مانده مازاد برگشتی غده سرطانی اقتصاد ایران

بنده به عنوان کارشناس تعاون و تامین مالی خرد از طریق تعاونی با بیش از 25 سال سابقه فعالیت و تحقیق گسترده در انواع تحلیل های مالی و اقتصادی شرکت های تجاری و تعاونی در دنیا به موضوعی به نام مازاد برگشتی(residual return) در تحلیل اقتصادی تعاونی ها برخورد نمودم.

به دلیل آنکه در تعاونی ها، تامین سرمایه پایه از طریق سهامدار انجام می گیرد، دارایی های خریداری شده بدون هزینه تامین سرمایه می باشد. در کشورهای توسعه یافته چون تورم متوسط بلند مدت حدود 2.5درصد است در فاصله زمانی 35 سال در صورتی که دارایی مانده، فروخته یا تجدید ارزیابی گردد، حداقل 2.5 برابر سرمایه پایه اولیه ارزش روز دارد و این ارزش دارایی متعلق به سهامداران نهایی می باشد.

در ایران به علت تورم بلند مدت با میانگین 25 درصد این ارزش با فرمول (1.25) به توان 35 ، حداقل 2465 برابر است که مازاد برگشتی قابل توجه و انفجاری است.

مشکل اصلی اینجا ایجاد میشود که اختلاف بین تورم دارایی و تورم هزینه تامین سرمایه از طریق بانک( حداکثر 18 درصد ) باعث می شود یک نوآوری جدیدی اتفاق بیافتد به نام مانده مازاد برگشتی .

یعنی اگر در سال 1365 یک فرد، وامی از بانک دریافت نماید و در بدترین شرایط 18درصد میانگین مرکب نیز محاسبه نماییم، اثر مرکب بدهی بانکی فرد در صورت چرخش بدهی برای بعد از 35 سال 328 برابر مبلغ وام است، ولی اگر این مبلغ، سرمایه گذاری و تبدیل به دارایی شده باشد، ارزش روز دارایی 2465 برابر است که حدود 2137 برابر اختلاف وجود دارد. اگر 137 برابر را برای هزینه احتمالی در نظر بگیریم این ضریب حداقل 2000 برابر می شود. یعنی کسی که با بدهی بانک، بدهی را تا به حال چرخانده باشد، اضافه ارزش دارایی او 2000 برابر مبلغ اولیه وام است و این غده سرطانی اقتصاد ایران است.

این غده در طی سالها متاستاز زده و به سایر مباحث غیر اقتصادی هم نفوذ نموده و این تورم دارایی باعث شکاف و انزجار طبقاتی، اختلاف فرهنگی و ناامیدی در اقشار متوسط و پایین گردیده و امید به آینده را در جوانان کم رنگ نموده است.

و اما راهکار چیست ؟

راهکار اولیه برای برون رفت و جلوگیری از رشد این غده سرطانی در سریع ترین زمان، اجرای مالیات بر دارایی است. اما راهکار ریشه ای برای جراحی این غده، پیشنهاد می گردد سرمایه دارانی که به خاطر این مازاد دچار انباشتگی دارایی و کمبود نقدینگی شده اند درصدی از دارایی خود را در قالب سهامدار عضو تعاونی های سهامی- سرمایه گذار آورده و از نقدینگی قشر متوسط که قادر به خرید دارایی به علت بالا رفتن ارزش آن ندارند استفاده نموده و علاوه بر ایجاد سرمایه در گردش و استفاده از منابع خرد جامعه جهت انتفاع از دارایی، برای خود و همچنین سهامدار غیر عضو نیز ارزش افزوده بالاتر از سود بانکی ایجاد نماید.

محمدرضا رضائی نژاد

کارآفرین نمونه کشور