مهتدی: انسداد جاده دمشق-حمص اصلی‌ترین دلیل حمله داعش به تدمر است/ احتمال برگزاری دوره تازه‌ای از مذاکرات با معارضان
آزادسازی حلب بر اساس راهبرد سوریه و نقش مکمل روسیه به نتیجه رسید و احتمال دارد که دور تازه‌ای از مذاکرات با معارضان غیر هتل‌نشین در اروپا و استانبول صورت گیرد.
«محمدعلی مهتدی» تحلیلگر ارشد مسائل غرب آسیا در تحلیل آخرین وضعیت سیاسی و میدانی سوریه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا بیان کرد: باز پس‌گیری شهر حلب از ابعاد مختلف دارای اهمیت فراوان است. حلب پس از دمشق دومین شهر مهم سوریه است و به نوعی مرکز اقتصادی این کشور به شمار می‌رود. از جهت دیگر آزادسازی این شهر می‌تواند بر محورهای سیاسی و امنیتی تاثیر بسزایی داشته باشد. آنچه که روسیه در پرونده حلب دنبال می‌کرد، انجام عملیات نظامی به همراه باز بودن کانال مذاکرات سیاسی بود. به گونه‌ای که مسکو تا آخرین لحظه خواهان آن بود که آمریکا با اعمال فشار بر تروریست‌ها موجب تسلیم شدن آنها و خروج از حلب شود که به موازات این مسائل و طرح مذاکرات سیاسی شاهد بودیم که شهر حلب از طریق سلسله عملیات‌های نظامی مرکب از اقدام روسیه در هوا و ارتش سوریه در زمین، آزاد شد.
وی افزود: آمریکایی‌ها تا آخرین لحظه سعی کردند تروریست‌ها را در بخشی از حلب نگه دارند تا از این طریق بتوانند سطح چانه‌زنی خود در مذاکرات سیاسی را افزایش دهند. در مقابل روس‌ها آماده مذاکره با آمریکایی‌ها بودند اما با این حال تلاش داشتند حلب آزاد شود تا اهرم فشار آمریکا را با مشکل مواجه کنند. اما تحرکاتی که آمریکایی‌ها و کشورهای منطقه به موازات عملیات حلب شروع کردند، میدان دادن به داعش برای خیزش مجدد در «تدمر» بود. زمانی که حلب در حال آزاد شدن بود، جبهه دیگری در پالمیرا توسط تروریست‌های داعش گشوده شده و شهر توسط آنها اشغال شد.
هدف از انتقال نیروهای داعش و گشودن جبهه جدید در تدمر این بود که آنها بتوانند نیروهای ارتش سوریه را که در حلب درگیر هستند به منطقه تدمر بکشانند تا به نوعی بار حملات هوایی روس‌ها و ارتش سوریه را که بر روی تروریست‌های حلب متمرکز هستند را کم کنند. اما نهایتاً شاهد بودیم که داعش قصد داشت با مسدود کردن جاده دمشق به حمص معادله را در تدمر تغییر دهد و از سوی دیگر موجب شود تا پرونده حلب ناتمام بماند .
این کارشناس مسائل منطقه با بیان اینکه همچنان میان کشورهای حامی داعش و جبهه النصره همگرایی پررنگ وجود دارد، گفت: در تحلیل عملیات داعش در تدمر و اقدام‌های النصره در حلب نکته بسیار مهمی وجود دارد. به گونه‌ای که عمل کننده اصلی در حلب جبهه النصره (شاخه القاعده در سوریه) و عمل کننده فرعی در تدمر داعش به حساب می‌آید. در اینجا اختلاف ایدئولوژیک میان داعش و النصره که از سالیان گذشته سابقه داشته است، مجدداً نمایان می‌شود. اما در این بین، چنین معنایی آشکار می‌شود که حامیان آنها به خصوص عربستان، قطر، ترکیه و آمریکا در تقویت داعش، النصره یا هر گروهک تروریستی دیگری با یکدیگر اختلاف ندارند. به بیانی گویاتر تقسیم وظایف میان گروه‌های تروریستی و محوربندی عملیاتی آنها در سوریه بر اساس ابلاغ پنهان حامیان آنها کاملاً مشخص است.
وی اضافه کرد: در مورد مذاکرات و راهکار سیاسی در پرونده سوریه، به نظر نمی‌رسد به زودی مذاکرات میان مسکو و واشنگتن صورت بگیرد اما روس‌ها خواهان آن هستند تا مذاکرات خود با معارضان غیرمتصل به خارج از سوریه را کلید بزنند که گفته می‌شود تماس‌هایی از سمت کرملین با آنها گرفته شده است. در مقابل روس‌ها اعلام کرده‌اند با معارضانی که به عربستان و کشورهای فرامنطقه‌ای ارتباط دارند، مذاکره نخواهند کرد. بنابراین با توجه به راهبرد اصلی سوریه و روسیه به نظر می‌رسد که چنین روشی در دستور کار دمشق هم قرار خواهد گرفت. چراکه پس از پیروزی نظامی، تغییر راهبرد به وضعیت سیاسی یکی از استراتژی‌های روس‌ها و سوریه قلمداد می‌شود. اما مواضع تندی که از سوی برخی معارضان هتل‌نشین در اروپا و استانبول گرفته شده است، نشان از این دارد که شفافیت لازم همچنان از سرگیری مذاکرات سیاسی را با مشکل روبه‌رو می‌کند.
در مورد اشغال پالمیرا توسط داعش اختلاف‌های زیادی میان رسانه‌های خارجی و داخلی در نوع انتشار خبر و جهت‌دهی به آن وجود دارد. عده‌ای معتقدند که نیروهای داعش از مدت‌ها پیش از طریق مرز عراق و سوریه از مبدا غرب موصل وارد خاک سوریه شده‌اند و در آنجا مستقر بودند تا بتوانند برای جهت‌دهی به عملیات حلب جبهه تازه‌ای در سوریه باز کنند. اما آنچه که اهمیت بیشتری دارد، این است که با توجه به داده‌های میدانی، استان ادلب به عنوان نقطه بعدی درگیری‌ها تلقی می‌شود. چراکه تمامی تروریست‌هایی که سلاح خود را زمین گذاشتند و از طریق مرز زمینی توسط دولت سوریه نقل و انتقال شده‌اند، هم اکنون در ادلب به سر می‌برند و در آنجاست که باید تجمیع تروریست‌ها در این نقطه را خطر بالقوه برای سوریه دانست.
مهتدی در پایان خاطرنشان کرد: از این منظر احتمال حمایت غربی‌ها اعم از مالی و تسلیحاتی از این نیروها که می‌توانند برای باز کردن جبهه‌های درگیری دیگر در سوریه به کار گرفته شوند بسیار بالا خواهد بود. اگر به سخنان جان کری نگاهی گذرا بیاندازیم، وی رسماً اعلام کرده بود که آزادسازی حلب موجب بسته شدن کامل پرونده سوریه نمی‌شود و در این جاست که گمانه‌زنی‌ها برای تسلیح تروریست‌های ساکن ادلب قوت پیدا می‌کند. به هر حال در مورد پرونده حلب باید بگوییم که ابتکار عمل در دست ارتش سوریه بوده و به نظر می‌رسد بحث گفت‌وگوی سوریه با برخی معارضان برای ایجاد صلح ملی آرام آرام شکل بگیرد.