اختلاف میان دربار سعودی و کاخ سفید، ریاض را متمایل به رفع تنش با ایران کرده/ نقش تهران برای خروج عراق از خلأ سیاسی، توجیهی و ارشادکننده است

حسن هانی‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در ارزیابی برگزاری دور پنجم گفت‌وگوهای ایران و عربستان و در پاسخ به این سوال که با توجه به مثبت ارزیابی شدن این دور از مذاکرات از سوی ایران و میزبان آن عراق، آیا این امیدواری وجود دارد که در آینده نزدیک شاهد ملاقات هیات‌های سیاسی و دیپلماتیک باشیم، گفت: مذاکرات ایران و عربستان از اردیبهشت ماه سال گذشته آغاز شد و ۴ دور مذاکره صورت گرفت که در آن‌ها پرونده‌های مهمی از جمله موضوع دخالت تخریبی عربستان در محور مقاومت، جنگ یمن، جریان‌سازی رسانه‌های سعودی علیه ایران و شیعیان و روابط برخی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس با رژیم صهیونیستی در مدار بحث دو هیات مذاکره‌کننده در بغداد قرار داشت.

وی ادامه داد: از آن‌جایی که تیم جو بایدن در طول دو سال گذشته و از سال ۲۰۰۰ که ترامپ کاخ سفید را ترک کرد، یک سری اختلاف‌نظرهایی با حاکمان سعودی پیدا کرد، عربستان احساس کرده باید به سمت ایران و حل اختلافات با کشورمان قدم بردارد و از همان زمان از طریق عراق سیگنال‌هایی را ارسال کرد که تمایل دارد با تهران وارد مذاکره شده و مشکلاتش را حل کند. در دور چهارم یکی از مشکلات پیش آمده و از جمله پرونده‌های پیچیده، موضوع جنگ عربستان علیه یمن بود که ایران به طرف سعودی اعلام کرد که این جنگ به ضرر ملت‌های اسلامی و عربی و حتی به ضرر دو کشور طرف جنگ است و موجب سواستفاده قدرت‌های فرامنطقه‌ای خواهد شد و بهتر است عربستان وارد مذاکره با انصارالله شود و جنگ را به پایان برساند. 

وی افزود: در میان دو چهارم و پنجم این اتفاق صورت گرفت و ریاض به صورت یکجانبه آتش‌بس را با یمن اعلام کرد و این یک گام مثبتی از سوی این کشور تلقی می‌شود که در دور پنجم مساله جنگ یمن به نقطه نهایی رسیده و توافقاتی صورت گرفته که عربستانی که در گذشته اصرار داشت که انصارالله در ساختار آینده یمن نقشی نداشته باشد از این شرط خود عدول کرد. در نتیجه به نظر می‌رسد بن سلمان با توجه به اختلاف دیدگاهی که با واشنگتن پیدا کرده در نظر دارد که حتی به صورت تاکتیکی اختلافاتش با تهران را به نقطه صفر برساند و یک رابطه متعادلی برقرار کند. 

این تحلیل‌گر مسائل خاورمیانه گفت: در دور پنجم مذاکرات همه مسائل امنیتی حل شده و حالا توپ در زمین عربستان است تا گام عملی را برای حل اختلافات بردارد و به نظر می‌رسد که در دور آینده زمینه‌ای فراهم شود تا این مذاکرات از فاز امنیتی وارد فاز سیاسی شود و یک دیدار مهم و سرنوشت‌سازی نیز میان وزرای خارجه دو کشور صورت خواهد گرفت که در آن زمان روابط میان ایران و عربستان آغاز می‌شود.   

هانی‌زاده در پاسخ به این سوال که  آیا آن‌طور که رسانه‌های عربی وانمود می‌کنند، ایران به این مذاکرات مشتاق‌تر است و آیا عربستان به روایت «العرب»،‌ به این گفت‌وگوها به عنوان گفت‌وگو برای گفت‌وگو نگاه می‌کند، گفت: رغبت ایران برای حل اختلافاتش نه تنها با عربستان بلکه با تمامی کشورهای حوزه خلیج فارس یک رغبت کاملا صادقانه است و تهران همواره دست دوستی به سمت کشورها دراز کرده است چرا که افزایش روابط میان ایران و ۶ کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس موجب کاهش نفوذ رژیم صهیونیستی خواهد بود.

وی افزود: با این حال عربستان در طول ۴ سال گذشته برخی از کشورهای عرب مانند مغرب، سودان، بحرین و امارات را تشویق کرد تا با تل‌آویو رابطه برقرار کنند و این نقطه اختلاف راهبردی میان تهران و ریاض است. لذا به نظر می‌رسد حل اختلافات دو کشور می‌تواند امنیت منطقه را بومی و از دخالت قدرت‌های فرامنطقه‌ای جلوگیری کند. 

این کارشناس مسائل جهان عرب همچنین در پاسخ به سوالی در خصوص ادعای «بغداد الیوم» مبنی بر حضور هیاتی ایرانی به سرپرستی حسن دانایی‌فر، سفیر پیشین کشورمان در عراق برای دیدار با مقامات سیاسی و حزبی این کشور و همچنین سفر به اقلیم کردستان و اهداف احتمالی این هیات گفت: ایران به طور مستقیم در مسائل سیاسی عراق دخالت نمی‌کند؛ نقش ایران، نقشی توجیهی و ارشادکننده است. هدف تهران این است که همه جریان‌های سیاسی درون این کشور به یک نقطه تفاهمی برای انتخاب نخست‌وزیر برسند تا عراق از این خلأ سیاسی خارج شود.

وی ادامه داد: برخی از طرف‌های خارجی تلاش‌شان بر این است که مصطفی الکاظمی بار دیگر به عنوان نخست‌وزیر انتخاب شود هرچند ایران مخالفتی با این انتخاب ندارد اما به نظر می‌رسد جریان‌های شیعه اصولگرا به دنبال انتخاب نوری المالکی هستند. در مورد اقلیم کردستان هم طبیعتا مباحث در خصوص موضوعات امنیتی خواهد بود چرا که این منطقه اخیرا به پایگاه آزار رساندن و ناامنی مرزهای ایران تبدیل شده است.