دیگر تلف شود، ممکن است خیلی دیر باشد، زیرا توسعه بیشتر برنامه هسته‌ای ایران با نزدیک شدن به انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا خطراتی را به همراه خواهد داشت.
بهترین چیزی که می‌توانیم به آن امیدوار باشیم، توافقی با همان میزان از الزام‌آوری برجام اولیه است
وی در رابطه با این نکته که ایران اعلام کرده که برای جلوگیری از عدم تکرار اتفاق سال ۲۰۱۸ آمریکا باید تضمینی برای خروج طرف‌ها از این توافق ارائه کند، گفت: دولت بایدن در کنگره برای تمدید این توافق به عنوان یک معاهده الزام‌آور قانونی، حمایتی نخواهد داشت. بار دیگر، بهترین چیزی که می‌توانیم به آن امیدوار باشیم، توافقی با همان میزان از الزام‌آوری برجام اولیه است. از سوی دیگر، تضمین‌هایی که ایران بر آنها پافشاری می‌کند – نمی‌توانند مانع از این بشوند که برخی دولت‌های بعدی آمریکا، مانند دولت ترامپ در سال ۲۰۱۸، از توافق دست نکشند.
جوجیک عنوان کرد: من این نکته را می‌توانم درک کنم که نگرانی تهران در رابطه با وقوع چنین تحولاتی از چه عواملی نشأت می‌گیرد؛ چراکه چنین تحولاتی دسترسی ایران به منافع حاصل از برداشته شدن تحریم‌ها را کاهش می‌دهد. اگرچه سرمایه‌گذاران مجوز رسمی برای سرمایه‌گذاری در ایران را خواهند داشت، اما بسیاری از سرمایه‌گذاران به دلیل ترس از اینکه واشنگتن ممکن است روزی تحریم‌ها را تمدید کند، تمایلی به انجام این کار (سرمایه‌گذاری در ایران) ندارند. اما با وجود این، من معتقدم که ایران همچنان منافع اقتصادی و سیاسی در احیای توافق دارد.
ایالات متحده تضمینی برای خروج احتمالی در آینده به ایران ارائه نخواهد کرد
وی با بیان اینکه من اصرار ایران برای دریافت تضمین‌ها را از همان چهارچوب منطقی درک می‌کنم که خواسته‌های آمریکا برای گنجاندن موشک‌های بالستیک و سیاست منطقه‌ای ایران در توافق را درک کردم، گفت: در هر دو مورد، من چنین اصراری را فشار بر طرف مقابل می‌دانم تا برخی از خواسته‌های غیرمنطقی خود را کنار بگذارد و احتمالاً در ازای آن امتیازات بیشتری بدهد. متأسفانه، آن سیاست سرسختانه مدت‌هاست که منجر به تأخیرهای غیرضروری در مذاکرات شده است. در پایان، ایالات متحده تضمینی برای خروج احتمالی در آینده به ایران ارائه نخواهد کرد. از سوی دیگر، امکان افزودن بندهایی که براساس‌شان، هزینه خروج آمریکا از توافق را افزایش می‌دهد یا در صورت خروج آمریکا از برجام، امکان دریافت غرامت برای ایران میسر شود، وجود دارد.
ایالات متحده باید نشان دهد که نسبت به جامعه جهانی مسئول است
این کارشناس حوزه بین‌المللی، در پیش‌بینی خود از سرنوشت تلاش‌ها برای احیای برجام گفت: هر دو طرف باید بیشتر تلاش کنند، به ویژه ایالات متحده، به عنوان طرفی که از این توافق خارج شده است. ایالات متحده باید نشان دهد که نسبت به جامعه جهانی مسئول است. در مقابل، ایران نیز باید همین کار را انجام دهد تا از شکست مذاکرات جلوگیری به عمل بیاید.
جنگ اوکراین شرایط را به‌صورت قابل توجهی پیچیده کرده است
وی افزود: جنگ اوکراین شرایط را به‌صورت قابل توجهی پیچیده کرده است و احتمال مداخله نظامی احتمالی آمریکا علیه تأسیسات هسته‌ای ایران را کاهش داده است. در بدترین سناریوی تشدید جنگ در اروپا و در صورت شکست مذاکرات، جبهه جنگ جهانی را در خاورمیانه تصور می‌کنم. اگر آمریکا حمله کند، ایران دفاع کرده و تلافی می‌کند و در نتیجه نظام تأمین انرژی جهانی دچار فروپاشی می‌شود. برخی ناظران بر این باورند که حساسیت آمریکا نسبت به چنین سناریویی همان چیزی است که ایران دقیقاً روی آن حساب می‌کند.
جوجیک ادامه داد: به گفته آنها، ایران با اطمینان از اینکه آمریکایی‌ها به این کشور حمله نخواهند کرد، مذاکرات را ادامه خواهند داد. ایران با نظامی‌سازی برنامه هسته‌ای خود، خطر جنگ در قلمرو خود را به‌شدت افزایش خواهد داد. اگر تهران موفق به ساخت بمب شود، از مهم‌ترین جریان‌های سیاسی و اقتصادی جهان کاملاً کنار گذاشته می‌شود. این سلاح هیچ مزیتی در سیاست منطقه‌ای ایران نخواهد داشت، ولی امنیت این کشور را تا حدی افزایش می‌دهد. با این وجود، در نظر گرفتن توانایی نظامی متعارف ایران و پیامدهای جهانی جنگ با ایران برای ایجاد بازدارندگی در برابر حملات سایر کشورها کافی نیست.
هیچ کشوری جرأت حمله به ایران را ندارد
این کارشناس خلع سلاح و عدم اشاعه با تاکید بر اینکه من براین باور هستم که بدون در اختیار داشتن سلاح هسته‌ای هم هیچ کشوری جرأت حمله به ایران را ندارد، خاطرنشان کرد: اتفاقاً در مقابل، تلاش برای ایجاد امنیت بیشتر می‌تواند امنیت را به خطر بیندازد. خطرات دست زدن به چنین اقدامی به مراتب بیشتر است و پیامدهای فاجعه‌باری را می‌تواند به همراه داشته باشد. با توجه به اینکه منابع اطلاعاتی می‌توانند برخی از فعالیت‌های ایران را اشتباهاً تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای ارزیابی کنند و در شرایطی که در دروه‌ای از بی‌اعتمادی به سر می‌بریم، این امکان وجود دارد که این سوء‌تفاهم‌ها به جنگی غیرضروری منجر شوند. بنابراین، پس از انتخابات کنگره در ایالات متحده، زمان حفظ برجام و اجتناب از بروز چنین فاجعه‌ای فرا رسیده است.
دو پیام تصمیم اوپک‌پلاس، برای ایالات متحده
جهان هم‌اکنون و در آینده به نفت ایران نیاز دارد
وی در پاسخ به این پرسش که تحلیل شما از بازار انرژی در صورت انعقاد و عدم امضای توافق هسته‌ای چیست، اظهار داشت: دستیابی به توافق تا حدودی اثراتی که جنگ در اوکراین بر عرضه جهانی انرژی دارد را کاهش می‌دهد، البته نه به صورت کامل، چراکه ایران فقط می‌تواند کمتر از ۲ میلیون بشکه نفت در روز به بازار عرضه کند. من معتقدم که اروپا اکنون بیش از هر زمان دیگری علاقه‌مند به دستیابی به توافق در رابطه با احیای برجام است.
جوجیک عنوان کرد: من همچنین معتقدم که علاوه بر جایگزین‌های بسیار نامطلوب برای دستیابی به توافق، سود حاصله در حوزه انرژی یکی از دلایل اصلی ایالات متحده برای دستیابی به توافق است، به ویژه اکنون پس از اینکه اعضای اوپک‌پلاس در آخرین نشست‌شان تصمیم گرفتند تولیدات‌شان را به میزان ۲ میلیون بشکه کاهش دهند. این تصمیم اوپک‌پلاس، تصمیمی ناخوشایند برای ایالات متحده بود. این تصمیم همچنین صرفاً بیانگر قصد عربستان برای بالا نگه داشتن قیمت نفت در کوتاه‌مدت نبود، بلکه حامل این پیام بود که ریاض قصد ندارد از تولید نفت خود برای تأمین منافع آمریکا استفاده کند. جهان هم‌اکنون به نفت ایران نیاز دارد و در آینده هم به آن نیاز خواهد داشت.
تل‌آویو نمی‌تواند ایالات متحده را در رابطه با توافق هسته‌ای تحت فشار قرار دهد
وی در خصوص میزان تأثیر فشار اسرائیل بر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و دولت آمریکا در به نتیجه نرسیدن برجام و چرایی آن گفت: من معتقد نیستم که اسرائیل بتواند هیچ فشاری بر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی وارد کند و همچنین آژانس را در به بن‌بست خوردن مذاکرات مسئول نمی‌دانم. تل‌آویو نمی‌تواند ایالات متحده را در رابطه با توافق هسته‌ای تحت فشار قرار دهد. من فکر می‌کنم تمدید برجام نیز به نفع اسرائیل است، زیرا راه حل نظامی که آنها به دنبال آن هستند، خطرناک است، در حالی که جایگزین معقول دیگری در حال حاضر وجود ندارد.
این کارشناس خلع سلاح و عدم اشاعه گفت: اسرائیلی‌ها به تنهایی به تأسیسات هسته‌ای ایران حمله نمی‌کنند، همانطور که در سناریویی که از بیانیه اخیر نخست‌وزیر سابق لاپید استنباط می‌شود مبنی بر اینکه آنها به برجام متعهد نیستند، من مخالفت‌های مداوم آنها را بخشی از استراتژی مذاکره ایالات متحده می‌دانم. تهدید به جنگ نوعی فشار بر ایران و شاید رساندن این پیام به تهران است که آمریکا از بیان صریح آن اجتناب کرده است - در صورت شکست قطعی مذاکرات و تلاش ایران برای دستیابی به سلاح هسته‌ای، حمله اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. از سوی دیگر، نارضایتی اسرائیل نیز عاملی است که تمدید توافق را برای ایران تسهیل می‌کند، زیرا از نظر افکار عمومی ایران، اگر دشمن سرسختانه مخالف آن باشد، این معامله قابل قبول‌تر خواهد بود.
دولت بایدن و دموکرات‌ها ابزارهایی در اختیار دارند تا از مخالفت جمهوری‌خواهان جلوگیری کنند
جوجیک در ارزیابی خود از دور جدید گفت‌وگوها میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌خواهد ایران توضیحات بیشتری در رابطه با ذرات اورانیوم یافت شده در سایت‌های اعلام‌نشده‌اش ارائه دهد تا به این آگاهی دست یابد که برنامه هسته‌ای ایران همیشه صلح‌آمیز بوده است. تاکنون آنچه ما داریم تایید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است مبنی بر اینکه در دوره‌ای که برجام اجرا می‌شد، چنین بوده است. اگر این سازمان به‌صورت ناگهانی از خواسته‌های خود دست بکشد، به این معنی است که از رویه‌های استاندارد خود خارج شده است و تحت فشارهای سیاسی به حل این پرونده می‌پردازد. خوشبختانه، برای احیای برجام، ایران ملزم نیست بپذیرد که برنامه هسته‌ای‌اش زمانی جنبه نظامی داشته و یا اطلاعات بیشتری ارائه دهد که به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی کمک کند تا به این نتیجه برسد که فعالیت‌های هسته‌ای این کشور همواره صلح‌آمیز بوده است.
وی در رابطه با تأثیر انتخابات کنگره ایالات متحده بر سرنوشت برجام (با فرض پیروزی یا شکست دموکرات‌ها) گفت: به سختی می‌تواند تاثیری داشته باشد. در هر سناریویی، اکثریت لازم برای تصویب یک معاهده در کنگره بعید است. مخالفت تندروها در کنگره آمریکا ادامه خواهد داشت. همچنین، دولت بایدن و دموکرات‌ها ابزارهایی در اختیار دارند تا از مخالفت جمهوری‌خواهان جلوگیری کنند.
وجود زرادخانه اتمی اسرائیل شرایط غم‌انگیزی است
جوجیک در پاسخ به این پرسش که ایران در چهارچوب ان‌پی‌تی و برجام کاملاً اجازه بازرسی به بازرسان را در چهارچوب توافق داده و فعالیت‌های ایران ۱۴ بار از سوی آژانس تأیید شده است، اما اسرائیل با وجود داشتن زرادخانه‌های هسته‌ای، هرگز این چهارچوب را نپذیرفته و تن به هیچ نظارتی از سوی آژانس نمی‌دهد این استاندارد دوگانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در نحوه نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران را چگونه تحلیل می‌کنید، گفت: من این شرایط را استاندارد دوگانه نمی‌دانم، زیرا برخلاف ایران، اسرائیل یکی از اعضای معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای نیست. با این حال، زرادخانه اتمی اسرائیل شرایط غم‌انگیزی است که رژیم را تضعیف می‌کند و سایر کشورها را به داشتن تسلیحات کشتارجمعی در خاورمیانه تشویق می‌کند و از امکان ایجاد منطقه‌ای عاری از سلاح‌های کشتار جمعی در این منطقه جلوگیری می‌کند.
وی گفت: اگر بخواهیم در مورد داشتن تسلیحات اسرائیلی به عنوان استانداردی دوگانه صحبت کنیم، این ایالات متحده است که آنها را به کار می‌گیرد نه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی. آمریکایی‌ها برای منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای در جهان مبارزه می‌کنند، اما هنوز هیچ کاری برای محکوم کردن متحد خود انجام نمی‌دهند و به خلع سلاح آن کشور هیچ اشاره‌ای نمی‌کنند.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را مانعی برای دستیابی به توافق نمی‌دانم
این کارشناس خلع سلاح و عدم اشاعه یادآور شد: من آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را مانعی برای دستیابی به توافق نمی‌دانم، بلکه به نظر من آژانس به تحقق و اجرای توافق کمک می‌کند. امیدواریم که ایالات متحده بر به نتیجه رسیدن بازرسی‌های آژانس به‌عنوان پیش‌شرط احیای برجام اصرار نداشته باشد. به عقیده من ایران هم نباید بر این نکته پافشاری کند، گرچه این قابل درک است که ایران کوشش می‌کند از روند رو به رشد پیشرفت‌های فنی‌اش در این حوزه نهایت استفاده را ببرد و توانایی ایالات متحده برای کسب امتیازات بیشتر، نسبت به توافق سال ۲۰۱۵، را به شدت کاهش دهد.
امیدوارم در دور بعدی مذاکرات از فشارهای داخلی موجود در دو کشور کاسته شود
وی در ارزیابی خود نسبت به این گفته «میخائیل اولیانوف»، مذاکره‌کننده روسیه، مبنی‌بر اینکه مذاکرات در ماه نوامبر مجدداً از سر گرفته خواهد شد، گفت: دور بعدی باید موفقیت‌آمیز باشد مگر اینکه شرایط حاکم بر سیاست بین‌المللی پیچیده‌تر شود. مذاکرات در مورد برخی از موضوعات از قبل توافق شده و مواردی که هرگز نخواهد بود، برای مدت طولانی متوقف می‌شود. امیدوارم در دور بعدی مذاکرات از فشارهای داخلی موجود در دو کشور کاسته شود.
ثبات اقتصادی و اجتماعی ایران نیازمند لغو تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای است
هم ایران و هم ایالات متحده به آرامش نیاز دارند
جوجیک تاکید کرد: جایگزین‌های احیای توافق، جنگ یا افزایش تولیدات است. ثبات اقتصادی و اجتماعی ایران نیازمند لغو تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای است. آمریکا خواهان توقف برنامه هسته‌ای ایران است. هم ایران و هم ایالات متحده به آرامش نیاز دارند. جهان به احیای برجام نیاز دارد و هیچ جایگزین خوب و مناسب دیگری برای آن وجود ندارد.
